Lawenda. Roślina o leczniczych właściwościach i wszechstronnym zastosowaniu

Aktualizacja: 5 marca, 2018

Lawenda jest symbolem Prowansji, ale to Chorwacka wyspa Hvar zwana jest „lawendową wyspą”. Swoją sławę zdobyła dzięki jej masowej uprawie, która stała się głównym źródłem dochodu mieszkańców. Chorwacka odmiana lawendy zalicza się do najszlachetniejszych w Europie, góruje jakością nawet nad lawendą prowansalską.

Lawenda

Lawenda, wywodzi się od łacińskiego „lavandula” oznacza „myć się” i do tego celu stosowano ją już w starożytności. Pierwsze wzmianki pochodzą z 65 roku n.e., kiedy to woda w łaźniach była perfumowana lawendą. Ponadto gałązki lawendy wykorzystywano jako kadzidła i lekarstwo na choroby zakaźne np. dżumę. W XVI wieku używano jej do leczenia paraliżów, chorób nerwowych oraz przeziębień, a w czasie I wojny światowej olejem z lawendy opatrywano rany żołnierzom.

Lawenda – właściwości

Uspakajające i wyciszające właściwości lawendy nie są nikomu obce. Dlatego też, brytyjscy naukowcy z University of Central Lancashire zdecydowali się podać grupie ochotników przed seansem filmowym tabletki zawierające lawendę. Włączono horror. Wynik badania wskazał na fakt, iż kobiety miały zwiększoną zmienność rytmu serca (HRV), czyli były bardziej zrelaksowane, natomiast w przypadku mężczyzn wyniki pokazywały zdecydowane przeciwieństwo. Lawenda zredukowała lęk towarzyszący oglądaniu horrorów, ale tylko u kobiet. Przyczyn takiej sytuacji niestety do końca nie wyjaśniono. Innym naukowym doniesieniem potwierdzającym wyciszające właściwości lawendy jest badanie naukowców z King’s College London, którzy udowodnili, że lawenda złagodziła strach u setki pacjentów wyczekujących zabiegów dentystycznych.

Dodatkowo lawenda lekarska ma właściwości bakteriobójcze i antyseptyczne, działa antyreumatycznie i znieczulająco. Przyczynia się do zatrzymania rozwoju flory bakteryjnej. Zwiększa wydzielanie soków trawiennych, a także nasila ruchy perystaltyczne jelit, wycisza pracę serca, jednocześnie podnosząc odporność organizmu. Ma pozytywny wpływ na pracę wątroby.

Stosowanie  lawendy do okładów czy kąpieli wpływa nieco drażniąco na skórę, rozszerza naczynka włosowate i działa przeciwbólowo. Przyspiesza również regenerację naskórka i działa przeciwtrądzikowo.

Kilka gałązek postawionych w wazonie koło łóżka pozwala cieszyć się spokojnym snem. W aromaterapii uważany jest za najbardziej wartościowy olejek eteryczny. Podawany doustnie działa kojąco na układ pokarmowy. Z organizmu wydalany jest częściowo z moczem i częściowo wydychany z powietrzem.

Ważną informacją nie tylko dla młodych mam będzie fakt, że opary olejku lawendowego w ciągu dwunastu godzin potrafią zniszczyć pneumokoki i paciorkowce.

Lawenda – zastosowanie

Główne zastosowanie lawenda znalazła w zielarstwie jako roślina lecznicza. Wpływa pobudzająco na krążenie, umacnia system nerwowy, działa przeciwbólowo, rozkurczowo, uspokajająco, wiatropędnie, bakteriostatycznie i żółciopędnie. Napary wskazane są w zaburzeniach trawienia, pobudzaniu nerwowym, bólach głowy, migrenie czy bezsenności. Pomaga przynosząc ulgę w okresie depresji. Dzięki zawartości olejków lotnych, potrafi załagodzić niestrawność i kolkę, wspomóc uwalnianie gazów i wzdęć.

Olejek natomiast używany jest do nacierania bolących mięśni przy przeziębieniach, a przy schorzeniach dróg oddechowych zalecane są inhalacje z jego dodatkiem. Pomaga w leczeniu astmy, której podłożem jest nadmierna nerwowość. Stosowanie olejku wskazane jest również podczas pierwszej pomocy, ponieważ jest ziołem silnie antyseptycznym. Pomaga w gojeniu poparzeń czy owrzodzeń. Gdy posmarujemy ranę po ukąszeniu insektów, przyniesie ulgę i złagodzi zapalenie. Wspomaga leczenie świerzbu i wszy głowowej.

Lawendę znajdziemy także w kosmetykach np. tonikach dla wrażliwej i delikatnej skóry oraz perfumach, płynach do kąpieli, w składzie mydeł, kremów czy maseczek do twarzy. W przypadku tych ostatnich należy pamiętać, że wyższe stężenie ekstraktu lawendowego niż 15% ma działanie estrogenne, na które wpływa  duża zawartość fitoestrogenów.

W kuchni lawenda gości w herbatach czy syropach. Znajdziemy ją w składzie ziół prowansalskich, a także możemy przyprawić nią mięsa i warzywa. Jest rośliną zarówno ozdobną jak i miododajną. Kwitnące gałązki i świeżo ścięte listki można dodać do sosów sałatkowych, sałatek, win czy octów winnych, a kwiaty do lodów, galaretek czy budyniu.

Znanym zastosowaniem lawendy jest wieszanie zapachowych torebek jako naturalnego i bezpiecznego pestycydu, który ma odstraszać mole, wołki zbożowe i mszyce za sprawą linalolu znajdującego się w składzie olejku eterycznego.

Lawenda – przeciwwskazania

Jak ze wszystkim, także i z lawendą nie wolno przesadzać. Olejek z lawendy lekarskiej może wywołać zapalenie skóry u niektórych osób. Mimo, iż na jego bazie sporządza się herbatki ziołowe i używany jest w aromaterapii to nie należy go stosować w dużych dawkach, ponieważ może spowodować zatrucie narkotyczne prowadzące do konwulsji i śmierci. Olejku nie używajmy także przy ostrych zapaleniach żołądka, jelit i wyrostka robaczkowego, chorobie wrzodowej czynnej, w krwawieniach w przewodzie pokarmowym, poważnych schorzeniach wątroby i nerek.

U niektórych osób może wystąpić uczulenie na lawendę. Kiedy przeszkadza nam jej zapach, to oznacza, że nie powinniśmy jej stosować. Nie zaleca się także używania lawendy w pierwszym trymestrze ciąży i u kobiet karmiących bez konsultacji z lekarzem. Należy pamiętać, aby chronić oczy przed kontaktem z olejkiem.

Lawenda wąskolistna pomaga nam przy wielu schorzeniach już od tysięcy lat. Uzyskiwany z niej olejek zdobył ogromną popularność i pierwszorzędne zastosowanie w aromaterapii.  Znamy także jej szerokie zastosowanie w kuchni i kosmetyce, ale musimy z nią uważać. W wątpliwych przypadkach, należy skontaktować się z lekarzem.