Szpinak – właściwości, mrożony, świeży, potrawy ze szpinakiem. Jak przyrządzić szpinak?
Aktualizacja: 7 maja, 2024
Szpinak jest znany na świecie od ponad 2000 lat. To pełne chlorofilu zielone warzywo nie cieszyło się do niedawna zbytnią popularnością, zwłaszcza wśród najmłodszych. Ostatnie lata pokazują wzrost jego popularności na polskich stołach. Jakie właściwości posiada i jakie potrawy warto z niego przyrządzić?
Właściwości szpinaku
Szpinak stał się popularny w Europie w XIX wieku i zyskał miano “króla warzyw”. Zalecano go w przypadku anemii, problemów trawiennych, zaburzeń czynności serca, kłopotów z nerkami i ogólnego upośledzenia czynności organizmu. 100 g tego warzywa dostarcza: 16 kcal, 2,6 g białka, 3,0 g węglowodanów, 2,6 g błonnika, 4243 μg beta-karotenu, 67,8 mg witaminy C, 0,106 mg witaminy B1, 0,192 mg witaminy B2, 235 mg potasu, 93 mg wapnia, 29 mg fosforu, 53 mg magnezu, 2,8 mg żelaza oraz chlorofil. Jego wartość odżywczą zmniejsza kwas szczawiowy, który wiąże zawarty w pokarmie wapń i czyni go nieprzyswajalnym.
Szpinak może być spożywany przez osoby zdrowe w każdym wieku. Oprócz tego działa skutecznie w zwalczaniu niedokrwistości, działa antynowotworowo, odżywia organizm, odciąża pracę serca, chroni przed miażdżycą, obniża ciśnienie, zmniejsza podatność na stres, zapobiega krzywicy u dzieci, a w związku z niską kalorycznością może być spokojnie spożywany przez osoby z nadmierną masą ciała.
Uwaga!
Szpinaku nie powinny spożywać osoby z kamicą nerkową. Roślina ta zawiera kwas szczawiowy, który wiąże wapń i prowadzi do powstania szczawianu wapnia – budulca kamieni nerkowych.
Szpinak mrożony czy świeży?
Na rynku dostępny jest szpinak w formie świeżych liści oraz mrożonek. Surowe liście szpinaku są pełne witamin i minerałów. Gdy poddamy je mrożeniu zaraz po zbiorach sezonowych, zawartość składników odżywczych oraz cechy organoleptyczne będą praktycznie w niezmienionym stanie. Co więc warto wybrać udając się na zakupy? W sezonie letnim świeży szpinak, natomiast w zimowym – mrożony. Dobrą alternatywą jest samodzielne mrożenie szpinaku. Wtedy jego jakość nie będzie poddana żadnym wątpliwościom.
Szpinak w ciąży
W okresie planowania, jak i przez cały czas trwania ciąży zaleca się zwiększenie przyjmowania kwasu foliowego, który odpowiada za prawidłowy rozwój cewy nerwowej i zapobiega wadom układu nerwowego płodu. Szpinak jest doskonałym źródłem tego pierwiastka, dlatego przyszłe mamy mogą włączyć go bez obaw do swojej diety. Ponadto roślina ta zawiera sporą ilość witaminy C, która jest pomocna przy prawidłowym wzroście tkanek płodu oraz ułatwia wchłanianie innych składników odżywczych, np. żelaza. Szpinak utrudnia przyswajanie wapnia, dlatego warto przyprawić go mlekiem, jogurtem, śmietaną lub serem.
Jak przyrządzić szpinak?
Szpinak można spożywać zarówno na świeżo, jak i w formie przetworzonej. Surowe liście dobrze komponują się jako dodatek do sałatek lub koktajli owocowo-warzywnych. Wystarczy je jedynie dobrze wypłukać i osuszyć papierowym ręcznikiem. Najbardziej popularną formą przygotowania szpinaku jest podduszenie jego liści z dodatkiem czosnku i cebuli, a następnie doprawienie i zabielenie jogurtem lub śmietaną. Doskonale komponują się z nim sery pleśniowe, twarogowe, podpuszczkowe lub feta. Można go wykorzystać jako farsz do pierogów, naleśników, krokietów, tart lub dodatek do mięsa lub makaronu.
Potrawy ze szpinakiem
Oto kilka przykładowych przepisów na dania ze szpinakiem:
Składniki:
- 2 jaja,
- 3 łyżki mąki,
- 2 łyżki masła,
- 500 g szpinaku,
- 3 łyżki mleka,
- sól, pieprz.
Wykonanie:
Jaja umyj, oddziel żółtka od białek. Ubij pianę z białek. Żółtka roztrzep z 2 łyżkami mąki, dodaj pianę, szczyptę soli i delikatnie wymieszaj. Na silnie rozgrzaną patelnią połóż łyżkę masła, wlej połowę porcji ciasta i przykryj pokrywką. Gdy spód się lekko zarumieni, przewróć na drugą stronę. Drugi omlet usmaż tak samo. Szpinak umyj i gotuj na silnym ogniu przez 5–8 minut. Dokładnie odcedź i posiekaj na mniejsze kawałki. Z 1 łyżki mąki, masła i mleka przygotuj zasmażkę, wymieszaj ze szpinakiem i chwilę gotuj, by pozbyć się nadmiaru wilgoci. Nałóż farsz szpinakowy na omlety, podawaj złożone na pół. Smacznego!
Składniki:
- 300 g liści świeżego szpinaku,
- ½ l mleka,
- 5 średniej wielkości ziemniaków,
- 50 g wędzonego boczku,
- 1 l wody,
- 1 łyżka mąki,
- sól, ząbek czosnku.
Wykonanie:
Obrane i pokrojone w kostkę ziemniaki obgotuj w małej ilości wody, odcedź. Mleko zagotuj z wodą, dodaj ziemniaki, roztarty z solą czosnek i dopraw zasmażką z boczku i mąki. Dodaj posiekany szpinak, zagotuj i przypraw do smaku. Podawaj z jajkiem na twardo lub łyżeczką startego sera żółtego. Smacznego!
Składniki:
- 1 kg szpinaku,
- 1 łyżka masła,
- 2 jaja,
- 1 ½ łyżki mąki,
- 1 szklanka mleka,
- czerstwa bułka,
- olej do smażenia,
- sól, czosnek.
Wykonanie:
Szpinak opłukaj, sparz wrzątkiem, odcedź i pozostaw do ostygnięcia. Następnie zmiel razem z namoczoną w mleku i odciśniętą bułką. Masło rozgrzej, wymieszaj z mąką, zasmaż, a następnie połącz ze szpinakiem i jajkami. Dopraw do smaku. Z przygotowanej masy formuj owalne kotleciki. Smaż z obu stron na mocno rozgrzanym tłuszczu lub piecz w piekarniku. Smacznego!
Składniki:
- 200 g świeżego szpinaku,
- 4 jaja,
- 250 g polędwicy drobiowej,
- 1 mała cebula,
- ½ pęczku koperku,
- sól, pieprz,
- 3 łyżki octu winnego,
- 1 łyżeczka miodu,
- 200 g jogurtu naturalnego.
Wykonanie:
Szpinak umyj i odsącz bibułką kuchenną. Jaja ugotuj na twardo i pokrój w plasterki. Cebulę obierz i pokrój w krążki. Polędwicę pokrój w cienkie paski. Koperek umyj, osusz i drobno posiekaj. Przygotowane warzywa wymieszaj w misce. Ocet, jogurt, sól, pieprz i miód wymieszaj w osobnym naczyniu i polej sałatkę. Smacznego!
Składniki:
- garść liści szpinaku,
- 1 pomarańcza,
- 1 banan,
- 3 kiwi,
- 2 łyżki płatków owsianych,
- 200 ml wody mineralnej lub mleka.
Wykonanie:
Wszystkie składniki dokładnie zmiksuj. Pij na zdrowie!
Podsumowując, szpinak to coraz bardziej popularne warzywo w codziennej diecie. Jest źródłem wielu składników odżywczych, mineralnych oraz witamin, w tym kwasu foliowego ważnego dla przyszłych mam. Poprzez zawartość kwasu szczawiowego utrudnia przyswajanie wapnia. Zaleca się dodawanie do potraw produktów bogatych w ten pierwiastek, by zmniejszyć jego straty. Można spożywać go zarówno w formie surowej, jak i przetworzonej.
Literatura:
- Instytut Żywności i Żywienia, 2012. Normy żywienia dla populacji polskiej, Warszawa
- Szustakowska-Chojnacka M., 2015. 100 roślin w Twojej kuchni. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa
- Jak przyrządzić świeży szpinak? [https://www.doz.pl/czytelnia/a12978-Jak_przyrzadzic_swiezy_szpinak, dostęp on-line: 26.10.2017]
- Szpinak [http://www.wydawnictwopzwl.pl/download/214290100.pdf, dostęp on-line: 26.10.2017]
- Właściwości lecznicze i odżywcze szpinaku [https://naturapluszdrowie.pl/wlasciwosci-lecznicze-odzywcze-szpinaku/, dostęp on-line: 26.10.2017]