Ból żołądka – przyczyny, objawy, leczenie. Ból żołądka na czczo

Aktualizacja: 10 marca, 2025

Ostry, pojawiający się nagle, niekiedy tępy i gniotący, słabo zlokalizowany ból żołądka stanowi nieswoisty objaw wielu chorób narządów jamy brzusznej i nie tylko. Niejednokrotnie towarzyszy sytuacjom stresowym, dość powszechnej grypie żołądkowej, aczkolwiek w większości przypadków jest głównym objawem informującym o stanie zapalnym bądź rozwijającej się chorobie organicznej.

Ból żołądka

Odczuwany w nadbrzuszu ból pochodzący z żołądka może być wynikiem wielu rozmaitych stanów chorobowych. Przyczyn bólu może być wiele począwszy od zupełnie błahych, wynikających z błędu dietetycznego skończywszy na poważnych chorobach organicznych. Diagnoza podłoża bólu stanowi połowę sukcesu, pozwala bowiem na eliminację bodźców go wywołujących, jak również wdrożenie odpowiedniego leczenia choroby organicznej.

Ból żołądka – przyczyny

Niezaprzeczalnie ogromną rolę w diagnostyce bólu brzucha ogrywa wnikliwe badanie podmiotowe i przedmiotowe (fizykalne) pacjenta. W poszukiwaniu podłoża należy zwrócić szczególną uwagę na cechy bólu: jego lokalizację, rodzaj (ostrym, przewlekły), charakter i natężenie bólu oraz czynniki modyfikujące jego nasilenie. Jakkolwiek ból żołądka często jest następstwem błędu dietetycznego, zatruć i zakażeń pokarmowych, tak w większości przypadków stanowi nieswoisty objaw wielu chorób, a jego odczucie jest wrażeniem subiektywnym, zależnym od okoliczności i osoby. Do najczęstszych przyczyn bólów brzucha można zaliczyć choroby zapalne oraz choroby przebiegające z owrzodzeniem błony śluzowej (choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy) [4].

Piekący, palący ból charakterystyczny w chorobach przełyku (tab.1), jak i towarzyszące mu objawy (uczucie pieczenia za mostkiem z często towarzyszącym zarzucaniem treści żołądkowej do przełyku), nasila się w pozycji leżącej na wznak, przy pochylaniu się jak również po spożyciu obfitych posiłków. Tępy, gniotący ból w nadbrzuszu pojawiający się w ciągu 1–3 godzin po posiłku może świadczyć o chorobie wrzodowej. Po wykluczeniu organicznego podłoża bólu, warto wziąć pod uwagę zaburzenia czynnościowe, a wśród nich chorobę emocji, nazywaną też nerwicą żołądkowo-jelitową. Na koniec wypadałoby wspomnieć o dość powszechnym w dzisiejszych czasach, niezwykle groźnym i podstępnym schorzeniu jakim jest rak żołądka. We wczesnym stadium bowiem rzadko daje charakterystyczne objawy, wśród których wymienia się: uczucie szybkiej sytości, pełności po jedzeniu, pobolewania w nadbrzuszu, nudności czy odbijanie, a takowe mogą występować również w przebiegu innych chorób.

Tabela 1. Zróżnicowanie podłoża bólu pochodzącego z żołądka

Ból żołądka na czczo

Bóle (tzw. bóle głodowe) bądź dyskomfort w nadbrzuszu często towarzyszą zapaleniu błony śluzowej żołądka jak również wrzodom trawiennym [2]. Bóle te pojawiają się w godzinach nocnych i wczesnorannych (na czczo) oraz około 1–3 godzin po spożyciu posiłku. Bóle w chorobie wrzodowej zazwyczaj ustępują po jedzeniu (neutralizujące działanie pokarmu) lub zastosowaniu środków alkalizujących bądź leków zmniejszających wydzielanie kwasu solnego [2]. Postępowanie terapeutyczne, oprócz farmakoterapii, winno uwzględniać wykluczenie pokarmów źle tolerowanych, ciężkostrawnych i smażonych potraw, jak również unikanie produktów działających drażniąco na przewód pokarmowy (mocna kawa i herbata, alkohol, ostre przyprawy, produkty marynowane). Ból o charakterze przeszywającym, rozdzierającym, nieraz przypominającym dźgnięcie nożem może świadczyć o przedziurawieniu, czyli perforacji wrzodu i wymaga natychmiastowej interwencji medycznej.

Ból żołądka – objawy

Ból pochodzący z żołądka rzadko występuje samodzielnie jako objaw, zazwyczaj bowiem towarzyszą mu inne dolegliwości, wśród których często wymienia się: nudności, wymioty, biegunkę, zgagę bądź wzdęcia. Objawy te stanowią cenną wskazówkę diagnostyczną w poszukiwaniu podłoża bólu. Towarzyszące bólom brzucha krwawienia z przewodu pokarmowego (smoliste lub krwiste stolce), niedokrwistość czy utrata masy ciała wskazują często na stan zapalny, owrzodzenia błony śluzowej bądź chorobę nowotworową żołądka [2].

Ból żołądka – leczenie

Poznanie podłoża bólu stanowi połowę sukcesu a zarazem daje podstawę do wdrożenia  odpowiedniego dla danego pacjenta sposobu leczenia. Postępowanie terapeutyczne w pierwszej kolejności winno obejmować działania mające na celu wyeliminowanie przyczyny bólu [2]. Przemysł farmaceutyczny w tym celu oferuje różne rodzaje leków: począwszy od typowych leków przeciwbólowych (paracetamol, leki opiodiowe), rozkurczowych, kończąc na lekach przeciwdepresyjnych włącznie. W przypadku braku możliwości terapii przyczynowej zaleca się leczenie przeciwbólowe mające na celu zmniejszenie dolegliwości bólowych i poprawę komfortu życia pacjenta [2].

Powszechnie uważa się, iż dobrym sposobem na złagodzenie dolegliwości bólowych pochodzących z żołądka jest również terapia ziołami. Wśród takowych wyróżnia się: rumianek pospolity, imbir, miętę pieprzową, siemię lniane, babkę lancetowatą, które dostępne są w aptekach i sklepach zielarsko-medycznych samodzielnie bądź w mieszankach o specjalnie dobranej kompozycji tych naturalnych surowców roślinnych.

„Ostry ból brzucha może być wywołany przez wiele różnych stanów chorobowych, których następstwem może być zarówno poprawa i wyzdrowienie, jak i konieczność wykonania zabiegu operacyjnego, i stanowi tym samym diagnostyczny węzeł gordyjski” [3].

Jakkolwiek ból żołądka może być wynikiem nieprawidłowej diety, spożywania ciężkostrawnych, obfitych posiłków czy przewlekłego stresu, tak ostry, silny ból o charakterze somatycznym bądź przewlekły, trwający miesiącami ból trzewny stanowi nieswoisty objaw wielu chorób. Wszelkie niepokojące nas objawy alarmujące, jak również przedłużający się, silny ból żołądka o nieznanej etiologii wymagają natychmiastowej konsultacji specjalistycznej.