Komosa ryżowa, czyli gotowanie i właściwości pseudozboża guinoa!
🕣 3 min czytania
Aktualizacja: 26 marca, 2024
Czisiye mama – matka zbóż, w taki sposób dawno, dawno temu mieszkańcy Andów określali roślinę, która dziś, jest nam znana pod nazwą – komosa ryżowa. Zarówno wtedy, jak i teraz wyróżnia się ona korzystnymi cechami żywnościowymi oraz może być zaliczana do substancji prozdrowotnych.
Komosa ryżowa, nazywana inaczej ryżem peruwiańskim jest spokrewniona z polską odmianą – komosą białą. Komosa ryżowa razem z amarantusem i gryką to rośliny, które zaliczają się do grupy pseudozbóż. Pseudozboża jest to grupa roślin, które nie są zbożami, aczkolwiek przypominają je swoim wyglądem oraz składem (pod względem wysokiej zawartości skrobi).
Co to jest komosa ryżowa (quinoa)?
Komosa ryżowa znana również pod nazwą quinoa, uprawiana była i jest na ziemiach Ameryki Południowej, od Chile po Kolumbię. Znanych jest około 100 gatunków komosowatych. Różną się one zabarwieniem oraz wyglądem kwiatostanu. Quinoa jest rośliną jednoroczną, która wytwarza płaskie, owalne nasionka. Nasiona mogą mieć różną barwę: biała, żółta, czerwona, czarna, w zależności od regionu na którym rosną. Z mąki komosy ryżowej produkuje się pieczywo, makarony, płatki śniadaniowe. Co ciekawe, komosa to nie tylko pseudozboże, ale także warzywo. Do celów żywieniowych wykorzystywane są liście, które porównuje się do szpinaku.
Komosa ryżowa – właściwości
W ziarnach komosy ryżowej obecne są niemalże wszystkie substancje odżywcze. Warto zaznaczyć, że komosa jest znakomitym źródłem białka, znacznie lepszym, niż niejedna roślina jadalna. Ponadto, białka charakteryzują się wysoką zawartością aminokwasów egzogennych: lizyny, metioniny czy treoniny – czyli takich, które należy dostarczyć do organizmu wraz z pożywieniem. Ziarna komosy bogate są także w tłuszcze nienasycone: kwas linolenowy, linolowy, oleinowy. Zawartość tłuszczu i kwasów tłuszczowych w quinoi jest porównywana z kukurydzą. Komosa ma niską zawartość glukozy i fruktozy, a największy udział spośród sacharydów przypada skrobi. W tabeli porównano zawartość najważniejszych składników chemicznych występujących w zbożach.
Tab. 1 Skład chemiczny nasion komosy ryżowej w porównaniu do zbóż [%]
| Sucha masa | Białka | Węglowodany | Błonnik | Tłuszcze | Popiół | |
| Komosa ryżowa | 88,0 – 91,6 | 12,1 – 15,4 | 62,6 – 65,2 | 2,7 – 8,7 | 7,4 – 8,8 | 2,6 – 3,9 |
| Pszenica | 86,5 – 86,8 | 11,6 – 12,3 | 61,0 – 73,8 | 2,0 – 2,6 | 1,9 – 2,0 | 1,8 – 10,3 |
| Kukurydza | 87,3 – 87,5 | 8,5 – 10,6 | 65,0 – 71,7 | 1,7 – 2,1 | 3,8 – 4,4 | 1,5 – 9,2 |
| Jęczmień | 86,0 – 88,3 | 8,7 – 11,00 | 64,0 – 69,7 | 3,7 – 5,4 | 1,7 – 2,1 | 2,1 – 9,8 |
| Żyto | 86,0 – 86,3 | 8,7 – 8,9 | 61,0 – 75,7 | 1,3 – 2,8 | 1,4 – 1,7 | 1,8 – 13,2 |
Źródło: Dębski, B., Gralak, M.A., 2001, Komosa ryżowa – charakterystyka i wartość odżywcza
Zawartość związków mineralnych jest bardzo zróżnicowana. Komosa ryżowa charakteryzuje się większą różnorodnością makro- i mikroelementów, w porównaniu do zbóż chlebowych. Zawartość potasu oraz fosforu jest wysoka, co można zobaczyć w poniższej tabeli. Zawartość witamin z grupy B, jest zbliżona do jej zawartości w innych zbożach, natomiast witamin A, C i E jest znacznie więcej. Zawartość witaminy E jest dwukrotnie wyższa niż w nasionach pszenicy! Ponadto, komosa ryżowa jest źródłem kwasów fenolowych i flawonoidów.
| Składniki mineralne [g/kg] | Zawartość |
| Wapń | 0,50 – 1,60 |
| Fosfor | 2,70 – 5,00 |
| Magnez | 2,70 – 5,00 |
| Sód | 0,04 – 0,96 |
| Potas | 9,30 – 21,70 |
| Żelazo [mg/kg] | 58 – 190 |
| Mangan [mg/kg] | 9,8 |
| Cynk [mg/kg] | 27 |
Komosa ryżowa – gotowanie i kalorie
Ziarna komosy przed ugotowaniem należy dokładnie wypłukać pod bieżącą wodą, w celu pozbycia się niepożądanej goryczki. Komosę białą należy gotować w proporcji 1:2 z wodą, około 15 minut, natomiast czerwoną i czarną nieco dłużej. Po ugotowaniu komosę należy odstawić na około 10 minut, aby wchłonęła więcej wody. Jeśli chcemy wydobyć z ziaren orzechowy posmak, można poddać je prażeniu na suchej patelni. Ugotowana komosa ryżowa w 100 gramach ma 120 kcal.
Popularność komosy ryżowej stale wzrasta. Coraz więcej osób sięga po to pseudozboże, ze względu na jego skład. Jest doskonałym źródłem substancji odżywczych, aminokwasów i związków fenolowych. Dodatkowym atutem quinoi jest niski indeks glikemiczny – 35 oraz to, że nie zawiera glutenu, przez co mogą ją spożywać osoby chore na celiakię. Jak widać, nie bez powodu komosa jest zaliczana do superfoods – produktów korzystnych dla zdrowia.
Autor artykułu:
ponoć komosa może być fajnym źródłem białka dla sportowców – wegetarian, z racji pełnego profilu aminokwasowego:) Bardzo sympatyczny artykuł!:)