Przetwory z czarnej porzeczki – sok, dżem, nalewka, wino. Przepisy

Aktualizacja: 23 stycznia, 2025

Lato to czas, w którym możemy korzystać z dobrodziejstw wielu owoców sezonowych. Jednymi z popularniejszych w naszym kraju są czarne porzeczki. Mają one bardzo dobry wpływ na zdrowie człowieka, a ich skład sprawia, że mogą być z powodzeniem wykorzystywane do robienia domowych soków, przetworów i alkoholi. W niniejszym artykule znajdziecie receptury, które pomogą Wam je przyrządzić.

Czarna porzeczka

Czarna porzeczka (Ribes nigrum L.) to roślina, która rośnie naturalnie w lasach i zaroślach. Krzew ten jest uprawiany powszechnie w ogrodach. Jego owoce są ciemnofioletowe, posiadają charakterystyczny smak i zapach. Swoją barwę zawdzięczają zawartym w nich antocyjanom. Dzięki ich obecności spożywanie owoców czarnej porzeczki usprawnia przemianę materii, poprawia odporność oraz obniża poziom cholesterolu całkowitego. Ponadto zawartość składników mineralnych, tj. potasu, wapnia, magnezu oraz żelaza sprawia, że owoce te mają działanie odkwaszające. Są także bogate w witaminę C, witaminy z gr. B, pektyny i cukry. W związku z tym są polecane do produkcji przetworów, soków i napojów alkoholowych.

Sok z czarnej porzeczki

Picie soku z czarnej porzeczki niesie ze sobą wiele korzyści zdrowotnych, m.in. łagodzi migreny, problemy żołądkowo-jelitowe, wzmacnia odporność, działa antyoksydacyjnie, przeciwgorączkowo i moczopędnie, obniża ciśnienie krwi, pomaga w stanach ogólnego wyczerpania organizmu.

Oto przepis na domowy sok z czarnej porzeczki:

Składniki:

• 1 kg czarnej porzeczki,
• 1 szklanka cukru,
• 2 szklanki wody.

Przygotowanie: owoce oczyść z szypułek, opłucz i osusz. Zagotuj wodę i wsyp do niej cukier. Po jego rozpuszczeniu dodaj czarną porzeczkę i gotuj przez 5 minut. Po tym czasie przelej gorący sok do czystych i wyparzonych słoików (wrzącą wodą lub w piekarniku nagrzanym do 100 ºC) i pasteryzuj.

Pasteryzacja: przygotuj garnek z szerokim dnem i wyłóż go ręcznikami kuchennymi. Następnie poukładaj słoiki jeden obok drugiego i nalej wrzątku do ¾ ich wysokości (temperatura wlewanej wody nie może być za zimna, by słoiki nie popękały). Doprowadź do wrzenia, a następnie zmniejsz moc palnika na najmniejszą, przykryj i gotuj przez około 15–20 minut. Po tym czasie wyjmij słoiki i odstaw do ostudzenia.

Dżem z czarnej porzeczki

Czarna porzeczka stanowi dobry materiał na przetwory. Zachwyca wyrazistym smakiem, a dzięki zawartości pektyn (błonnika rozpuszczalnego) sprawia, że dżem szybko gęstnieje.

Przepis na dżem z czarnej porzeczki:

• 1 kg czarnej porzeczki
• 500 g cukru (może być mniej, w zależności od preferencji smakowych)

Porzeczki obierz z gałązek, szypułek, oczyść z zanieczyszczeń i opłucz. Następnie umieść w płaskim garnku i zasyp cukrem. Dokładnie wymieszaj i zagotuj, zmniejsz moc palnika na najmniejszą i gotuj przez 1–2 godziny bez przykrycia aż do zgęstnienia konsystencji. Do wyparzonych słoików wlej wrzący dżem i dobrze zakręcić. Pasteryzuj około 20 minut. Odstaw do całkowitego wystudzenia.

Nalewka z czarnej porzeczki

Nalewka z czarnej porzeczki zwana jest inaczej “smorodiną” lub “smorodinówką”. Charakteryzuje się intensywnym smakiem i aromatem. Po 6–12 miesięcznym dojrzewaniu staje się wytwornym trunkiem. Najlepiej smakuje, gdy jest niezbyt mocna, średnio słodka i lekko zaromatyzowana wanilią.

Aby przygotować nalewkę z czarnej porzeczki należy przygotować 1 kg owoców, obrać z gałązek i szypułek, sparzyć na sicie, częściowo rozgnieść i zalać 2 l spirytusu 70 %. Spirytus o takiej mocy można otrzymać poprzez zmieszanie 1,5 l spirytusu 95 % z 600 ml wody. Powstały roztwór odstawić na 6–8 tygodni, mieszając od czasu do czasu. Następnie klarowny nalew zlać do butelek i przechowywać w spokoju przez minimum pół roku.

Skład zestawu na 1 litr nalewki:

• 500 ml nalewu z czarnej porzeczki
• 150 ml syropu cukrowego sporządzonego ze 150 g cukru
• 3 ml 10% zaprawy waniliowej
• 120 ml 95% spirytusu
• około 227 ml wody do objętości 1 l

Zastaw powinien leżakować przez 5–6 miesięcy. Dzięki temu jego smak stanie się bardziej łagodny i zharmonizowany.

Wino z czarnej porzeczki

Owoce czarnej porzeczki są bardzo wartościowym surowcem do wyrobu win o dużej zawartości ekstraktu, kwasów, barwników i witamin. W związku z wysoką kwasowością i charakterystycznym zapachem mniej nadają się na jednoowocowe wina mało słodkie. Dobrze sprawdzają się za to jako składnik ciężkich win deserowych o dłuższym okresie leżakowania (minimum 2–3 lata). Owoce te wykorzystuje się również do zmiany smaku, barwy i konsystencji innych win. Wystarczy niewielki dodatek (0,5 l na 20-litrowy balon), by poprawić ich jakość.

Pierwszym krokiem do zrobienia wina jest przebranie porzeczek, czyli usunięcie gałązek, liści i innych zanieczyszczeń oraz spleśniałych owoców. Następnie należy je umyć w misce i odsączyć na sicie lub cedzaku. W związku z tym, że porzeczki ciężko wydzielają sok należy je przed tłoczeniem rozgnieść i zalać wodą na 24 godziny. Można zastosować także fermentację w miazdze, tzn. rozdrobnione owoce zalewa się wodą do ¾ objętości naczynia, miesza i pozostawia w temperaturze pokojowej na 3–4 dni, by sfermentowały i dopiero po tym czasie poddaje się je tłoczeniu.

Aby otrzymać wino o mocy 14 % należy zmieszać:

• 10 l moszczu z porzeczek
• 6,3 kg cukru
• 10,06 l wody

Doprawiony moszcz będzie miał objętość 30 l.

Warto wiedzieć, że z 10 kg czarnej porzeczki otrzymuje się 5–6 l moszczu.