Dieta wrzodowa – jadłospis, przepisy

Dyskomfort lub ból w nadbrzuszu o różnym stopniu nasilenia wraz z mniej lub bardziej nasilonymi objawami współtowarzyszącymi w postaci odbijania, zgagi, nudności, wymiotów, a nawet utraty masy ciała to obraz klinicznej manifestacji choroby wrzodowej żołądka i dwunastnicy. Kiedyś to właśnie żywienie stanowiło podstawę leczenia choroby, dziś odgrywa jedynie rolę wspomagającą farmakoterapię.
Dieta wrzodowa
Odpowiednio zaplanowane i urozmaicone żywienie jest niewątpliwie ważnym elementem wspomagającym farmakologiczne leczenie choroby wrzodowej, bowiem ma na celu złagodzenie dolegliwości bólowych.
Co pomaga, a co szkodzi, czyli 11 praktycznych wskazówek dla osób zmagających się z chorobą wrzodową.
- Posiłki spożywaj w spokojnej, przyjaznej atmosferze, bez pośpiechu i połykania dużych kęsów.
- Zadbaj o różnorodność posiłków. Spożywaj regularnie 5–6 niewielkich objętościowo posiłków, o stałych porach, przy czym ostatni z nich winien być spożywany nie później niż 2 godziny przed snem.
- Pamiętaj, aby w Twojej diecie nie zabrakło pełnowartościowego białka zwierzęcego. Ilość białka powinna wynosić 1 g/kg masy ciała. Białko o wysokiej wartości biologicznej znajdziesz w chudym mięsie (cielęcina, królik, kurczak, indyk), rybach (dorsz, pstrąg, sandacz), słodkim mleku i jego przetworach oraz gotowanych na miękko jajach.
- Tłuszcze w diecie wrzodowej nie powinny dostarczać więcej niż 30 % jej wartości energetycznej. Nadmiar tłuszczu bowiem może powodować opóźnianie opróżniania żołądka, co niejednokrotnie bywa przyczyną występowania objawów dyspeptycznych [3]. W codziennym menu uwzględnij dobrej jakości tłuszcze (masło, oleje roślinne, wysokogatunkowe margaryny miękkie), z uwagi na ich hamujący wpływ na wydzielanie żołądkowe.
- Pamiętaj również o produktach bogatych w niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe (NNKT), w szczególności wielonienasycone kwasy tłuszczowe z rodziny omega-3. Znakomitym źródłem są ryby morskie i słodkowodne; oleje roślinne: oliwa z oliwek, olej lniany; siemię lniane.
- Unikaj produktów i potraw pobudzających wydzielanie soku żołądkowego. Wyeliminuj ze swojego jadłospisu:
- potrawy smażone, pieczone z dodatkiem tłuszczu;
- esencjonalne wywary mięsne lub z kości;
- wywary z silnie aromatycznych warzyw oraz grzybów;
- sosy przyrządzane na zasmażkach;
- kawę naturalną, mocną herbatę, kakao oraz napoje gazowane;
- produkty (mięso, ryby) wędzone i marynowane;
- napoje alkoholowe.
- Unikaj drażnienia termicznego zmienionej chorobowo błony śluzowej żołądka i dwunastnicy. WAŻNE: Pamiętaj, iż zbyt gorące jak również zbyt zimne potrawy działają drażniąco na błonę śluzową żołądka.
- Unikaj drażnienia mechanicznego błony śluzowej żołądka poprzez wykluczenie z diety produktów dostarczających dużą ilość włókna pokarmowego (pieczywo razowe, grube kasze, surowe warzywa i owoce, nasiona roślin strączkowych). Źródłem błonnika powinny być młode, delikatne warzywa, dojrzałe owoce, delikatne pieczywo pszenne, drobne kasze (manna, kukurydziana, krakowska – gryczana łamana, wiejska – jęczmienna łamana). WAŻNE: Warzywa i owoce należy spożywać w formie gotowanej, a także w postaci musów, puree, przecierów, soków czy nektarów.
- Ogranicz spożycie soli kuchennej i ostrych przypraw (ocet, pieprz czarny, papryka ostra, chili, curry). Przygotowywane potrawy możesz wzbogacać dodatkiem łagodnych przypraw (wanilia, cynamon, sok z cytryny, koperek, natka pietruszki, kminek), suszonych bądź świeżych ziół. CIEKAWOSTKA: Zawarta w diecie sól może działać drażniąco na błonę śluzową żołądka, zwiększając ryzyko wystąpienia różnego typu zapaleń [3].
- Nie zapomnij o nawodnieniu organizmu. Unikaj kawy naturalnej, mocnej herbaty oraz napojów gazowanych z niezliczoną gamą substancji dodatkowych. W zamian za to wybieraj wodę mineralną niegazowaną, słaby napar herbaty czarnej, herbatki owocowe, kawę zbożową z mlekiem, rozcieńczone soki owocowe i owocowo-warzywne (nektary) lub zieloną herbatę.
- Obserwuj reakcje swojego organizmu na poszczególne produkty. Tylko i wyłącznie w przypadku nasilenia objawów wyeliminuj pokarmy źle tolerowane. Pamiętaj jednak, iż każda dieta eliminacyjna może prowadzić do niedoborów i w tej sytuacji zasadna zdaje się być odpowiednio dobrana suplementacja. Kiedy ustąpią dolegliwości chorobowe, możesz wrócić do stosowania normalnej diety.
Dieta wrzodowa – jadłospis
Jadłospis dla osoby chorej powinien być przygotowywany indywidualnie, z uwzględnieniem zwyczajów żywieniowych oraz wyłączeniem produktów i potraw źle tolerowanych.
śniadanie:
- omlet z musem bananowym
- herbatka z owoców leśnych
II śniadanie:
- chleb pszenny z masłem (1 kromka)
- polędwica drobiowa
- sałata zielona
- pomidor bez skórki
- nektar pomarańczowy ( 1 szklanka)
obiad:
- zupa krem z dyni
- kulki ryżowe z koperkiem
- pulpety z indyka w delikatnym sosie koperkowym z dodatkiem śmietanki
- sałatka z gotowanych buraków
podwieczorek:
- pieczone jabłko z konfiturą różaną
- woda mineralna niegazowana
kolacja:
- chleb pszenny (2 kromki)
- serek homogenizowany naturalny z dżemem morelowym
- słaba herbata z łyżeczką miodu
Uwagi: Temperatura napoju nie powinna przekraczać 40 ◦C.
Dieta wrzodowa – przepisy
Sztuka kulinarna w chorobie wrzodowej powinna obejmować zastosowanie odpowiednich technik kulinarnych dozwolonych w diecie łatwo strawnej (gotowanie na parze lub w wodzie; przecieranie, miksowanie, pieczenie w folii aluminiowej, rękawie bądź pergaminie, dodawanie do potraw tłuszczu po ich przyrządzeniu) z wykluczeniem smażenia, grillowania i tradycyjnego pieczenia z dodatkiem tłuszczu.
Ryba na obiad?
Ryby z uwagi na obecność wielonienasyconych kwasów tłuszczowych także w diecie wrzodowca powinny znaleźć miejsce w codziennym menu. Jednakże w tym przypadku zalecane są ryby chude, takie jak: dorsz, flądra, pstrąg, sola. Propozycję wykorzystania tego cennego „pokarmu dla mózgu” zamieszczono poniżej.
Składniki:
- 1 filet świeżego dorsza
- sok z cytryny
- szczypta soli
- 1 łyżka oliwy z oliwek
- koperek
Przygotowanie:
Filet osuszyć, ułożyć na folii aluminiowej. Następnie oprószyć solą, skropić sokiem z cytryny, polać oliwą z oliwek i posypać koperkiem. Zapakować starannie w folię aluminiową, po czym odstawić do lodówki na około godzinę. Rybę piec w piekarniku w temperaturze 180ᵒC przez okres 20 minut. Podawać z ziemniaczano-marchewkowym puree.
A może coś słodkiego?
W diecie wrzodowej niestety odpadają ciasta z kremem, torty, ciasta francuskie i czekolada. Jednak każdy ma ochotę na osłodę życia na przykład poprzez ujęcie zdrowej alternatywy w swoim jadłospisie.
Składniki:
- ½ szklanki ryżu białego
- 2 jabłka
- 1 łyżeczka masła
- cynamon
Przygotowanie:
Jabłka umyć pod bieżącą wodą, następnie obrać ze skórki, zetrzeć na tarce o dużych oczkach, po czym rozgnieść z odrobiną wody. Całość doprawić szczyptą cynamonu.
Ryż ugotować zgodnie z instrukcją, podaną przez producenta na opakowaniu. Ciepły ryż wymieszać z masłem i uformować małe kuleczki. Cały talerzyk wypełnić musem jabłkowym, na środku ustawić 3 kuleczki ryżowe. Podawać na ciepło. Mus jabłkowy można zastąpić musem bananowym bądź morelowym ze szczyptą wanilii.
Choroba wrzodowa żołądka lub dwunastnicy jest jedną z częstszych chorób przewodu pokarmowego i nadal pozostaje problemem współczesnej medycyny. Jakkolwiek w leczeniu tego schorzenia prym wiedzie farmakoterapia, niezaprzeczalnie istotną rolę odgrywa właściwe żywienie, a także unikanie czynników ryzyka (palenie papierosów, alkohol, stres, leki uszkadzające błonę śluzową – NLPZ).
Literatura:
- Jarosz M.(red) 2012. Normy żywienia dla populacji polskiej – nowelizacja. Instytut Żywności i Żywienia, Warszawa.
- Mach T., Zwolińska – Wcisło M., Pałka M. 2016. Zasady postępowania w dyspepsji, chorobie wrzodowej i infekcji Helicobacter pylori. Wytyczne Kolegium Lekarzy Rodzinnych w Polsce oraz European Society for Primary Care Gastroenterology (ESPCG). Wytyczne zalecane przez Konsultanta Krajowego w dziedzinie medycyny rodzinnej, Kraków.
- Rowicka G., Czajka M. 2011. Znaczenie diety w profilaktyce i leczeniu choroby wrzodowej żołądka i dwunastnicy. Medycyna Rodzinna, 1, 15-18.
- Włodarek D., Lange E., Kozłowska L., Głąbska D. 2014. Dietoterapia. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa.

Piekące bóle w nadbrzuszu, uczucie dyskomfortu i pełności po posiłku? Objawy te często bagatelizujemy, a mogą być początkiem choroby wrzodowej żołądka. Sprawdź czy problem ten nie dotyczy też Ciebie! czytaj więcej
Z problemem wrzodów spotykamy się coraz częściej. Bóle brzucha, niestrawność, zgaga - często bagatelizujemy objawy, które mogą wskazywać na poważną chorobę. czytaj więcej
Opinie
Napisz swoją opinię
wyłącz pisanie odpowiedziTwoja opinia jest ważna. Zarówno dla nas jak i innych osób korzystających z naszego serwisu.
Witam mój synek ma chory żołądek co by mi Pani doradziłaś w sprawie jego posiłków