Dieta w refluksie żołądkowo-przełykowym – produkty zalecane i zakazane

Aktualizacja: 20 marca, 2019

Osoby cierpiące na to schorzenie odczuwają zgagę, regurgitacje – cofanie się treści żołądkowej do przełyku i gardła, bóle brzucha, odbijania. W poważniejszym stadium choroby mogą wystąpić także bolesność podczas połykania, nudności i wymioty. Objawy te nasilają się po spożyciu posiłku, a także w pozycji leżącej.

Najczęstszą z przyczyn choroby jest nieprawidłowo funkcjonujący dolny zwieracz przełyku (LES). Zaburzona może być zarówno jego czynność motoryczna, jak i obniżone ciśnienie które występuje np. podczas ciąży. Ponadto na napięcie zwieracza przełyku wpływać mogą niektóre leki, otyłość oraz niektóre produkty spożywcze.

Poza leczeniem farmakologicznym tego schorzenia kluczowym rozwiązaniem problemu i walką z dolegliwościami jest zmiana nawyków żywieniowych.

Refluks – dieta

Zalecana jest dieta lekkostrawna, bogata w produkty łagodne w smaku i działaniu, aby nie pobudzała receptorów czuciowych przełyku i wydzielania soku żołądkowego.
Należy wyeliminować: mocne buliony, galarety, napoje gazowane, alkohol, kawę, mocną herbatę, potrawy wędzone, marynowane, smażone, a także zmniejszyć ilość soli i ostrych przypraw. Posiłki powinny być niewielkiej objętości, aby nie osłabiały funkcji dolnego zwieracza przełyku. Nie powinno się doprowadzać do uczucia przejedzenia. Zalecane jest spożywanie 4–5 posiłków dziennie o stałych porach. Istotna w tym przypadku jest umiarkowana temperatura potraw. Nie zaleca się potraw zimnych, gdyż osłabiają one pracę żołądka. Wskazane są metody obróbki termicznej takie jak: gotowanie na wodzie, na parze czy w kombiwarach, duszenie bez obsmażania.  

Pokarm powinno się dokładnie żuć, aby treść trafiająca do żołądka była rozdrobniona i wstępnie strawiona przez enzymy ślinowe, zapobiega to wydzielaniu się nadmiaru kwasów żołądkowych. Nie zaleca się pozycji leżącej po spożyciu posiłku, gdyż sprzyja ona cofaniu się treści pokarmowej i nasila objawy.

Jednocześnie dieta nie powinna opóźniać opróżniania żołądkowego, aby nie doprowadzać do zalegania treści żołądkowej. Wskazane są produkty neutralizujące kwaśną zawartość żołądka oraz błonnik, który pochłania nadmiar kwasów.

Osoby z tym schorzeniem powinny wykluczyć z diety produkty powodujące obniżenie napięcia dolnego zwieracza przełyku, który chroni błonę śluzową przed działaniem kwaśnej treści żołądka.

Istotne jest także unikanie produktów powodujących tzw. TLESRs – spontaniczne relaksacje dolnego zwieracza przełyku.

Refluks – produkty zalecane i zakazane

Należy wyeliminować z diety produkty obniżające napięcie dolnym zwieraczu przełyku:

• czekolada,
• kawa,
• mocna herbata,
• napar z mięty pieprzowej,
• alkohol,

nasilające relaksacje dolnego zwieracza przełyku:

• tłuszcz,
• cebula,
• szalotki,
• por,
• czosnek,

pobudzające receptory czuciowe w przełyku:

• owoce cytrusowe oraz soki,
• pomidory oraz sok pomidorowy,
• ostre przyprawy (z wyjątkiem imbiru),

nasilające wydzielania soku żołądkowego:

• kawa,
• alkohol.

Zalecane jest spożycie produktów łagodzących podrażnioną błonę śluzową żołądka czy neutralizujących nadmiar kwasów. Do produktów tych należą:

• jasne lub razowe pieczywo, drobne kasze, ryż,
• chude mleko i napoje mleczne (naturalny jogurt, kefir), chude sery,
• chude mięsa i ryby bez skóry,
• jajka (najlepiej na miękko),
• tłuszcze nierafinowane, np. olej kokosowy, lniany, rzepakowy,
• warzywa (z wyjątkiem wzdymających i smażonych oraz cebuli, szalotki,czosnku),
• owoce (z wyjątkiem cytrusów),
• woda niegazowana, herbaty owocowe i ziołowe,
• błonnik.

Dodatkowo dobrze sprawdzają się produkty takie jak:

• aloes, którego sok łagodzi uczucie zgagi,
• imbir – działa przeciwzapalnie, leczy mdłości,
• siemię lniane – pochłania nadmiar kwaśnej treści, najlepiej w formie kleistej po zalaniu gorącą wodą,
• napary ziołowe – z rumianku, lukrecji, kopru włoskiego.

Zalecenia dietetyczne mogą złagodzić objawy i zapobiec dalszemu rozwojowi choroby.  Jednak w ostrych przypadkach nie należy zapomnieć o leczeniu farmakologicznym lub alternatywnych metodach np. preparatach ziołowych. Istotne może okazać się także znalezienie przyczyny chociażby mikrobiologicznej czy wpływu stresu.