Śliwka – właściwości. Przetwory ze śliwek: kompot, nalewka, sok

Aktualizacja: 23 stycznia, 2025

Śliwki są nie tylko smaczne, ale i również bardzo wartościowe. Znajdują szerokie zastosowanie w kuchni. Można robić z nich soki, dżemy, powidła, kompoty, konfitury. Mogą być również doskonałymi dodatkami zarówno do ciast, jak i wędlin czy mięs. Śliwki są szczególnie polecane osobom cierpiącym na zaburzenia pracy jelit i układu pokarmowego, odchudzającym się oraz tym, którzy lubią mieć piękną, gładką cerę oraz lśniące włosy.

Śliwka

Śliwki były cenione już od najdawniejszych czasów. W starożytnym Egipcie owoce te wkładano zmarłym do grobowców, aby zapewnić godziwy posiłek w zaświatach. W dzisiejszych czasach istnieje około 6 tysięcy ich odmian.  

Najpopularniejsze rodzaje śliwek w Polsce to tzw.:

• mirabelki – najbardziej popularne w naszym kraju. Owoce są małe i kuliste, ich miąższ jest soczysty i słodki, o aromatycznej zielankowo-złocistej barwie. Mirabelki świetnie sprawdzą się podczas przygotowywania przetworów, gdyż nawet mimo długiego smażenia zachowują większość wartości odżywczych;
• renklody – owoce tej odmiany są z kolei dosyć duże i okrągłe. W dojrzałej postaci skórka przybiera bardzo ciemną barwę. Ich miąższ jest soczysty i słodki, ale oddzielnie go od pestki może jednak przysporzyć trudności;
• węgierka zwykła – to jedna z najstarszych i najpopularniejszych odmian. Owoce średniej wielkości posiadają elipsoidalny, jajowaty kształt. Skórka jest ciemnofioletowa , a miąższ soczysty, ale lekko cierpkawy;
• lepotica – to odmiana śliwki węgierki. Owoce są  średniej wielkości z ciemnogranatową skórką pokrytą intensywnym, jasnoniebieskim nalotem. Miąższ jest delikatnie zielonkawy i bardzo soczysty. Łatwo oddzielić go od pestki. Im późniejsze zbiory tym lepszy smak śliwki;
• diana – pod względem  wyglądu i smaku w dużym stopniu przypomina śliwkę, jednak jest trochę większa. Ma granatowobordowy kolor i charakterystyczny obfity jasnoniebieski nalot. Miąższ jest kremowo-żółty, zwarty, soczysty, a oddzielenie go od pestki nie stanowi problemu;
• lubaszka – posiada niewielkie owoce, o ciemnogranatowej skórce z dużą ilością niebieskiego nalotu. Jej miąższ ma lekko zielonkawy kolor i kwaskowaty posmak. Trudno jest oddzielić pestkę. Jej zaletą jest wytrzymałość na mróz;
• opal – skórka tej śliwki początkowo jest żółto-zielona, jednak gdy dojrzeje nabiera żółto-fioletowego koloru. Miąższ także jest żółty i soczysty. Najczęściej stosowane są do deserów, jednak świetnie sprawdzą się jako przetwory i jako składnik kompotów;
• śliwka brzoskwiniowa – to śliwka o dość pokaźnych rozmiarach i żółto-różowej barwie. Ta odmiana najlepiej sprawdzi się podczas przygotowywania deserów. Oddzielenie miąższu od pestki może być trudne;
• bluefre – to odmiana śliwek o dużych rozmiarach oraz ciemnoniebieskiej barwie, charakteryzująca się aromatycznym, deserowym i soczystym smakiem. Najlepiej zbierać je pod koniec sierpnia. Ich niewątpliwą zaletą jest odporność na zimno. Sprawia to, że są odporne również na choroby, dzięki czemu na długo zachowują świeżość i smak;
• silvia – to rumuńska odmiana śliwki, o granatowej barwie, dużym kulistym kształcie i soczystym smaku.
• president – owoce tej śliwki są duże i smaczne. Mają granatową skórkę i delikatnie żółty miąższ. Łatwo odchodzi od pestki.

Śliwki – właściwości

Wszystkie rodzaje śliwek łączą podobne wartości odżywcze. Każda z odmian  tego owocu jest dobrym źródłem witamin C, A, E, B6 i K. Ponadto śliwki zawierają wapń, potas, żelazo, fosfor, magnez, polifenole i błonnik. Mogą różnić się zawartością kalorii (80–120 kcal w 100 gramach).

Ze względu na dużą zawartość błonnika w śliwkach spożywanie tego owocu poprawia perystaltykę jelit oraz przeciwdziała zaparciom i chroni jelito grube przed nowotworem. Ponadto śliwki posiadają właściwości antyoksydacyjne (szczególnie ciemne odmiany) oraz usuwają gromadzący się w komórkach tłuszcz i cholesterol. Wysoka zawartość witaminy B6 i magnezu w śliwkach działa bardzo dobrze na układ nerwowy, a także wpływa korzystnie na dobre samopoczucie.

Śliwki zarówno świeże, jak i suszone znane są z tego, że doskonale wpływają na wygląd naszej skóry. Wysoka zawartość witamin oraz przeciwutleniaczy sprawia, że cera staje się  wygładzona i nabiera zdrowego kolorytu. Antyoksydanty obecne w śliwkach opóźniają procesy starzenia się i powstawania zmarszczek. W kosmetyce także wykorzystuje się wyciąg ze śliwek. Kwas oleinowy i linolowy, który znajduje się w wyciągu ze śliwek nawilża skórę, intensywnie ją odżywia i natłuszcza. Śliwki dzięki dużej zawartości witaminy K i C wspomagają pozbycie się pękających naczynek.

Śliwki poprawiają gęstość kości i zmniejszają ryzyko osteoporozy. W celach profilaktycznych można jeść śliwki co 2–3 dni.

Ponadto warto pamiętać, że suszone śliwki pomimo swojej wysokiej kaloryczności doskonale sprawdzają się w diecie odchudzającej. Spożycie kilku owoców zapewnia uczucie sytości na długi czas i zmniejsza ochotę na podjadanie. Poza tym przyspiesza metabolizm, przeczyszcza jelita oraz hamuje wchłanianie cukru i cholesterolu. Suszone śliwki to świetny pomysł na przekąskę w ciągu dnia.

Kompot ze śliwek

Poniżej bardzo prosty  i szybki przepis na kompot ze śliwek.

Sok ze śliwek

Wersja z sokownikiem:

Umyte i przebrane śliwki np. węgierki (ok. 2 kg) wrzucamy do sokownika. Gotujemy 30 min do momentu, gdy śliwki popękają i wydobędzie się z nich sok. Otrzymany sok gotujemy i dodajemy do niego cukier, ok. 0,5 kg. Mieszamy aż cukier się rozpuści i zacznie wrzeć. Gorący sok przelewamy do butelek lub słoików i zakręcamy nie pasteryzujemy! Smacznego:)

Wersja bez sokownika:

Około 12 kg śliwek myjemy, wyciągamy pestki, kroimy na mniejsze części i zasypujemy cukrem. Przykryte odstawiamy na noc. Po tym czasie do śliwek dolewamy około 6–7 litrów wody i gotujemy około 30 minut. Sok przygotowywany w wersji bez sokownika wymaga użycia większej ilości cukru, tj. około 1,5–2 kg. Odcedzamy i jeszcze raz zagotowujemy. Gotujący się syrop przelewamy do słoików, zakręcamy i pasteryzujemy przez 20 minut.

Przetwory ze śliwek – powidła

Do tradycyjnych powideł śliwkowych ze śliwek węgierek nie dodaje się cukru. Smaży się je przez 3 dni, każdego dnia po ok. 1,5 godziny. Lepiej od razu przygotować powidła z większej ilości owoców, bo bardzo odparowują – z dwóch kilogramów węgierek otrzymamy około 400 g gotowych powideł (mają za to bardzo skoncentrowany smak i do podania wystarczy niewielka ilość).

Wykonanie:

Śliwki umyć i usunąć pestki, można pokroić na mniejsze kawałki lub pozostawić w całości.

• 1 dzień: umieścić w dużym szerokim garnku z grubym dnem i smażyć bez przykrycia przez ok. 1,5 godziny mieszając od czasu do czasu. Zdjąć z ognia i ostudzić, przykryć i odstawić w chłodne miejsce do następnego dnia.
• 2 dzień: zagotować i znów smażyć przez ok. 1,5 godziny, tym razem już na nieco mniejszym ogniu i trochę częściej mieszając. Znów ostudzić, przykryć i zostawić do następnego dnia.
• 3 dzień: gotować powidła tak jak poprzednio, tylko na bardzo małym ogniu, często mieszając i nieco krócej, przez ok. 1 godzinę, uważając, aby powidła nie przywierały do dna garnka.

Gorące powidła nałożyć do słoików. Następnie zapasteryzować – wstawić słoiczki do garnka, zalać wodą prawie do nakrętki i zagotować na umiarkowanym ogniu. Po zagotowaniu gotować jeszcze przez ok. 10 minut (woda ma delikatnie bulgotać). Wyjąć z wody i odstawić do góry dnem do ostudzenia. Wstawić do spiżarki.

Nalewka ze śliwek węgierek

Do zrobienia nalewki ze śliwek, czyli śliwkówki potrzebujemy:

• 3 kg śliwek węgierek
• 1 litr spirytusu
• 1 kg cukru
• 1 litr wody

Przygotowanie: śliwki myjemy i pozbawiamy je pestek. Wrzucamy do dużego naczynia lub słoja. Następnie zalewamy śliwki spirytusem wymieszanym z przegotowaną i ostudzoną wodą. Odstawiamy na miesiąc.

Po tym czasie zlewamy alkohol do innego naczynia. Najlepiej do tego użyć gazy, by nalewka była klarowna i nie pływał w niej miąższ z owoców. Śliwki zasypać cukrem i zostawić na ok. 1–2 tygodnie (w zależności jak bardzo będzie puszczał sok z owoców. Jeśli szybko puści, to wystarczy 1 tydzień). Ok. 1–2 razy na dzień potrząsamy naczyniem, by cukier dokładnie się rozpuścił. Po tym czasie zlać powstały sok i wymieszać go z wcześniej przygotowanym alkoholem ze śliwek. Rozlać do butelek. Pamiętajmy, że im dłużej nalewka leżakuje, tym jest lepsza.