Dzika róża – sok, herbata, wino, nalewka (przepisy). Kiedy zbierać owoce dzikiej róży?
🕣 4 min czytania
Aktualizacja: 5 sierpnia, 2024
We wrześniu rozpoczyna się sezon zbiorów owoców dzikiej róży. Trwa do końca zimy, więc gorąco zachęcam, aby wypróbować wszelkiego rodzaju przepisy na różane przetwory. Wyjątkowy smak to nie wszystko, co dzika róża ma nam do zaoferowania.
Dzika róża
Dzika róża (Rosa canina L.) to krzew rozprzestrzeniony w całej Europie, Azji Mniejszej i Północnej Afryce. Osiąga wysokość około 3 m, a charakterystyczne dla niego podłużne o wrzecionowatym kształcie pomarańczowe owoce (a właściwie pseudoowoce, prawdziwy owoc róży w postaci twardych orzeszków znajduje się wewnątrz) są wykorzystywane zarówno w kuchni, kosmetologii, jak i we wspomaganiu zdrowia. Charakterystyczna dla nich jest wysoka zawartość witaminy C (100 razy wyższa niż np. w jabłkach), która sięga około 300 mg w 100 g owocu. Nektary różane są wykorzystywane do witaminizowania innych produktów ubogich w kwas L-askorbinowy. Oprócz tego owce dzikiej róży zawierają witaminy z grupy B, A, E i K, polifenole o działaniu antyoksydacyjnym, a także związek należący do grupy galaktolipidów. Galaktolipid dzikiej róży ma działanie łagodzące stany zapalne (m.in. obniża stężenie białka ostrej fazy – CRP) . Nie tylko owoce są źródłem cennych składników. Olej wytłaczany z płatków i nasion dzikiej róży wykorzystywany jest w celach kosmetycznych. Na skórę oddziałuje łagodząco, rozjaśniająco i nawilżająco. Doskonale sprawdza się u osób z wrażliwą cerą naczyniową.
Kiedy zbierać owoce dzikiej róży?
Owoce dzikiej róży zbiera się w okresie od września do zimy. Po zbiorach owoce najczęściej poddaje się suszeniu. W przemyśle spożywczym wykorzystuje się zarówno płatki róży, jak i owoce (pseudoowoce).
Napar z płatek dzikiej róży
Do produkcji soku można wykorzystać zarówno kwiaty, jak i owoce.
Przepis na sok z płatków dzikiej róży
rozwiń
Składniki:
- 250g płatków róży
- 400g cukru
- 500 ml wody
- Łyżeczka kwasku cytrynowego
Przygotowanie: wykonanie jest banalnie proste. Wodę wystarczy doprowadzić do wrzenia i rozpuścić w niej cukier. Odstawić, aby temperatura osiągnęła ok. 85 stopni Celsjusza i zalać nią płatki róży, dodać sok z cytryny. Zamknąć w słoiczku i odstawić na kilka dni.
Sok z owoców dzikiej róży
Przepis na sok z owoców dzikiej róży
rozwiń
Składniki:
- 1 kg owoców dzikiej róży
- 1l wody
Przygotowanie: owoce wrzucić do wody i ogrzewać (nie dopuszczając do wrzenia) do ich zmięknięcia. Odcedzić. Owoce powtórnie zalać wodą z dodatkiem soku z cytryny (o połowę mniejszą objętością – 0,5 l) i czynności powtórzyć. Oba wywary wymieszać ze sobą, rozlać do butelek.
Herbata z dzikiej róży
Herbatę z dzikiej róży można przygotować samodzielnie w domu. Zebrane owoce dzikiej róży (najlepiej w okolicy września) wystarczy wysuszyć w piekarniku temperaturze 75–80 stopni Celsjusza (zajmuje to około 3 godzin). Tak wysuszone owoce należy zalać gorącą (nie wrzącą) wodą i odstawić na kilka godzin, aby woda nasiąknęła aromatem. Herbatę przed podaniem można nieco podgrzać.
Wino z dzikiej róży
Wino z dzikiej róży przygotowuje się podobnie jak wino z innych owoców. Wystarczą zatem owoce, cukier, woda i odrobina cierpliwości, aby cieszyć się smakiem pysznego wina z owoców dzikiej róży.
Przepis na wino z dzikiej róży
rozwiń
Składniki:
- Owoce dzikiej róży – 5 kg
- Cukier – 2,5 g
- Woda – 5 l
Przygotowanie: na samym początku należy sporządzić syrop cukrowy, tj. rozpuścić 2,5 kg cukru w 5 l przegotowanej wody. Po przestygnięciu zalewa się nim owoce, np. w dużej butli, którą korkuje się korkiem z rurką fermentacyjną. Dzięki rurce fermentacyjnej, w której znajduje się woda oddzielająca ciecz od środowiska zewnętrznego – do mieszanki nie przedostaną się niepożądane składniki, natomiast nadmiar gazów powstałych w procesie fermentacji zdoła uwolnić się na zewnątrz. Korek z rurką wymienia się na korek z jałowej waty po 3. tygodniach. Po 2. miesiącach należy wino „ściągnąć”, to jest przy pomocy specjalnej gumowej rurki przelać z dużego naczynia do mniejszych, w których będzie leżakować. Naczynie większe ustawia się wyżej ponad naczyniami, do których ciecz zostanie przelana. Jeden koniec rurki wkłada się do naczynia z winem, a następnie (aby rozpocząć ruch cieczy) drugi z końców zawija się w pergamin i poprzez niego wciąga ustami powietrze. Wino ściągnięte powinno leżakować w butelkach, do których zostało przelane przez 3 miesiące.
Nalewka z dzikiej róży
Domowa nalewka z dzikiej róży sprawdzi się doskonale w długie zimowe wieczory. Oprócz właściwości odprężających dostarczy także cennych składników, w tym witaminy C. Wzbogacona miodem oraz goździkami nabierze dodatkowych zalet, nie tylko w postaci złożonego aromatu. W niewielkiej ilości można nalewkę potraktować jako element prozdrowotny.
Przepis na nalewkę z dzikiej róży
rozwiń
Składniki:
- Owoce dzikiej róży – 1 kg
- Spirytus – 1 litr
- Po jednej garści: goździki, liście mięty, rumianek
- Miód – 500 ml
- Woda – 500 ml
Przygotowanie: owoce dzikiej róży w pierwszej kolejności należy zamrozić pozostawiając je na 24 godziny w zamrażarce. Po ich wyjęciu należy je delikatnie ponakłuwać po czym zalać spirytusem i odstawić na kilka miesięcy, aby mieszanka nabrała aromatu. Po tym okresie należy alkohol oddzielić od pozostałych składników i wymieszać z miodem rozpuszczonym w wodzie (woda w momencie dodawania do niej miodu nie powinna być gorąca, a jedynie ciepła). Mieszankę przelać do butelek.
Alkohol jest substancją toksyczną, o czym należy pamiętać. WHO oszacowała dawki, które potencjalnie związane są z wywoływaniem najmniejszych szkód zdrowotnych. Dla mężczyzn w przypadku regularnego picia najlepiej ograniczyć dawkę czystego alkoholu do 40 g, co jest równoznaczne z 2 półlitrowymi piwami. Dla kobiet poziom ten wynosi 20 g – czyli 1 półlitrowe piwo. Ponadto konieczne jest zachowanie minimum 2 dni abstynencji w tygodniu, najlepiej dzień po dniu.
Jedną z właściwości, o których wspomniano na początku artykułu jest działanie uśmierzające stan zapalny. Ten cenny potencjał wykorzystuje się w łagodzeniu bólu w przebiegu choroby zwyrodnieniowej stawów. Tzw. rosehip powder, czyli proszek z owoców dzikiej róży jest znany, póki co głównie w formie dowodów anegdotycznych, z działania przeciwbólowego w grupie pacjentów cierpiących na tę chorobę. Za mało jest badań w tym zakresie, aby wyciągnąć ogólny wniosek – jednak dlaczego nie spróbować?
Literatura:
- Does the hip powder of Rosa canina (rosehip) reduce pain in osteoarthritis patients? – a meta-analysis of randomized controlled trials Christensen, R. et al. Osteoarthritis and Cartilage , Volume 16 , Issue 9 , 965 – 972
- Jadwiga Fudała Kierownik działu lecznictwa odwykowego i programów medycznych PARPA; Bezpieczne picie alkoholu; mp.pl
- ANDRZEJ CENDROWSKI, STANISŁAW KALISZ, MARTA MITEK; WŁAŚCIWOŚCI I ZASTOSOWANIE OWOCÓW RÓŻY W PRZETWÓRSTWIE SPOŻYWCZYM; ŻYWNOŚĆ. Nauka. Technologia. Jakość, 2012, 4 (83), 24 – 31
- Anna Grys; Dzika Róża ( Rosa canina L.) – chemizm i zastosowanie w lecznictwie; Postępy Fitoterapii 4/2009, s. 245-247
Autor artykułu:
