Odmiany i właściwości czereśni. Ile kalorii mają czereśnie? Sok, nalewka i kompot z czereśni

Sezon na czereśnie jest krótki, natomiast korzyści zdrowotne jakie niesie ich konsumpcja – ogromne. Owoce wpływają na prawidłowe funkcjonowanie tarczycy, dbają o nasze stawy i młody wygląd skóry.  Warto spożywać je w sezonie, wówczas charakteryzują się największą zawartością składników odżywczych i najlepszym smakiem. Przygotowany kompot czy sok z czereśni to spora dawka witamin. 

Czereśnia (łac. Prunus avium ),  inaczej zwana wiśnią ptasią, jest gatunkiem rośliny należącej do gatunku różowatych. Rodzimymi terenami jej występowania jest Europa, Azja Zachodnia oraz Kaukaz. W naszym kraju czereśnia rośnie dziko na terenie całej Polski. 

Odmiany czereśni

Czereśnia powszechnie uprawiana jest w Polsce jako drzewo owocowe. Najbardziej popularnymi odmianami czereśni sadzonymi w sadach przydomowych są Burlat, Lapins, Regina, Summit, Van, Vega. Odmiany te dają obfite plony, a ich charakterystyka została przedstawiona w poniższej tabeli. 

 

Owoce

Skórka

Miąższ

Zbiór

Choroby

Burlat

średniej wielkości (ok.6,5 g), szerokosercowate, lekko spłaszczone

czerwona lub

ciemnoczerwona

soczysty, słodki, czerwony lub ciemnoczerwony

koniec  pierwszej dekady czerwca, w 2–3 tygodniu dojrzewania

mało podatna na raka bakteryjnego

Lapins

dosyć duże (6-8 g), szerokosercowate lub kuliste, nieco spłaszczone

czerwona

soczysty, wyraźnie kwaskowy, jasnoczerwony

koniec  pierwszej dekady lipca, w 6. tygodniu dojrzewania

wrażliwa na drobną plamistość liści

Regina

duże (8–9,5 g), kuliste

ciemnoczerwona

średnio soczysty, dość słodki, czerwony

połowa lipca, w 7. tygodniu dojrzewania

mało podatna na choroby

Summit

duże (7,5–9 g), sercowate

jaskrawoczerwona

soczysty, kwaskowato-słodki, kremowobiały

druga połowa czerwca, w 4–5 tygodniu dojrzewania

mało wrażliwa na choroby

Van

duże (7,5–8,5 g), kuliste, lekko spłaszczone

czerwona

soczysty, kwaskowato-słodki, czerwony

koniec  czerwca, w 5. tygodniu dojrzewania

bardzo podatna na moniliozę 

Vega

duże (7–10 g), szerokosercowate

Żółte z dużym, jasnoczerwonym rumieńcem 

średnio soczysty, słodki, kremowobiały

druga połowa czerwca, pod koniec 4. tygodniu dojrzewania

odmiana wrażliwa na choroby kory i drewna

Właściwości czereśni 

Czereśnie są cennym źródłem składników mineralnych oraz witamin. Spośród składników mineralnych w największej ilość występuje potas (202 mg/100 g). Czereśnie zawierają także dużą dawkę jodu oraz pewne ilości wapnia, magnezu, fosforu, żelaza i cynku. Szczególnie dużo znajdziemy w nich β-karotenu (69 µg/100 g), a spośród witamin: witaminę A (12 µg/100 g) oraz witaminę C (15 mg/100 g), a także witaminę E. K, B1, B2, B6 oraz niacynę i kwas foliowy. Czereśnie zawierają najwięcej, spośród wszystkich owoców uprawianych w Polsce, kwasu asparaginowego (612 mg/100 g). Ponadto w czereśniach znajdziemy bioflawonoidy zaliczane do grupy przeciwutleniaczy, które pomagają zwalczać wolne rodniki. Im ciemniejszy kolor owoców, tym więcej antyoksydantów one zawierają. Ze względu na zawarte przeciwutleniacze, czereśnie spowalniają proces starzenia się organizmu, poprawiają wygląd skóry oraz zmniejszają ryzyko rozwoju nowotworów

Obecność składników mineralnych, witamin oraz przeciwutleniaczy sprawi, iż czereśnie wykazują szereg innych prozdrowotnych właściwości na organizm człowieka. Mogą okazać się pomocne w leczeniu różnych dolegliwości. Z racji tego, że są dobrym źródłem potasu w naszej diecie, pozytywnie wpływają na pracę mięśnia sercowego, nerek oraz zmniejszają ryzyko rozwoju nadciśnienia tętniczego. Natomiast zawarta w nich kwercetyna, pomaga regulować stężenie cholesterolu w surowicy krwi.

100 g czereśni dostarcza organizmowi 330 mg jodu, jest to dosyć spora dawka, dlatego też owoce czereśni powinny zagościć w diecie osób mających problemy z tarczycą. Czereśnie wspomagają produkcję hormonów tarczycy, a przez to dbają o prawidłowe funkcjonowanie tego gruczołu. 

Czereśnie wspomagają leczenie artretyzmu, dolegliwości pęcherza moczowego, schorzeń wątroby, a nawet miażdżycy. 

Czereśnie – kalorie, indeks glikemiczny 

Czereśnie są niskokaloryczne, 100 g tych owoców wniesie do naszej diety tylko 63 kalorieIndeks glikemiczny czereśni jest niski, wynosi 22, co wskazuje na to, iż po zjedzeniu czereśni nie nastąpi w naszym organizmie gwałtowny wzrost poziomu glukozy we krwi. Z tego powodu czereśnie  mogą być śmiało spożywane przez diabetyków. 

Czereśnie w ciąży 

Czereśnie są wskazane w diecie przyszłej mamy, ze względu na znaczną zawartość jodu. Zapotrzebowanie na ten pierwiastek wśród dorosłych kobiet wynosi 150 mg dziennie, natomiast u kobiet w ciąży zwiększa się do poziomu 220 mg. Niedobór jodu w ciąży może powodować wady wrodzone płodu, poronienia oraz kretynizm. Czereśnie mogą być doskonałym uzupełnieniem jodu w diecie kobiety ciężarnej. Jednak nie jest to równoważne z tym, iż kobiety w ciąży mogą objadać się nimi bez żadnych ograniczeń. Czereśnie są dosyć ciężkostrawne i dlatego też przyszłe mamy powinny po nie sięgać w umiarkowanych ilościach. 

Czereśnie a odchudzanie

Czereśnie są pomocne w walce z nadwagą i otyłością, ponieważ  po ich spożyciu odczuwamy na długo sytość, a to z kolei pomaga obniżyć wartość energetyczną diety. Tę właściwość przypisuje się zawartemu w czereśniach błonnikowi pokarmowemu, a dokładnie pektynom. W 100 g owoców jest 1,3 g włókna pokarmowego. 

Ciekawostka: Napar–herbatka z ogonków czereśni jest środkiem odchudzającym i moczopędnym. 

Ból brzucha po czereśniach 

Jeżeli zjemy czereśnie na czczo lub popijemy je płynem, szczególnie wodą bądź mlekiem, może doprowadzić to do problemów żołądkowo-jelitowych, takich jak ostry ból brzucha i jelit, biegunka. Jeśli chcemy uniknąć tych nieprzyjemności, nigdy nie spożywajmy ich na czczo. Pamiętajmy też o umiarze, gdyż przejedzenie również może zakończyć się bólem brzucha. 

Czereśni nie powinno się również spożywać przed posiłkiem mięsnym, ponieważ owoce wiśni ptasiej utrudniają trawienie tego typu potraw. 

Surowe czereśnie na długo zalegają w żołądku, dlatego też w takiej formie powinny unikać ich osoby z wrażliwym żołądkiem lub chorobą wrzodową. Zdecydowanie lepiej sprawdzą się u takich osób czereśnie lekko obgotowane, dzięki temu chory żołądek znacznie lepiej poradzi sobie z ich strawieniem. 

Sok z czereśni

Składniki: 

  • 5 kg czereśnie 
  • 2 kg cukier do zasypania
  • Sok z cytryny lub kwasek cytrynowy 

Przygotowanie:

  1. Czereśnie przebrać, umyć, usunąć szypułki, a następnie wydrylować.
  2. Owoce zasypać cukrem. Odstawić na 3–4 godziny, aż puszczą sok.
  3. Po tym czasie zlać sok do rondelka dodać cukier (jeśli jest to jeszcze konieczne) i sok z cytryny lub kwasek cytrynowy do smaku. Następnie wymieszać, aby cukier się rozpuścił i zagotować.
  4. Gorący sok wlać do wyparzonych butelek lub słoików. Szczelnie zakręcić.
  5. Pasteryzować ok. 10 minut.
rozwiń
Kompot z czereśni

Składniki: na 4 litry kompotu 

  • 2 kg czereśni
  • 16 łyżek cukru
  • Woda przegotowana 

Przygotowanie:

  1. Do garnka wlewamy litr wody, wrzucamy wydrylowane, umyte czereśnie z usuniętymi ogonkami, doprowadzamy do wrzenia.
  2. Całość gotujemy około pół godziny.
  3. Słodzimy. Słodkość kompotu można sobie samemu regulować w zależności od upodobań. Można także przygotować wersję light kompotu, zamiast cukru używając słodzika.
  4. Gorący kompot możemy przelać do słoika (wraz z owocami czereśni) i pasteryzować albo podać bezpośrednio na stół, uprzednio wychładzając go.
  5. Jeśli chcemy, by kompot miał nieco inny, oryginalniejszy smak, możemy dodać do niego sok z połówki cytryny.
rozwiń
Nalewka z czereśni

Składniki: na 6 porcji

  • 2 kg czereśni 
  • 1 l spirytusu 96%
  • 1 l wódki 40%
  • 1 kg cukru

Przygotowanie:

  1. Czereśnie umyć, oderwać ogonki, każdy owoc naciąć aż do pestki, nie przepoławiając do końca, pozwoli to uzyskać jeszcze więcej smaku.
  2. Spirytus zmieszać z wódką (w ten sposób uzyskuje się spirytus tzw. nalewkowy, o mocy około 70%), czereśnie wsypać do odpowiednio dużego słoja i zalać alkoholem. Słoik zakręcić dokładnie i postawić na parapecie słonecznego okna na co najmniej 6 tygodni, wstrząsając co kilka dni.
  3. Następnie odcedzić alkohol i wlać do innego słoja lub do butelek, odstawić do późniejszego wykorzystania. Pozostałe w słoju czereśnie zasypać cukrem i – dokładnie zakręcone – pozostawić w słonecznym miejscu do czasu rozpuszczenia się cukru. Czasem potrząsać słoikiem, aby przyspieszyć proces.
  4. Na koniec zlać syrop i połączyć go z odcedzonym wcześniej alkoholem. Uzyskaną nalewkę zabutelkować, odstawić i zapomnieć o niej na pół roku lub dłużej. Jeśli wolisz mniej słodkie trunki, nie wlewaj całego syropu do nalewki. Pozostałe w słoju owoce można jeszcze raz zalać – tym razem wódką. Uzyskamy wtedy mniej esencjonalną i słabszą nieco, ale też smaczną nalewkę. 
rozwiń

Czereśnie to skarbnica witamin i składników mineralnych. Polecane są osobom z artretyzmem, dną moczanową, problemami z tarczycą  i tym, którzy chcą cieszyć się młodym wyglądem na długie lata. Pamiętajmy by je spożywać  między posiłkami, nigdy na czczo. W sezonie z czereśni możemy przygotować kompot lub sok, by zimą cieszyć się ich smakiem i zdrowotnymi walorami.

Literatura:

  1. Filipczak J., Katalog roślin. Drzewa, krzewy, byliny. Agencja Promocji Zieleni, Warszawa 2011,
  2. Kunachowicz H., Przygoda B., Nadolna I., Iwanow K., Tabele składu i wartości odżywczej żywności, wyd. II zmienione, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2017,
  3. https://www.przyslijprzepis.pl
  4. Jarosz M. Normy żywienia dla populacji Polski., Instytut Żywności i Żywienia, Warszawa 2017,
  5. Szustakowska-Chojnacka M. 100 roślin w Twojej kuchni. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2015.
Opublikowano ponad miesiąc temu
Oceń artykuł
Oceń artykuł
Autor artykułu:
Dominika Suślik , Dyplomowany dietetyk i Diet Coach.
Dodaj do ulubionych