Refluks – Jakie są objawy, przyczyny i sposoby leczenia tej uciążliwej choroby?

Aktualizacja: 13 września, 2024

Refluks żołądkowo – przełykowy (z ang. GERD – GastroEsophageal Reflux Disease) to zespół dolegliwości powstałych na skutek zarzucania kwaśnej treści pokarmowej do przełyku. Dzieje się tak przez nieprawidłowe funkcjonowanie mięśnia położonego między przełykiem a żołądkiem.

Dolegliwości związane z chorobą nasilają się po spożyciu niektórych pokarmów, które działają na wzmożone wydzielanie kwasu solnego potrzebnego do trawienia pożywienia.

Refluks – objawy

Do objawów GERD należą: zgaga, nudności, wymioty, cofanie się treści żołądkowej do przełyku i gardła, bóle w nadbrzuszu, odbijania (zazwyczaj kwaśne), problemy z przełykaniem, bóle w klatce piersiowej lub w nadbrzuszu, napadowy kaszel (często nocny), bóle gardła, chrypka, zapalenie dziąseł i uszkodzenie szkliwa nazębnego.

Objawy nasilają się godzinę, dwie po posiłku, w pozycji leżącej oraz podczas schylania. Należy pamiętać, że objawy choroby refleksowej mogą również towarzyszyć np. ciąży, otyłości, okresowi po zgłębnikowaniu żołądkowym, po znieczuleniu ogólnym czy przy stosowaniu niektórych leków.

Refluks – przyczyny

Do najczęstszych przyczyn powodujących refluks zalicza się m.in.:

• Rozluźnienie dolnego zwieracza przełyku
• Zaburzenia opróżniania żołądka
• Stres
• Brak aktywności fizycznej
• Nadwaga i otyłość
• Palenie papierosów
• Spożywanie alkoholu i kawy
• Zażywanie leków np. uspokajających, przeciw depresyjnych czy obniżających ciśnienie

Refluks – leczenie

Głównym celem w początkowej fazie leczenia refluksu jest załagodzenie objawów, które potrafią być bardzo nieprzyjemne i wywołują dyskomfort pacjenta. Zmiana stylu życia oraz diety jest podstawą, dzięki której można wyleczyć stan zapalny przełyku wywołany chorobą. Edukacja żywieniowa oraz wyeliminowanie czynników ryzyka w postaci używek czy braku ruchu pozwala na zapobieganie w przyszłości nawrotom dolegliwości i umożliwi zatrzymanie ewentualnego rozwoju powikłań. O domowych sposobach na refluks przeczytasz tutaj.

W przypadku, gdy zmiana nawyków żywieniowych oraz trybu życia to za mało, lekarz może wprowadzić leczenie farmakologiczne lekami zmniejszającymi aktywność trawienną soku żołądkowego, które zaniżają narażenie błony śluzowej przełyku na działanie kwaśnej treści żołądkowej. Jednak najczęściej używanymi lekami wśród pacjentów są jednak leki alkalizujące, czyli odkwaszające, które chwilowo zmniejszają nasilone objawy refluksu. Leczenie chirurgiczne jest używane głównie w najcięższej, przewlekłej postaci choroby.

Więcej szczegółów znajdziesz: Jak złagodzić objawy refluksu? Dieta refluksowa – jadłospis i przepisy na każdy dzień

Refluks – dieta

W chorobie refluksowej zalecana jest dieta łatwostrawna z ograniczeniem substancji pobudzających wydzielanie soku żołądkowego. Zaostrzenie objawów może być powodowane dietą wysokowęglowodanowa oraz bogatą w tłuszcze, dlatego należy pamiętać o racjonalnym podziale składników odżywczych.

Należy jadać ok. 5 małych posiłków dziennie w regularnych odstępach czasowych. Ważne jest, aby ostatni posiłek spożywany był ok. 3 godziny przed snem, zajęcie pozycji lezącej tuż po posiłku nasila objawy choroby.

Z diety przy chorobie refluksowej należy wyeliminować smażone potrawy.

Z diety należy wyeliminować:

• Soki (cytrusowe i pomidorowy)
• Czekoladę i cukier
• Alkohol
• Napoje gazowane
• Potrawy smażone
• Kawę i mocną herbatę
• Ostre przyprawy i potrawy typu fast-food
• Ocet
• Cebulę
• Sery żółte, topione i pleśniowe
• Mięte

Dozwolone produkty to:

• Chude rodzaje mięs i ryb
• Chudy nabiał – mleko, jogurty, sery twarogowe i kefir
• Woda niegazowana oraz delikatne napary ziołowe
• Delikatne przyprawy ziołowe: koperek, pietruszka, rozmaryn, majeranek
• Warzywa: dynia, marchew, buraki, kalafior, brokuły, groszek zielony, cukinia
• Owoce: jabłka, brzoskwinie, morele, jagody

W przypadku diety lekkostrawnej najlepszą metodą przygotowania posiłków jest gotowanie, duszenie, pieczenie w folii i gotowanie na parze. Potrawy powinny mieć umiarkowaną temperaturę i być małej objętości, ponieważ zjedzenie dużej porcji łączy się z rozciąganiem ścian żołądka, co osłabia napięcie zwieracza przełyku. Warzywa i owoce powinny być spożywane bez skórki. Przykładowy, zalecany jadłospis przy refluksie znajdziesz tutaj.

Choroba refleksowa nie jest chorobą zagrażającą życiu, jednak powoduje pogorszenie jakości życia chorych. Modyfikacja stylu życia jest niezbędnym elementem, dzięki któremu można zminimalizować przykre objawy GERD. Nieleczony refluks może skutkować bardzo poważnymi powikłaniami ze strony układu pokarmowego a w ostateczności prowadzić nawet do nowotworu przełyku.