Maślak zwyczajny – przepisy. Jak wygląda maślak?

16 18 20

Dziko rosnące grzyby dzięki swojemu specyficznemu smakowi, aromatowi i teksturze stanowią przysmak na całym świecie. W zależności od regionu występowania rodzaje grzybów jadalnych różnią się między sobą zarówno wyglądem, jak i składem chemicznym. Jednym z najczęściej zbieranych i spożywanych grzybów w Polsce jest maślak – grzyb z rodziny maślakowatych. Powszechnie występuje niemal na całej północnej półkuli Ziemi na terenach o umiarkowanym klimacie.

Niektóre grzyby z rodziny maślakowatych są rozpatrywane w niektórych regionach świata jako żywność funkcjonalna – charakteryzuje je niska zawartość tłuszczu, a wysoka białka, a głównym węglowodanem jest mannitol z grupy polioli. Ponadto zawierają związki biologicznie aktywne, takie jak kwasy fenolowe, tokoferole, czy wielonienasycone kwasy tłuszczowe [1].

Jak wygląda maślak?

Maślak powszechnie występuje w Polskich lasach – głównie sosnowych. Grzyby te kojarzone są właśnie z sosnami, ponieważ wykazują mutualistyczne relacje z ich korzeniami. „Współpraca” taka polega na wzajemnej wymianie związków chemicznych zbędnych i niezbędnych do życia [2]. Grzyby i organizmy roślinne, które są ich gospodarzami współewoluowały na przestrzeni tysiącleci, wytwarzając nowe mechanizmy mające na celu optymalizację i przedłużenie żywotności gatunków. Mechanizmy te, oprócz nadrzędnej funkcji odżywczej i detoksykacyjnej, pełnią również funkcję specyficznego „czujnika” i „informatora”, mówiącego o stanie gleb i powietrza w okolicy. Zazwyczaj komunikacja ta odbywa się w obrębie jednej rodziny drzew, jednak w skrajnie niekorzystnych warunkach może również dotyczyć drzew sąsiadujących.

Warto nadmienić, że związek między grzybem a drzewem – zwany mikoryzą – jest jednym z argumentów dowodzących ignorancji i hipokryzji wegetarian i wegan, którzy nie jedzą mięsa ze względów moralnych. Rośliny również mają swoje mechanizmy, które mają na celu „opiekę” nad „braćmi” i „kuzynami”. Nawet niektóre komórkowe szlaki sygnałowe są podobne lub nawet analogiczne do tych, które występują u zwierząt [3]. Spożywając rośliny również przerywana jest pewna ciągłość życia.

Wracając do maślaków – są to małe grzyby – średnica kapelusza sięga 412 cm, podobną długość osiąga trzon, którego średnica wynosi 12,5cm. Kapelusz jest ciemnobrązowy, a skórka lepka i błyszcząca, a na trzonie obecny jest skórowaty pierścień. Maślak charakteryzuje się przyjemnym, łagodnym zapachem [4].

Maślaki marynowane

Jedną z najczęściej stosowanych metod w przetwórstwie maślaków jest ich marynowanie. Metoda ta pozwala na przedłużenie przydatności do spożycia, a także na podkreślenie niektórych cech smakowych grzyba. Ile gospodarstw domowych – tyle przepisów na marynowanie, często są podobne, jednak każdy ma swój sposób na doprawienie. Ogólną zasadą jest obranie kapelusza ze skórki – śluz może wywoływać u osób wrażliwych dyskomfort trawienny.

Warto dla przykładu przeczytać artykuł na temat podgrzybków.

Poniżej jeden przykładowy przepis – składniki na około 8 słoików.

Przepis na maślaki marynowane

Składniki:

  • 2kg małych maślaków;
  • kilka ziaren czarnego pieprzu i ziela angielskiego;
  • kilka liści laurowych;
  • 1 cebula pokrojona w piórka;
  • sól do smaku;
  • szklanka octu spirytusowego do zalewy;
  • 4 szklanki wody do zalewy;
  • 3 łyżki soli do zalewy;
  • ½ szklanki cukru do zalewy.

Sposób przygotowania: umyte, obrane i gotowane we wrzątku przez 10 minut grzyby ułożone w słoikach należy wymieszać z dodatkami, a następnie zalać do około 2/3 objętości słoika zagotowaną zalewą. Następnie należy szczelnie zakręcić słoiki, odstawić do ostygnięcia denkiem do góry.

rozwiń

Przepis na maślaki

Przepis na grzybowa jajecznicę

Składniki:

  • 3 jaja;
  • 100 g umytych, obranych i ugotowanych maślaków;
  • ½ cebuli;
  • 1 łyżka smalcu;
  • sól i pieprz do smaku.

Sposób przygotowania: na rozgrzanym smalcu należy podsmażyć pokrojone drobno grzybki z cebulą. Do podsmażonych składników należy dodać jajka dokładnie wymieszane z solą i pieprzem. Całość należy smażyć cały czas mieszając, aż do uzyskania pożądanej konsystencji.

rozwiń
Przepis na maślaki w śmietanie

Składniki:

  • 500 g umytych, obranych i ugotowanych maślaków;
  • 50 g masła klarowanego;
  • 1 cebula;
  • pęczek posiekanego szczypiorku;
  • 250 ml śmietanki 18%;
  • sól i pieprz do smaku.

Sposób przygotowania: na rozgrzanym maśle klarowanym należy podsmażyć pokrojone drobno grzybki z cebulą. Pod koniec smażenia należy dodać szczypiorek i smażyć jeszcze przez chwilę, a następnie przykryć i dusić około 20 minut. Do podsmażonych składników należy dodać śmietankę dokładnie wymieszaną z solą i pieprzem. Całość należy zagotować i podgrzewać jeszcze przez kilka minut.

rozwiń

Grzyby mogą stanowić zdrowy dodatek do diety. Mimo że pomagają drzewom oczyścić się z nadmiaru metali ciężkich, takich jak rtęć, czy kadm, to mają zdolność do skutecznej ich „utylizacji”. Poziomy tych metali w maślakach są bezpieczne dla ludzi i trzeba byłoby spożyć ich bardzo dużą ilość, aby wystąpił efekt toksyczny [56]. Warto od czasu do czasu spożywać maślaki – niska zawartość tłuszczu, obecność aminokwasów niezbędnych oraz ergosterolu (prowitaminy D) z pewnością mogą się przysłużyć zdrowiu.

 

Literatura:

[1] Reis F.S., Stojković D., i wsp.: Can Suillus granulatus (L.) Roussel be classified as a functional food? Food Funct. 2014 Nov;5(11):2861-9. doi: 10.1039/c4fo00619d.

[2] Liao H.L., Chen Y., Vilgalys R.: Metatranscriptomic Study of Common and Host-Specific Patterns of Gene Expression between Pines and Their Symbiotic Ectomycorrhizal Fungi in the Genus Suillus. PLoS Genet. 2016 Oct 13;12(10):e1006348.

[3] J.Z. Nowak , J.B. Zawilska: Receptory i mechanizmy przekazywania sygnału. PWN Wydawnictwo, Warszawa 2004, wyd.2.

[4] P. Skubla: Wielki atlas grzybów. Poznań: Elipsa, 2007.

[5] Krznaric E., Verbruggen N., i wsp.: Cd-tolerant Suillus luteus: a fungal insurance for pines exposed to Cd. Environ Pollut. 2009 May;157(5):1581-8.

[6] Saba M., Falandysz J., Nnorom I.C.: Mercury bioaccumulation by Suillus bovinus mushroom and probable dietary intake with the mushroom meal. Environ Sci Pollut Res Int. 2016 Jul;23(14):14549-59.

Kup dietę online – od dietetyka
Opublikowano ponad miesiąc temu
Oceń artykuł
Autor artykułu:
, Dyplomowany dietetyk, neurobiolog i trener personalny.