Pasternak – właściwości, przepisy. Krem z pasternaku
Aktualizacja: 8 kwietnia, 2024
Pasternak zwyczajny z wyglądu bardzo przypomina pietruszkę zwyczajną, w związku z czym oba warzywa są ze sobą bardzo często mylone. Pasternak podobnie jak pietruszka ma biało-kremowy korzeń, jednak jego smak i aromat jest mniej intensywny, a wręcz słodki i podobny do marchewki.
Co to jest pasternak?
Pasternak zwyczajny to mało rozpowszechnione warzywo, które obecnie częściej można dostać w sklepach spożywczych i warzywniakach. Przed upowszechnieniem w Polsce ziemniaków i marchwi, pasternak znacznie częściej gościł na stołach jako węglowodanowy element posiłku. Pasternak zaliczany jest do grupy warzyw selerowatych, a jego jadalną część stanowi spichrzowy korzeń o jasno kremowej lub szarawej barwie. Pasternak organoleptycznie bardzo przypomina naszą rodzimą pietruszkę, co niestety chętnie wykorzystują nieuczciwi handlowcy, zastępując tańszym pasternakiem droższą pietruszkę na sklepowych półkach późną jesienią. Jednak jest od pietruszki węższy, a jego liście wyrastają z wklęsłego, a nie wypukłego górnego zakończenia warzywa.
Pasternak – właściwości
Pasternak jest warzywem zasobnym w węglowodany złożone oraz błonnik pokarmowy. Charakterystycznego smaku i aromatu oraz właściwości prozdrowotnych, nadają mu olejki eteryczne. Korzeń pasternaku posiada podobną kaloryczność co tradycyjne ziemniaki. W 100 g dostarcza ok. 65 kcal, z czego ok. 16 g węglowodanów, w tym 4 g błonnika pokarmowego, ponadto 1,6 g białka roślinnego oraz znikome ilości tłuszczu. Pasternak jest warzywem łatwostrawnym po ugotowaniu, reguluje perystaltykę jelit oraz pomaga zachować prawidłową regularność wypróżnień. Ponadto zawarty w pasternaku błonnik pomaga w regulowaniu poziomu cukru we krwi oraz obniża poziom cholesterolu. Warto dodać, że błonnik pokarmowy pomaga w regulowaniu apetytu, co zapobiega nadwadze i otyłości, gdyż włókno pokarmowe pęczniejąc w żołądku wypełnia przewód pokarmowy, co obniża poczucie głodu.
W pasternaku znajdują się witaminy z grupy B, które regulują procesy metaboliczne zachodzące w ustroju oraz witaminę C, która wpływa na procesy odpornościowe oraz wytwarzanie kolagenu w skórze. Warto dodać, że kwas askorbinowy jest silnym przeciwutleniaczem, który dostarczany w odpowiedniej ilości w ramach pełnowartościowej diety, zabezpiecza organizm przed nowotworami i chorobami metabolicznymi. Niestety witamina C jest bardzo nietrwała, dlatego najwięcej znajduje się jej w surowym warzywie nie poddawanym obróbce termicznej. Pasternak jest dobrym żywieniowym źródłem potasu, magnezu, fosforu, cynku, miedzi i żelaza. Znajduje się w nim również niewiele wapnia, sodu i jodu. Pasternak jest pożądanym warzywem w diecie osób z nadciśnieniem tętniczym, ponieważ tylko 100 g tej jarzyny, pokrywa w 10% zapotrzebowanie na potas, a dodatkowo zawiera niewiele sodu.
Krem z pasternaku
Krem z pasternaku to sycąca, gęsta zupa, którą warto spożywać w towarzystwie grzanek z pełnoziarnistego pieczywa, nadających chrupkości potrawie.
Składniki:
- 4 duże pasternaki
- 2 duże ziemniaki
- Kawałek pora i selera
- Cebula
- 1,5 litra wody
- Listek laurowy, ziele angielskie, majeranek, gałka muszkatołowa, pieprz i sól do smaku
- 2 ząbki czosnku
Przygotowanie: wodę wlewamy do garnka, dorzucamy pokrojone na mniejsze cząstki ziemniaki, pasternak, seler oraz por (w większym kawałku). Gotujemy całość wraz z zielem angielskim i listkiem laurowym. W tym czasie na patelni rozgrzewamy 2 łyżki oleju i wrzucamy posiekaną cebulkę. Smażymy aż nabierze złotego koloru po czym dorzucamy na kilka sekund przeciśnięty przez praskę czosnek, chwilkę smażymy i zdejmujemy z gazu. Gdy warzywa będą miękkie wyrzucamy pora, listki laurowe i ziele angielskie z zupy. Doprawiamy pozostałymi przyprawami do smaku, dorzucamy zeszkloną na oleju cebulkę, a następnie wszystko blendujemy na gęsty krem.
Pasternak – przepisy
Składniki:
- 3 duże pasternaki
- 3 duże marchewki
- 2 łyżki oleju rzepakowego
- Sól, pieprz i zioła prowansalskie do smaku.
Przygotowanie: warzywa kroimy na kształt ziemniaczanych frytek. Następnie wrzucamy je do miski i łączymy z przyprawami i olejem. Układamy warzywa na blaszce wyłożonej papierem do pieczenia i wstawiamy do nagrzanego do 180 st. piekarnika i pieczemy ok. 30 minut w zależności od grubości warzywnych słupków.
Składniki:
- 1 duży pasternak
- 1 jabłko
- 2 ogórki kwaszone
- ½ pęczku natki z piertuszki
- 4 łyżki gęstego jogurtu
- Pieprz do smaku
Przygotowanie: obierz pasternak ze skórki i ugotuj go we wrzącej wodzie do miękkości. Następnie ostudź. Pokrój w kostkę gotowany pasternak, ogórki i jabłko. Wymieszaj warzywa z jogurtem oraz pieprzem i posiekaną natką z pietruszki.
Mało znany i niekiedy mylony z pietruszką, niedoceniany pasternak jest warty naszej uwagi. Dostarcza sporo cennego błonnika pokarmowego oraz witamin i składników mineralnych, których nasz organizm każdego dnia potrzebuje, aby prawidłowo funkcjonować.
Literatura:
- Górecka D.: Błonnik pokarmowy – korzyści zdrowotne i technologiczne. Przemysł Spożywczy 2009, 63,12.
- Jarosz M.: Normy Żywienia dla Populacji polskiej. Instytut Żywności i Żywienia. Warszawa, 2017.
- Świetlikowska K., Kazimierczak R., Wasiak-Zys G.: Surowce spożywcze pochodzenia roślinnego. Wydawnictwo SGGW, Warszawa 2008.
- Dietary Reference Intakes Tables and Application. Institute of Health. The National Academies of Sciences, Engineering, and Medicine. (ang.)