Boswellia serrata – nieznane remedium na stawy?

Boswellia serrata jest indyjską rośliną z powodzeniem stosowaną w lecznictwie już od kilkuset lat, głównie dzięki jej przeciwzapalnym właściwościom. Choć wciąż nie jest spopularyzowana w szerszych kręgach, a o jej właściwościach niewiele się mówi, istnieje wiele badań udowadniających jej pozytywne działanie, głównie w kontekście kondycji układu ruchu. Czym jest boswellia serrata i jakie właściwości posiada?

Boswellia serrata

Boswellia serrata to gatunek kadzidłowca – drzewa występującego w Afryce północnej i północno-wschodniej, uprawianego także w Indiach i Arabii. Jego oleisto-gumiaste, rodzynkowate owoce są delikatne i mają brązowawo-żółty kolor. Swoją nazwę rodzajową kadzidłowiec zawdzięcza wytwarzanej przez roślinę żywicy (zwaną Olibanum), która tradycyjnie używana była w roli pachnidła. Boswellia serrata wytwarza również kwasy bosweliowe, zaliczane do triterpenów. Roślina ta znana jest w medycynie indyjskiej, gdzie stosuje się ją w leczeniu stanów zapalnych stawów i kości oraz dolegliwości bólowych kręgosłupa. Olibanum wykazuje również działanie wykrztuśne, antyseptyczne, przeciwlękowe i przeciwnerwicowe. W ajurwedzie, Boswellia serrata uchodzi za skuteczny środek przeciwreumatyczny [1].

Boswellia serrata – właściwości

Znane w medycynie indyjskiej i ajurwedzie właściwości Boswellia serrata potwierdzone zostały przez liczne badania naukowe. Olibanum, czyli gumożywica produkowana przez tę roślinę wykazuje bowiem udowodnione działanie:

• przeciwbólowe;
• pomocne w leczeniu owrzodzeń jelita grubego, choroby Leśniowskiego-Crohn’a, zespołu jelita drażliwego, stanów zapalnych błon śluzowych – w randomizowanym, podwójnie zaślepionym badaniu [2] porównano działanie ekstraktu Boswellia serrata i mesalazyny – niesteroidowego leku przeciwzapalnego, stosowanego w leczeniu choroby Crohn’a. Wnioski z badania wskazały, iż terapia ekstraktem kadzidłowca jest efektywna i przynosi skutki porównywalnie dobre do stosowanego konwencjonalnie leku, a przy tym nie powoduje tak wielu skutków ubocznych;
• przeciwnowotworowe – istnieją badania udowadniające antyrakowe działanie kadzidłowca, niektóre z nich [3] wskazują nawet, iż gumożywica może być stosowana jako terapia alternatywna gruczolakoraka trzustki, agresywnego rodzaju nowotworu ze stosunkowo złymi rokowaniami;
• przeciwstarzeniowe – w badaniu [4] z użyciem kremu wzbogaconego o kwasy bosweliowe wykazano poprawę w kondycji skóry, jej elastyczności oraz zmniejszenie ilości sebum przy braku jakichkolwiek skutków ubocznych;
• pomocne w okresie wzmożonego wysiłku fizycznego – Boswellia serrata wspomaga procesy naprawcze w mięśniach i fizjologiczną rekompensację potreningową oraz zapobiega niepożądanym procesom zapalnym oraz zwyrodnieniowym (degradacyjnym w tkance chrzęstnej). Nalewki alkoholowe z Boswellia serrata łagodzą obrzęk i dolegliwości bólowe oraz poprawiają miejscowo krążenie krwi i limfy. Boswellia serrata zmniejsza stres oksydacyjny i towarzyszący mu stan zapalny, szczególnie dobrze działając w suplementacji połączonej z kurkuminą [5] i ma zastosowanie u sportowców, szczególnie w okresie intensywnego wysiłku;
• przeciwalergiczne i łagodzące objawy astmy – szczególnie inhalacje i spożywanie gumożywicy. W podwójnie zaślepionym badaniu [6] z udziałem pacjentów chorujących na astmę oskrzelową, 6-tygodniowa suplementacja ekstraktem z gumożywicy skutkowała poprawą u 70% pacjentów w porównaniu z placebo – w grupie badanej znacząco zmniejszyły się takie dolegliwości jak duszność, rzężenia, częstotliwość ataków astmy;
• przeciwbakteryjne, przeciwgrzybicze – szczególnie olejki bosweliowe i wyciągi alkoholowe z gumożywicy. Może być pomocna w leczeniu infekcji skóry, paznokci i skóry głowy [7];
• przeciwzapalne – zmniejsza stany zapalne poprzez wpływ na spadek produkcji mediatorów prozapalnych ( IL-1, IL-2, IL-6, IFN-γ,TNF-α) i może być pomocna w terapii chorób przebiegających z przewlekłym stanem zapalnym (m.in. reumatoidalne zapalenie stawów, choroba Crohna) [8];
• hepatoprotekcyjne – wpływa ochronnie na miąższ wątroby, pobudza wydzielanie soków trawiennych i żółci;
• przeciwreumatyczne – ekstrakt z Boswellia serrata w jednym z badań [8] znacznie obniżył poziom cytokin prozapalnych oraz poprawił wygląd histologiczny kości. Wnioski z badania wskazują na efektywność stosowania ekstraktów bosweliowych w reumatoidalnych chorobach stawów;
• immunomodulujące – przez wpływ na układ immunologiczny i pobudzanie produkcji cytokin [8].

Boswellia serrata – dawkowanie

Na rynku znajdziemy gotowe preparaty zawierające ekstrakt kadzidłowca, najczęściej standaryzowane na zawartość kwasów bosweliowych (60%). Zalecane dawki takiego ekstraktu wynoszą 300–400 mg 2–3 razy dziennie. [1]

Boswellia serrata – środki ostrożności i przeciwwskazania

Olejek bosweliowy (dostępny w sklepach) i Olibanum pobudzają miesiączkowanie i wzmagają częstość oddechów oraz diurezę (dobowe wydalanie moczu). Nie są więc polecane w przypadku intensywnych krwawień menstruacyjnych, nieregularnych cykli miesiączkowych, problemów z płucami oraz nerkami. Produkt ten jest również niewskazany dla kobiet w ciąży, gdyż może zwiększać przepływ krwi w macicy i miednicy, a w skrajnych przypadkach  wywołać poronienia. Rzadko zdarzają się interakcje z lekami zawierającymi ibuprofen i aspirynę oraz innymi lekami niesteroidowymi z grupy NSAID.