bonavita
bonavita

Menu główne

  • Diety
  • BonaVita.pl
  • Artykuły
    • Diety od A do Z
      • Dieta ketogeniczna – kompletny przewodnik
      • Korzyści zdrowotne mniszka lekarskiego w Twojej diecie
      • Jak zacząć odchudzanie: wskazówki dla początkujących?
      • Jak pozbyć się tłuszczu trzewnego?
      • Dieta białkowo-tłuszczowa na redukcji – jadłospis i efekty
    • Odżywianie
      • Napój izotoniczny – czym jest?
      • Talerz zdrowego żywienia
      • Porzeczka – dlaczego warto spożywać porzeczki?
      • Ziołowe herbaty na upały
      • Korzyści zdrowotne ostrego jedzenia
    • Psychologia
      • Jak poprawić pamięć i koncentrację? 7 skutecznych sposobów
      • Miłość zmienną jest – 6 etapów rozwoju związku
      • Proste i niezawodne sposoby na radzenie sobie ze stresem
      • Zaburzenia odżywiania towarzyszące depresji
      • Stres i aspekty żywieniowe u osób pracujących
    • Sport
      • Ćwiczenia na jędrne uda i pośladki – pozbądź się cellulitu
      • Jumping fitness – zasady, efekty i przeciwwskazania
      • Siłownia dla kobiet – szczegółowy plan na początek
      • Co jeść po treningu: 6 doskonałych przepisów
      • Węglowodany przed i po treningu. Podział węglowodanów
    • Zdrowie
      • Ziemia okrzemkowa – właściwości, zastosowanie i korzyści zdrowotne
      • Czosnek może szkodzić – poznajmy skutki uboczne jego spożywania
      • Olej z czarnuszki, jego zastosowanie i cudowne właściwości. Nie uwierzysz, że…
      • Dieta w chorobie Leśniowskiego-Crohna
      • Produkty o działaniu przeciwzapalnym
  • Tabele
    • Produkty spożywcze
    • Dodatki do żwyności
    • Witaminy
  • Przepisy
  • Kontakt
Ulubione
  1. Home
  2. Artykuły
  3. Kwasy omega-3 – właściwości, źródła. Stosunek omega-3 do omega-6

Kwasy omega-3 – właściwości, źródła. Stosunek omega-3 do omega-6

kwasy omega 3 źródła stosunek do omega 6
🕣 3 min czytania

Aktualizacja: 10 marca, 2025

Tłuszcze stanowią ok. 10–15% masy ciała u mężczyzn i ok. 15–25% u kobiet. W organizmie występują jako tłuszcz zapasowy, czyli podskórny oraz narządowy, który ochrania narządy wewnętrzne [1]. Zgodnie z zaleceniami Światowej Organizacji Zdrowia (WHO), kwasy tłuszczowe nasycone nie powinny przekraczać 7% dostarczanej z pożywieniem energii, wielonienasycone kwasy tłuszczowe mają stanowić od 6 do 10%, z kolei jednonienasycone 10–15% [2].

Kwasy tłuszczowe wielonienasycone należące do rodzin omega-3 i omega-6 nie są syntetyzowane w ustroju człowieka, dlatego muszą zostać dostarczane z pożywieniem. Z tego powodu nazywane są Niezbędnymi Nienasyconymi Kwasami Tłuszczowymi (NNKT).

SPIS TREŚCI

Toggle
  • Kwasy omega-3
  • Kwasy omega-3 – właściwości
  • Kwasy omega-3 – źródła
  • Stosunek omega-3 do omega-6

Kwasy omega-3

Jak wspomniano powyżej, kwasy omega-3 należą do NNKT. Nazewnictwo kwasów tłuszczowych, zaliczanych do tej grupy związane jest z ich budową chemiczną. Pierwsze podwójne wiązanie (licząc od grupy metylowej) znajduje się w kwasach omega-3 przy trzecim węglu.

Wśród kwasów omega-3 największe znaczenie dla organizmu człowieka mają:

  • ALA – kwas a-linolenowy,
  • EPA – kwas eikozapentaenowy,
  • DHA – kwas dokozaheksaenowy.

Dwa ostatnie kwasy nie mogą w organizmie człowieka powstawać de novo. Są one tworzone z innych NNKT [3].

Kwasy omega-3 – właściwości

Działanie kwasów tłuszczowych omega-3 w organizmie człowieka jest wielokierunkowe. Posiadają liczne właściwości prozdrowotne:

  • redukują stężenie triacylogliceroli w osoczu krwi poprzez hamowanie ich resyntezy w wątrobie i jelitach nawet o 30 % ,
  • normalizują ciśnienie krwi,
  • wykazują działanie przeciwzakrzepowe,
  • hamują rozwój choroby niedokrwiennej serca oraz choroby wieńcowej,
  • działają przeciwzapalnie i przeciwalergicznie poprzez hamowanie nadmiernej odpowiedzi immunologicznej,
  • wykazują działanie przeciwmiażdżycowe,
  • działają przeciwdepresyjnie poprzez poprawę funkcji błon komórek nerwowych kory mózgu,
  • hamują lipogenezę, dzięki czemu mogą zapobiegać otyłości oraz
  • oddziałują korzystnie na skórę.

Wykazano, iż kwasy EPA i DHA wywołują różne efekty biologiczne. EPA oddziałuje w dużym stopniu na układ sercowo-naczyniowy, z kolei DHA jest ważnym składnikiem strukturalnym tkanki nerwowej. Stanowi on do 6o % kwasów tłuszczowych w fosfolipidach neuronów. Odgrywa bardzo istotną rolę w rozwoju układu nerwowego, który zachodzi podczas życia płodowego i we wczesnym dzieciństwie. Niedobór DHA w diecie kobiet ciężarnych może powodować skrócenie trwania ciąży oraz niską masę urodzeniową dzieci [4].

Kwasy omega-3 – źródła

Źródła kwasów omega-3 w pożywieniu podzielić możemy na roślinne i zwierzęce. Do źródeł roślinnych zaliczamy oleje jadalne – rzepakowy, sojowy, z zarodków pszennych, z orzechów włoskich. W niewielkiej ilości znajdziemy je również w oleju słonecznikowym, krokoszowym oraz kukurydzianym [5]. Dobrym źródłem kwasów omega-3 mogą być również nasiona szałwii hiszpańskiej (czyli nasiona chia) oraz siemię lniane. Pewną ich ilość znajdziemy również w zielonych warzywach liściastych.

Kwasem omega-3 znajdującym się w roślinnych źródłach jest ALA. Jest on prekursorem innych kwasów tłuszczowych. Niestety w organizmie ludzkim w niewielkim stopniu zachodzi konwersja na drodze przemian enzymatycznych do form EPA i DHA, które wykazują aktywność biologiczną, dlatego warto zadbać o to aby w diecie znalazły się także źródła kwasów EPA i DHA [6]. Warto w tym miejscu również wspomnieć, iż konwersja do form EPA i DHA zależna jest m.in. od stosunku kwasów omega-3 do omega-6 dostarczanych w diecie.

Bogatym źródłem kwasów omega-3 (EPA i DHA) są ryby morskie (m.in. sardynki, łosoś, makrela, pstrąg, śledź, tuńczyk) oraz owoce morza. Zawartość kwasów tłuszczowych w rybach zależy m.in. od gatunku ryb, ich stanu fizjologicznego, pory roku jak i akwenu, w którym dokonano połowu [7]. Kwasy EPA i DHA znajdziemy także w algach oraz w oleju z kryla. Na rynku dostępnych jest bardzo dużo suplementów zawierających kwasy omega-3. Kupując takie preparaty zwracajmy uwagę na to, aby występowały w nich kwasy EPA i DHA.

Stosunek omega-3 do omega-6

W organizmie człowieka kwasy omega-6 i omega-3 są kompetencyjnymi substratami tych samych układów enzymatycznych. Oznacza to, że metabolity obu kwasów wykazują względem siebie działanie antagonistyczne. Metabolity kwasów omega-3 działają przeciwzapalnie oraz hamują agregację płytek krwi. Z kolei metabolity kwasów omega-6 wywierają działanie prozapalne i sprzyjające powstawaniu zakrzepów. Dlatego bardzo ważne jest, aby w diecie zachować odpowiednie proporcje pomiędzy tymi kwasami tłuszczowymi. Stosunek omega-3 do omega-6 jest jednym ze wskaźników jakości zdrowotnej diety. Biorąc pod uwagę biologiczne działanie NNKT wyznaczono prawidłowy stosunek podaży omega-3 do omega-6, który wynosi 1:4–5. Niestety współczesny sposób odżywiania przeciętnego Europejczyka dostarcza ich w proporcji 1:15–20. Stwarza to podwyższone ryzyko wystąpienia licznych chorób cywilizacyjnych. W literaturze zwraca się uwagę na fakt, iż u osób, które nie spożywają odpowiedniej ilości ryb powinno się rozważyć suplementację kwasami EPA i DHA [7].

Kwasy omega-3 należą do kwasów tłuszczowych egzogennych. Oznacza to, że musimy dostarczać je wraz z pożywieniem. Ze względu na liczne pełnione funkcje oraz działanie prozdrowotne, warto zadbać o to, aby produkty zawierające kwasy omega-3 znalazły się w naszej codziennej diecie.

 

Literatura:

  1. Dietetyka żywienie zdrowego i chorego człowieka, Helena Ciborowska, Anna Rudnicka, PZWL, Wydanie IV rozszerzone i uaktualnione, 84
  2. Dietetyka żywienie zdrowego i chorego człowieka, Helena Ciborowska, Anna Rudnicka, PZWL, Wydanie IV rozszerzone i uaktualnione, 91-92
  3. Żywienie człowieka Podstawy nauki o żywieniu, redakcja naukowa Jan Gawęcki, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2012, 186
  4. Rola i znaczenie kwasów tłuszczowych Omega-3, Katarzyna Marciniak-Łukasiak, ŻYWNOŚĆ. Nauka. Technologia. Jakość, 2011, 6 (79), 24 – 35, [dostęp on-line http://webcache.googleusercontent.com/search?q=cache:YRvKDQGpZTYJ:yadda.icm.edu.pl/yadda/element/bwmeta1.element.agro-20354484-1386-426e-ac88-62c87e574cb3/c/024_035_Marciniak.pdf+&cd=1&hl=pl&ct=clnk&gl=de&client=firefox-b-ab]
  5. Dietetyka żywienie zdrowego i chorego człowieka, Helena Ciborowska, Anna Rudnicka, PZWL, Wydanie IV rozszerzone i uaktualnione, 90
  6. Funkcje i przemiany metaboliczne wielonienasyconych kwasów tłuszczowych omega-3 w organizmie człowieka, Wojciech Kolanowski, Bromat. Chem. Toksykol. – XLVI, 2013, 3, str. 267 – 278 [dostęp on-line http://www.ptfarm.pl/pub/File/Bromatologia/2013/3/BR%203-2013%20s.%20267-278.pdf]
  7. Rola kwasów tłuszczowych omega-3 i omega-6 w organizmie człowieka, Ewa Materac, Zbigniew Marczyński, Kazimiera Henryka Bodek, Bromat. Chem. Toksykol. – XLVI, 2013, 2, str. 225 – 233 [dostęp on-line http://www.ptfarm.pl/pub/File/Bromatologia/2013/2/BR%202-2013%20-%20s.%20225-233.pdf]
Opublikowano ponad miesiąc temu
Oceń artykuł
Oceń artykuł
Autor artykułu:
Agnieszka Pankowska
Agnieszka Pankowska , Dyplomowany dietetyk, trener personalny i instruktor form body&mind.
Udostępnij na FB
Wyślij na e-mail
Dodaj do ulubionych
Dieta omega zasady, efekty, opinia dietetyka, jadłospis

Dieta omega – efekty, 12…

Dieta odchudzająca pod nazwą ''Omega'' stworzona przez brytyjską specjalistkę żywienia Judith Wills uznawana jest za rewolucyjną metodę zrzucenia zbędnych kilogramów bez liczenia kalorii. Kuracja odchudzająca opracowana przez autorkę ma na… Czytaj dalej...

Omega-9 (kwas oleinowy) – charakterystyka,…

Dla zachowaniu dobrej kondycji zdrowia niezbędne są kwasy omega. Dziś o nieco mniej popularnym, ale równie istotnym kwasie tłuszczowym omega 9. Czytaj dalej...

Inne artykuły z tej kategorii

Catering dietetyczny w Łodzi – dlaczego warto spróbować?
Czy naprawdę ich potrzebujesz? Fakty i mity o suplementach
Uzależnienia behawioralne – jak rozpoznać problem i gdzie szukać wsparcia?
Kiedy można spać na plecach? Sprawdź!
Monohydrat kreatyny – wsparcie dla ciała i umysłu
Jak wybrać odpowiedni tonik do twarzy?
Jak działają wcierki na porost włosów?
Jak przygotować gardło na świąteczne śpiewanie kolęd i głośne rozmowy w rodzinnym gronie?
Kobieta z bólem brzucha na żółtym tle
Refluks żółciowy – objawy, leczenie, domowe sposoby
Który kraj na świecie ma najzdrowszą dietę?

Popularne tematy

owoce warzywa Zdrowie dzieci trening
Formularz kontaktowy


    Czy wiesz, że..

    7 faktów, które powinieneś wiedzieć o Matchy
    żywność ekologiczna wady i zalety
    Ekologiczna żywność i kosmetyki. Wady i zalety produktów ekologicznych
    Kozieradka, siemię lniane, pokrzywa na włosy
    Kozieradka, siemię lniane, pokrzywa – naturalna pielęgnacja włosów
    Sok z brzozy – naturalna aspiryna i izotonik!
    Szybka kawa z saszetki – sprawdź co pijesz!
    Inspiracje współczesnej dietetyki żywieniem człowieka pierwotnego
    Zespół Menkesa – objawy, przyczyny, leczenie i dieta

    Artykuły >Zdrowie

    Oleje i tłuszcze składniki odżywcze
    Kobieta z uśmiechem trzyma kapsułkę omega-3.
    składniki odżywcze

    Kluczowe powody przyjmowania witaminy D3 z K2

    Kobieta pokazuje kapsułki z witaminami.
    składniki odżywcze

    Znaczenie suplementacji witaminy D3 i K2 dla zdrowia

    Tokoferole i tokotrienole – jaką pełnią funkcję w organizmie?

    Oleje i tłuszcze

    Smalec z gęsi – czym jest, właściwości i zastosowanie

    Mikro- i makroelementy. Co to są mikro- i makroelementy?

    Kwasy omega-3, -6, -9, – na co pomagają i jak je dawkować?

    ©Copyright BonaVita – Profesjonalny portal o zdrowiu, odżywianiu, dietach, odchudzaniu 2025
    • Bonavita.pl
    • Regulamin
    • Współpraca
    • Kontakt

    Wszelkie prawa autorskie zastrzeżone i prawnie chronione.
    Serwis Bonavita.pl nie prowadzi działalności leczniczej. Ma jedynie charakter edukacyjny, nie stanowi i nie zastępuje porady lekarskiej. Redakcja i wydawca serwisu nie ponoszą odpowiedzialności wynikającej z zastosowania informacji zamieszczonych w serwisie.