Bakłażan – wartości odżywcze, przepisy. Jak przygotować bakłażana?

Aktualizacja: 23 stycznia, 2025

Bakłażana najlepiej kupować w sezonie, czyli od lipca do października. Wówczas posiada on najwięcej wartości odżywczych. Choć oberżyna jest nadal mało popularnym warzywem w Polsce, to jednak zyskuje ono coraz większą popularność. Świetnie smakuje jako dodatek do dań w postaci past, sałatek, idealnie nadaje się do przygotowania przystawek, a także na grilla. Co skrywa w sobie bakłażan?    

Bakłażan

Bakłażan nazywany jest też oberżyną, a w przeszłości traktowano go jako afrodyzjak i zwano gruszką miłości.  Należy do rodziny roślin psiankowatych (tak jak ziemniaki, papryka czy pomidory).

Przywędrował do Europy z Azji, prawdopodobnie z Indii. Na początku był uprawiany w Hiszpanii ze względu na sprzyjający klimat. W chłodniejszych rejonach Europy uprawiano go w szklarniach.

Wartości odżywcze bakłażana

Bakłażan składa się przede wszystkim z wody, stanowi ona 90 % jego składu. Zawiera niewiele białka i tłuszczu. Cukry w jego składzie stanowią 2% i to przede wszystkim glukoza i fruktoza. Zawierają także karotenoidy, pierwiastki takie jak: potas, wapń i żelazo oraz witaminę E, C i z grupy B. W miąższu bakłażanów znajdują się kwasy fenolowe, bioaktywne składniki żywności znane ze swoich właściwości prozdrowotnych, neutralizują one wolne rodniki oraz kancerogeny środowiskowe. Poleca się spożywanie produktów bogatych w te związki w celu prewencji chorób sercowo-naczyniowych oraz nowotworów. Piękny kolor skórce oberżyny nadają z kolei antocyjany (ich stężenie w 1 kg świeżej masy to 7500 mg). Są to naturalne barwniki występujące w żywności, mające właściwości antyoksydacyjne, hamują działanie wolnych rodników, zatrzymują procesy starzeniowe w komórkach.

Bakłażan tak jak inne rośliny psiankowate zawiera substancje antyodżywcze zwane glikoalkaloidami. W przypadku oberżyny jest to alfa-solanina, która jest substancją trującą. Nie należy się tym jednak przejmować, ponieważ związek ten jest neutralizowany poprzez obróbkę termiczną tego warzywa.

Powszechnie uważa się, że warzywa z rodziny psiankowatych: pomidory, ziemniaki, papryka, bakłażan nie powinny być spożywane przez osoby z chorobami tarczycy, gdyż mają one negatywny wpływ na przyswajanie leków. Nie jest to jednak fakt potwierdzony naukowo.

Jak przyrządzić bakłażana

Bakłażana możemy przygotować na różne sposoby. Możemy go grillować, smażyć pokrojonego w talarki i obtoczonego w jajku i bułce. Natomiast najbardziej popularna forma podania oberżyny to duszenie lub pieczenie. Warzywo to doskonale komponuje się z innymi psiankowatymi jak: papryka, pomidory. Sprawdza się także jako dodatek do mięsa. Należy pamiętać o tym, że bakłażan chłonie wszelki tłuszcz z potraw, więc zadbajmy o to, żeby nie dodawać go do potraw z dodatkiem oberżyny zbyt dużo, ponieważ w efekcie jest on po prostu niesmaczny. Przed przygotowaniem bakłażana dobrze jest go posolić, a następnie przetrzeć ręcznikiem papierowym w celu pozbycia się gorzkiego smaku spowodowanego obecnością pochodnej solaniny.

Bakłażan – przepisy

Ajvar– pyszna i zdrowa, lekko pikantna pasta do chleba, która urozmaici nasze śniadanie. Doskonała dla wegetarian, bo nie zawiera mięsa. Można przygotować ją na kilka dni i przechowywać w lodówce albo zawekować na zimowy okres. Pasta ta bardzo popularna jest na Bałkanach składa się ze słodkiej papryki, bakłażana, czosnku, octu i przypraw.

Oto prosty nieco urozmaicony (bo na bazie pomidorów) dietetyczny przepis na ajvar (przepis na 3 porcje)

W Polsce bakłażan to wciąż warzywo, po które stosunkowo rzadko sięgamy, jest bardziej popularne w kuchni wegetarian. Natomiast w innych krajach bakłażan to składnik wielu popularnych potraw. Szczególnie wykorzystywany jest w kuchni basenu Morza Śródziemnomorskiego, na Bałkanach, ale nie tylko. Popularne dania znane na świecie z dodatkiem bakłażana, które można odtworzyć również w Polsce, to: ratatouille, musaka, ajvar, caponeta. W Polsce najczęściej przygotowujemy bakłażana w postaci pasty, faszerujemy go mięsem, kaszą lub dodajemy do popularnego u nas leczo.