Czosnek niedźwiedzi – uprawa, przechowywanie. Jak spożywać czosnek niedźwiedzi?

Aktualizacja: 22 stycznia, 2025

Czosnek niedźwiedzi należy do grona roślin zielarskich i przyprawowych. Można z powodzeniem uprawiać go we własnym ogrodzie i urozmaicać smak potraw. Zawiera wiele cennych składników, wykazuje lecznicze właściwości na organizm, a ponadto jest bardzo smaczny i wygodny w przechowywaniu.

Czosnek niedźwiedzi

Czosnek niedźwiedzi (Allium ursinum) wchodzi w skład roślinności wilgotnych lasów liściastych, głównie Polski Południowej, m.in. buczyny sudeckiej i karpackiej. Od 2004 roku został objęty częściową ochroną gatunkową. Jest byliną wytwarzającą podziemne cebule, które są przysmakiem niedźwiedzi – stąd nazwa. Osiąga wysokość 20–50 cm, wytwarza długoogonkowe, lancetowate liście, które po roztarciu pachną czosnkiem. Kwitnie na biało od maja do czerwca. Znajduje zastosowanie jako składnik potraw i surowiec zielarski.

Czosnek niedźwiedzi jest rośliną o leczniczych właściwościach. Wykazuje działanie bakteriostatyczne, bakterio- i grzybobójcze. Może pomagać w walce z cukrzycą, miażdżycą, nadciśnieniem, schorzeniami górnych dróg oddechowych, grypą, anginą, przeziębieniami. Wzmacnia układ odpornościowy i wspomaga trawienie.

Czosnek niedźwiedzi – uprawa

Do niedawna można było spotkać czosnek niedźwiedzi tylko na stanowiskach naturalnych, w wilgotnych i cienistych lasach. Odkąd został objęty częściową ochroną gatunkową, bez specjalnego pozwolenia nie wolno go pozyskiwać z terenów leśnych. Można za to bez problemu kupić jego cebulki i zasadzić je we własnym ogrodzie lub doniczce.

Domowa uprawa czosnku niedźwiedziego nie jest trudna. Roślina ta dobrze znosi niskie temperatury i nie wymaga specjalnych zabiegów pielęgnacyjnych. Ważny jest jednak dobór odpowiedniego miejsca do sadzenia. Najlepiej sprawdzą się stanowiska półcieniste lub cieniste oraz żyzna, próchnicza, przepuszczalna, wilgotna gleba o odczynie lekko kwaśnym. Czosnek niedźwiedzi wymaga szczególnego podlewania w okresie wiosennym. Pod koniec lata roślina obumiera. Zimowanie przechodzi dobrze, o ile gleba nie okaże się zbyt wilgotna (może przyczynić się do gnicia cebul).

Najlepszym okresem sadzenia tej rośliny jest przełom września i października. Po kilku latach uprawy, pod koniec lata od cebul matecznych oddziela się przybyszowe i w ten sposób powiększa liczbę egzemplarzy czosnku.

Aby czosnek niedźwiedzi odpowiednio się rozwijał w doniczce, należy wypełnić ją zwykłą ziemią do kwiatów z dodatkiem drobnego żwirku (⅓ objętości). Zapewni to odpowiednie rozluźnienie i zapobiegnie gniciu cebulek. Zaleca się ustawienie doniczek przy parapecie od strony północnej. Należy dbać, by ziemia była przez cały czas lekko wilgotna. Pomiędzy podlewaniami wierzchnia 1–2 cm warstwa powinna lekko przysychać, a co 2 tygodnie warto dolać niewielką ilość płynnego nawozu.

Czosnek niedźwiedzi – przechowywanie

Dobrym sposobem, by zachować substancje odżywcze i witaminy czosnku niedźwiedziego, jest przechowywanie go w warunkach chłodniczych przez kilka dni od zerwania. Liście tej rośliny można zbierać razem z łodyżkami. Wtedy należy włożyć je do szklanki z wodą, a następnie do lodówki. W ten sposób zachowają świeżość przez dłuższy czas.

W sklepach ze zdrową żywnością, zielarskich, ekologicznych oraz aptekach spotyka się suszony czosnek niedźwiedzi. W tej formie nie zachowuje on cennych składników, dlatego zaleca się samodzielne mrożenie, które zachowuje jego dobroczynne substancje.

Świetną metodą przetwarzania tego surowca zielarskiego jest przygotowanie z niego pesto lub nalewki bez jednoczesnej utraty składników odżywczych i witamin.

Jak spożywać czosnek niedźwiedzi?

Czosnek niedźwiedzi można spożywać na surowo lub poddać go obróbce termicznej. W pierwszym przypadku roślina ta zachowa wszystkie cenne witaminy oraz substancje o dobroczynnym działaniu leczniczym. Najczęściej dodaje się go do sałatek, past, kanapek lub jako dodatek do dania głównego. W formie gotowanej, smażonej lub pieczonej świetnie smakuje w połączeniu z kurczakiem, wołowiną, daniami makaronowymi lub jajecznicą.

Podsumowując, czosnek niedźwiedzi jest surowcem roślinnym pomocnym w wielu dolegliwościach. Znajduje się pod częściową ochroną, ale spokojnie można zasadzić go na własnej grządce z cebulek zakupionych w sklepie. Jego uprawa nie jest trudna, lecz wymaga odpowiednich warunków do wzrostu i rozwoju. Można go spożywać zarówno na surowo, jak i w formie przetworzonej. Pamiętajmy jednak, że świeże liście zawierają cenne składniki odżywcze i witaminy, których ilość ulega znacznemu zmniejszeniu podczas obróbki.