Niedobór witaminy E i jej przedawkowanie. W jakich produktach jest witamina E?

Aktualizacja: 10 marca, 2025

Witaminy są związkami niezbędnymi dla życia i prawidłowego funkcjonowania organizmu. Niestety nie potrafimy ich samodzielnie wytwarzać, dlatego muszą zostać dostarczone wraz z pożywieniem. W wyniku nieprawidłowego odżywiania, problemów z wchłanianiem, przyjmowania niektórych leków czy stosowania używek może dojść do hipowitaminozy, która stanowi oznakę niedoboru witamin. Skutkiem takiego stanu jest osłabienie organizmu, pogorszenie pracy układu odpornościowego, ból mięśni i stawów, kruchość ścian naczyń krwionośnych, apatia oraz zmiany skórne. Przyspieszeniu ulega również proces starzenia. Do  najskuteczniejszych przeciwutleniaczy, hamujących starzenie się komórek, należy witamina E. Przyjrzyjmy się jej bliżej.

W jakich produktach jest witamina E?

Witamina E jest szeroko rozpowszechniona w przyrodzie. Znajdziemy ją zarówno w produktach roślinnych, jak i zwierzęcych. Bogatym źródłem witaminy są tłuszcze roślinne. W tłuszczach zwierzęcych jest jej stosunkowo niewiele. Ze względu na wielkość spożycia produktów zbożowych są one istotnym źródłem witaminy E. W warzywach i owocach witamina również występuje, jednak w nieco mniejszej ilości [2].

Produkty cechujące się wysoką zawartością witaminy E:

• olej z zarodków pszennych
• olej kukurydziany
• olej słonecznikowy
• olej rzepakowy
• margaryna miękka
• żółtko jaja
• chleb
• otręby pszenne
• orzechy laskowe
• orzechy arachidowe
• pietruszka
• papryka
• szpinak
• suszone morele [3].

Witamina E – niedobór

Niedobór witaminy E u ludzi nie występuje często. Jeśli się pojawia, to zwykle nie jest wynikiem niedostatecznej podaży witaminy w pożywieniu, a wynika z zaburzeń wchłaniania, problemów z krążeniem jelitowo-wątrobowym lub jest konsekwencją anemii hemolitycznej.

Do objawów hipowitaminozy E zaliczymy:

• zmniejszenie ilości witaminy w osoczu krwi,
• przyspieszony rozpad czerwonych krwinek,
• dystrofię mięśniową,
• zmiany zwyrodnieniowe w układzie nerwowym,
• zwyrodnienie plemników u mężczyzn,
• zaburzenia w czasie ciąży, obumieranie płodu, poronienia.

U niemowląt z niską masą urodzeniową w stanach niedoboru witaminy E dodatkowo pojawia się:

• większa wrażliwość na toksyczne działanie tlenu oraz zlepianie się płytek krwi,
• zaburzenia nerwowo-mięśniowe,
• zahamowanie wzrostu naczyń krwionośnych znajdujących się w oku, które prowadzi do ślepoty [2].

Warto pamiętać, że pod wpływem tlenu oraz promieni nadfioletowych ilość witaminy E ulega zmniejszeniu. Długie przechowywanie produktów (nawet tych zamrożonych) niekorzystnie wpływa na jej zawartość [3].

Przedawkowanie witaminy E

Witamina E jest dobrze tolerowana przez organizm człowieka. Przyjmowanie jej w dawce od 200 do 600 mg dziennie nie powoduje objawów toksyczności u dorosłych. U osób, którym przez 5 miesięcy podawano nawet do 1000 mg dziennie witaminy E pojawiały się objawy niedyspozycji, takie jak bóle głowy, senność, zaburzenia jelitowe. Jednakże nawet tak wysokie dawki witaminy nie spowodowały u nich efektów toksyczności [2].

Należy jednak pamiętać, iż nadmierne spożycie witaminy E (np. w postaci suplementów diety) może doprowadzić do hiperwitaminozy, do której objawów zaliczymy:  

• bóle głowy,
• zmęczenie,
• zaburzenia widzenia,
• osłabienie siły mięśni,
• zmniejszenie krzepliwości krwi [4].

Witamina E należy do niezbędnych składników pokarmowych, co oznacza, że musimy ją dostarczać wraz z pożywieniem lub poprzez suplementację. Organizm bowiem nie potrafi jej samodzielnie wytworzyć. Bogatym źródłem witaminy są tłuszcze roślinne. Znajdziemy ją również w produktach zwierzęcych oraz w warzywach. Witamina E pełni wiele ważnych dla prawidłowej pracy organizmu funkcji. Poprzez odpowiednio zbilansowaną dietę możemy z powodzeniem zaspokoić zapotrzebowanie na ten cenny składnik.