Masło czy margaryna? Co ma więcej wad, a co zalet?

Aktualizacja: 26 marca, 2024

To pytanie zapewne zadaje sobie wielu z nas. Odpowiedź na nie nie jest taka prosta, jakby się mogło wydawać. Szczególnie biorąc pod uwagę ilość produktów, jakie mamy dziś do wyboru, niezależnie od tego czy zakupy robimy w hipermarketach, czy w zwykłych osiedlowych sklepach.

Tłuszczów do smarowania jest wiele, jednak potrzebna jest odrobina wiedzy, aby spośród nich wyłowić ten, który będzie dla nas najlepszy. Na pozór może się wydawać, że różnica pomiędzy poszczególnymi produktami jest niewielka. Wszystkie mają to samo przeznaczenie, podobny skład i wygląd. Nic bardziej mylnego. Skład danego produktu, czy są to płatki kukurydziane, czy pieczywo, sok owocowy czy masło, jest rzeczą najważniejszą, na którą powinniśmy zwracać szczególną uwagę. Im skład produktu jest krótszy, tym lepiej.

Masło czy margaryna – co jest zdrowsze?

Masło ma podstawową, bardzo ważną zaletę – jest produktem naturalnym. Można je zrobić w domu, więc każdy z nas może poznać proces powstawania masła od początku do końca. To nic innego jak zestalona śmietana – najczęściej pochodząca z mleka krowiego, rzadziej z owczego czy koziego. Dobre masło powinno zawierać od 80 do 90 % tluszczu, ok. 15 % wody i ok. 2 % suchej masy beztłuszczowej. Zawartość tłuszczu w maśle jest wysoka, jednak, paradoksalnie, jest ono produktem lekkostrawnym. Tłuszcz mleczny jest najlepiej przyswajalny z wszystkich znanych nam tłuszczów spożywczych. Tłuszcz jest bardzo ważnym składnikiem diety, ponieważ potrzebuje go każda komórka naszego ciała. Wspomaga prawidłowe funkcjonowanie mózgu, a także układu odpornościowego. Jest składnikiem chroniącym nas od chorób i wspomagającym prawidłowe funkcjonowanie wątroby. Odpowiedzialny jest również za zdrowy wygląd naszej cery i włosów. Ponadto to tłuszcz dostarcza nam najwięcej energii, nawet dwa razy więcej niż taka sama ilość białka. Pomaga także w przyswajaniu składników odżywczych.

Ale masło to nie tylko tłuszcz. Zawiera ono również cenne dla organizmu człowieka witaminy. Jest dobrym źródłem witaminy A(retinolu) , znanej ze zbawiennego wpływu na wzrok. Ponadto witamina A pełni funckję ochronną nabłonka skóry, sprzyja regeneracji komórek, a także hamuje niekorzystne działanie wolnych rodników. Witamina A powinna być ważnym składnikiem diety najmłodszych, ponieważ znacznie wpływa na prawidłowy przebieg procesów wzrostowych. Niedobór witaminy A u dzieci może spowodować zahamowanie wzrostu i prawidłowego rozwoju organizmu.

Jedna kostka masła dostarcza około 700 kcal, a ilość jakiej używamy do posmarowania kromki chleba około 35 kcal.

Masło dostarcza nam również witaminy D. Zawartość tej witaminy w maśle wynosi od 1 do 5 mcg/100g produktu. Podobna ilość występuje w pieczarkach lub żółtym serze. Odpowiednia ilość wit. D w organizmie poprawia wchłanianie wapnia, dzięki czemu mamy zdrowe i mocne kości. Do niedawna uważało się, że witamina D potrzebna jest szczególnie dzieciom do prawidłowego rozwoju kości. Jednak jest to składnik o wszechstronnym znaczeniu także dla dorosłych. Odgrywa ważną rolę w prawidłowym funkcjonowaniu narządów wewnętrznych, a jej niedobór może powodować wiele schorzeń. Witamina D wspomaga wzrost masy i siły mięśniowej – polecana jest osobom starszym, czy sportowcom.

Ponadto, w maśle zawarta jest również witamina E, znana ze swoich właściwości korzystnie wpływających na układ krążenia. Opóźnia proces starzenia, ma dobry wpływ na wygląd naszej skóry, a także na wzrok. W maśle występuje również inny, bardzo ważny składnik – kwas linolowy. To nienasycony kwas z grupy omega – 6, odpowiedzialny między innymi za prawidłowe funkcjonowanie organizmu. Z przeprowadzonych badań wynika, że związek ten wykazuje działanie antynowotworowe – znacznie hamuje rozwój komórek rakowych! Ważne jest, aby kwas ten dostarczany był z pożywieniem, ponieważ organizm ludzki nie ma zdolności samodzielnego produkowania tego związku.

A teraz kilka słów na temat margaryny. Margaryny sprzedawane w kubkach to tłuszcz roślinny utwardzony w procesie technologicznym. Istnieją różne rodzaje margaryn, spośród nich możemy wymienić na przykład margarynę tradycyjną o zawartości tłuszczu ok. 70%, czyli tzw. masło roślinne, lub margaryny prozdrowotne – zawierające składniki korzystnie wpływające na pracę serca, układu krążenia i obniżenie poziomu cholesterolu we krwi. Owszem, to przemawia na ich korzyść, tym bardziej że margaryny z reguły wzbogacone są również o witaminy, cechuje je też stosunkowo wysoka zawartość Niezbędnych Nienasyconych Kwasów Tłuszczowych (NNKT), które mają zbawienny wpływ na nasze zdrowie, szczególnie jeśli są to kwasy z grupy omega – 3. Warto także pamiętać, że margaryny bardzo często zawierają polepszacze smaku, a także konserwanty, które powodują, że znacznie wolniej niż masło ulegają one procesowi jełczenia.

Masło czy margaryna – wady i zalety

Masło jest przede wszystkim tłuszczem, czy w takim razie powinno być spożywane przez osoby o wysokim poziomie cholesterolu we krwi? Badania naukowe mówią, że spożywana przez nas żywność w bardzo małym stopniu wpływa na wzrost cholesterolu. Istotną rolę odgrywa tutaj przemiana materii. Jedna kostka masła dostarcza około 700 kcal, a ilość jakiej używamy do posmarowania kromki chleba około 35 kcal. Dla osób zmagających się z problemem podwyższonego poziomu cholesterolu we krwi masło nie jest produktem niebezpiecznym pod warunkiem, że spożywane jest w rozsądnych ilościach.

Czy zatem masło nie ma żadnych słabych stron? Owszem, jest ono źródłem nasyconych kwasów tłuszczowych, a także kwasów tłuszczowych trans. Te ostatnie charakteryzuje niekorzystny wpływ na układ krążenia, mogą się również przyczyniać do rozwoju chorób serca, czy miażdżycy.

A co z margaryną? Czy jest ona równie dobrym źródłem witamin i składników odżywczych?

Jeśli chodzi o rodzaje margaryn, oferta jest o wiele szersza niż w przypadku masła. Mamy do wyboru margaryny o wysokiej zawartości tłuszczu – ok. 70%, po takie które, tego tłuszczu zawierają bardzo niewiele – ok. 20%. Powiedzmy sobie szczerze, takie margaryny powinniśmy omijać z daleka, ponieważ głównym ich składnikiem jest woda. Przeciętna margaryna w kubku zawierająca tłuszcze roślinne jest alternatywą dla masła, co w niektórych przypadkach może okazać się korzystne. Jednak składnikiem margaryny są także wyżej wspomniane kwasy tłuszczowe trans, które odpowiedzialne są za wzrost „złego” cholesterolu we krwi (LDL), i spadek tego „dobrego cholesterolu” (HDL). Skąd podział na zły i dobry cholesterol? Ważne jest, aby w stężeniu cholesterolu występowały odpowiednie proporcje. HDL odpowiada za pozbycie się nadmiaru cholesterolu we krwi, odprowadzeniu go do wątroby, gdzie ulega rozłożeniu. Zwalcza również choroby serca i poprawia funkcje ochronne organizmu. Kiedy stężenie LDL, czyli „złego” cholesterolu we krwi wzrasta, zaczyna odkładać się on na ściankach tętnic, co w rezultacie bardzo niekorzystnie wpływa na układ krążenia, może powodować choroby serca i miażdżycę.

Wybór nie jest prosty, zarówno masło jak i margaryna mają wady i zalety. Najważniejsze jest, abyśmy pamiętali, że są to tłuszcze. Czy pochodzenia roślinnego, czy zwierzęcego w nadmiarze będą szkodzić.

Podsumowując cechy obu produktów dochodzimy chyba do wniosku, że lepszym wyborem będzie masło, przede wszystkim ze względu na swoją naturalność. Zawarte w nim składniki występują naturalnie w mleku, jedynym produkcie, z jakiego to masło powstaje. Nie ma tu sztucznych barwników, aromatów czy polepszaczy. Zdarza się jednak, że nie wszystkim masło smakuje i zamiast niego wybierają mniej wyrazistą margarynę. Pamiętajmy jednak, że jej smak jest często, co prawda atrakcyjnym, ale chemicznym wytworem, który może mieć negatywny wpływ na nasze zdrowie.

Jedno jest pewne – przy wyborze zarówno masła, jak i margaryny kierujmy się przede wszystkim jakością produktu.