Kozieradka – właściwości lecznicze, skutki uboczne. Jak stosować kozieradkę?

Aktualizacja: 6 maja, 2024

Od zarania dziejów ludzie korzystają z darów natury i stosują wiele roślin jako panaceum na różne dolegliwości. Jednym z korzystnie działających na organizm ziół jest kozieradka pospolita, a dokładniej jej nasiona. Jakie właściwości posiada? Czy jej stosowanie może nieść za sobą niepożądane skutki uboczne? Na te i inne nurtujące pytania znajdziecie odpowiedź w poniższym artykule.

Kozieradka

Kozieradka pospolita (Trigonella foenum-graecum L.), inaczej koniczyna grecka, greckie siano, grecki jaskier, fenegryka, kozieradka lekarska, koziorożnik, nardus, synagogika, boża trawka to jednoroczna roślina zielna należąca do rodziny bobowatych (Fabaceae). W stanie naturalnym występuje w rejonie Morza Śródziemnego, natomiast w Azji i Europie jest uprawiana jako roślina pastewna. W związku z wysoką zawartością białka, witamin i minerałów jest pożądanym składnikiem pasz. Owocami kozieradki są strąki o długości 15–20 cm, które zawierają około 15 żółto-brązowych, twardych nasion o romboidalnym kształcie i mocnym aromacie. To właśnie jej ziarenka stanowią surowiec zielarski.

Właściwości lecznicze kozieradki

Nasiona kozieradki pospolitej są dobrym źródłem substancji biologicznie czynnych, tj. związków śluzowych, flawonoidów, saponin steroidowych, steroli, alkaloidów, witamin i innych. Jej lecznicze właściwości są znane od czasów starożytnych. Do dziś znajduje zastosowanie w dietoterapii, fitoterapii oraz kosmetologii. Oto niektóre z jej własności:

• obniża poziom glukozy we krwi, stosowana w leczeniu cukrzycy,
• pobudza łaknienie, sprawdza się w terapii anoreksji,
• wspomaga trawienie w dolegliwościach przewodu pokarmowego,
• przeciwdziała zaparciom, ma lekkie działanie przeczyszczające,
• leczy rany, wykorzystywana miejscowo na czyraki, obrzęki i owrzodzenia,
• działa przeciwzapalnie, osłaniająco i wykrztuśnie, pomaga przy przeziębieniach,
• pobudza laktację, stosowana jako środek mlekopędny,
• zmniejsza ryzyko nowotworów jelita grubego,
• wzmacnia organizm,
• działa antybakteryjnie,
• użyteczna w profilaktyce i leczeniu chorób układu nerwowego, zwłaszcza Alzheimera.

Jak stosować kozieradkę?

Nasiona kozieradki pospolitej wolno stosować wewnętrznie, np. w postaci odwarów, suplementów, składników przypraw i potraw oraz zewnętrznie, np. w pielęgnacji skóry i włosów. Można je spotkać wśród składników bengalskiej mieszanki panch phorn oraz curry. Dobrze sprawdza się jako dodatek do pikli, chutneyów, falafeli, past do chleba, chałwy, pikantnych zup i sosów, ryb, pomidorów i potraw z ziemniaków. Z kozieradki można także przygotować odwar w celu pobudzenia trawienia i pić zamiast zwykłej herbaty przed posiłkami.

Kozieradka – skutki uboczne

Niekontrolowane spożywanie nasion kozieradki zarówno w postaci naparów, jak i suplementów diety, może nieść ze sobą ryzyko wystąpienia różnych skutków ubocznych, m.in.:

• zaburzenia gospodarki hormonalnej,
• działanie przeczyszczające,
• wysypka, duszności, pokrzywka,
• wywołanie długotrwałej hipoglikemii, która może powodować m.in. drgawki, trwałe uszkodzenie mózgu,
• skurcze macicy u kobiet, nie zaleca się spożywania w czasie ciąży, gdyż może wywołać przedwczesny poród,
• utrata przytomności u dzieci,
• dysfunkcja tarczycy podczas leczenia przepukliny,
• zmiana zapachu potu i moczu na nieprzyjemny,
• interakcje z lekami na receptę.

Ponadto kozieradka zawiera kilka potencjalnych alergenów. Alergia może się ujawnić po spożyciu orzechów ziemnych przez osoby na nie uczulone wskutek reakcji krzyżowej. Co ciekawe występowanie reakcji krzyżowych między roślinami z rodziny kozieradki (motylkowymi) zdarza się bardzo rzadko. Jedynie u osób bardzo wrażliwych objawy mogą pojawić się po spożyciu groszku lub soi.

Podsumowując, spożywanie nasion kozieradki pospolitej niesie za sobą wiele korzyści zdrowotnych. Można stosować je także do pielęgnacji skóry i włosów. Uważane są za antidotum na nadmiernie wypadające włosy. Należy jednak stosować je z umiarem i w razie wystąpienia jakichkolwiek niepożądanych reakcji przerwać kurację i skonsultować się ze specjalistą.