Kasza orkiszowa – właściwości, przepisy. Jak gotować kaszę orkiszową?

Aktualizacja: 6 maja, 2024

Kasza orkiszowa to surowiec popularny na półkach sklepowych, jednak niewystarczająco doceniany przez konsumentów. Oprócz wysokiej wartości odżywczej, obecności witamin i składników mineralnych, charakteryzuje się zawartością polifenoli oraz fitosteroli, które nie tylko są pomocne w walce z cukrzycą, ale również powodują spadek cholesterolu.

Kasza orkiszowa

Kasza orkiszowa jest surowcem znanym od wieków. Pochodzenie orkiszu nie jest jednoznacznie określone. Wiadomo, że uprawiany był na terenie obecnego Iranu już 6 000–5 000 lat p. n. e., jednak inni sugerują, że rozpowszechniony był w 4 000–1 000 roku p. n. e. na terenie południowo-wschodniej Europy. Nie jest to nic innego jak gatunek zboża, należący do rodziny wiechlinowatych. Charakteryzuje się wysoką wartością odżywczą, a także, co ciekawe, niską obecnością glutenu. Obecnie coraz częściej zakładane są organiczne uprawy tej pszenicy m.in. w Kanadzie, USA, Australii czy Europie (w szczególności Niemcy). Jest to roślina niewymagająca i łatwa w uprawie, a jej nawożenie jest zbędne.

Właściwości kaszy orkiszowej

Skład orkiszu jest bardzo bogaty. Jego zdrowotne właściwości opisywała już Św. Hildegarda z Bingen zalecając jego spożywanie. Okazuje się, że kasza ta będzie doskonałym źródłem białka, węglowodanów złożonych, witamin, w szczególności β-Karotenu czy witamin z grupy B, a także substancji mineralnych. Zawarte w ziarnie tym mukopolisacharydy wpływają korzystnie na układ immunologiczny. Obecność fitosteroli wpływa na obniżenie poziomu cholesterolu frakcji LDL. Biorąc pod uwagę kwas krzemowy znajdujący się w surowcu, można stwierdzić, że wywiera pozytywny wpływ na wygląd i strukturę włosów, skóry oraz paznokci. Poza tym jest odpowiednia dla diabetyków, gdyż cechuje się niskim indeksem glikemicznym, a tym samym powoduje powolny wzrost poziomu glukozy we krwi.

Jak gotować kaszę orkiszową

Kaszę orkiszową, jak wiele innych kasz, warto przed gotowaniem przepłukać naprzemiennie zimną oraz ciepłą wodą. Nie jest to konieczne, jednak pomoże pozbyć się lekko gorzkawego posmaku. Należy doprowadzić wodę do wrzątku, a następnie wsypać kaszę w proporcji 2:1. Całość warto przemieszać i co chwilę powtarzać czynność do ponownego zagotowania wody. Następnie kasza musi gotować się ok. 20–30 minut na niewielkim ogniu. Ważne jest, by podczas gotowania nie mieszać zawartości garnka. Wodę można lekko posolić (ok. pół płaskiej łyżeczki), dla wartości smakowych można także dodać niewielką ilość oleju (1 łyżkę/100g kaszy suchej), jednak nie jest to konieczne. Kiedy ziarna wchłoną wodę, kasza będzie gotowa.

Kasza orkiszowa – przepisy

Kasza orkiszowa ze względu na jej smak i charakter nadaje się do wielu rozmaitych dań z różnych stron świata. Oto kilka propozycji jej podania.

Przepis na pierogi z kaszą orkiszową, dynią i pieczarkami

Składniki na nadzienie:

• 200 g kaszy orkiszowej
• 200 g puree z dyni
• 500 g pieczarek
• Cebula
• Pół łyżeczki tymianku
• Łyżeczka słodkiej papryki
• Sól i pieprz do smaku

Składniki na ciasto:

• 500g mąki pszennej
• Ok. 175 ml gorącej wody
• 2 jajka
• ¾ łyżeczki soli
• Łyżka oleju

Przygotowanie:

Nadzienie: Kaszę orkiszową ugotuj według zaleceń wyżej opisanych. Cebulę pokrój w kostkę, pieczarki obierz i pokrój w plasterki. Na patelni rozgrzej ok. 2 łyżki oliwy i dodaj cebulę. Smaż do zeszklenia, dodaj pieczarki, przypraw solą, pieprzem, tymiankiem i smaż do mocnego zrumienienia. Do kaszy dodaj pieczarki, puree dyniowe, przypraw papryką oraz sporą szczyptą soli i pieprzu. Wszystko wymieszaj.

Ciasto: Mąkę wysyp na stolnicę zrób dołek i dodaj jajka, sól oraz olej, lekko wymieszaj. Powoli dodawaj gorącą wodę i mieszaj. Następnie zagnieć na elastyczne i gładkie ciasto. Ciasto partiami rozwałkuj na cienki blat i wykrawaj pierogi szklanką lub wykrawaczką. Następnie nadziewaj pierogi i sklejaj według upodobań. Pierogi dodaj do gotującej i osolonej wody, gotuj ok. 2–3 minuty od wypłynięcia na powierzchnię.

Przepis na paprykę faszerowaną kaszą orkiszową i tuńczykiem

Składniki:

• 4 czerwone papryki
• 100 g kaszy orkiszowej
• Puszka tuńczyka w sosie własnym
• Kilka suszonych pomidorów
• Kilka zielonych oliwek
• Kawałek startej na tarce dyni Hokkaido
• Zioła prowansalskie
• Sól i pieprz
• Oliwa do natarcia papryk
• ser Mozzarella

Przygotowanie: papryki umyj, przekrój na pół, wydrąż środek, natrzyj oliwą i oprósz solą i pieprzem. Odstaw na ok. godzinę. Kaszę ugotuj według powyższych wskazówek. Dynię zetrzyj na tarce, pomidory pokrój w drobną kostkę, oliwki w plasterki, tuńczyka odsącz z zalewy. Ugotowaną kaszę przełóż do miski, dodaj resztę składników, wymieszaj, dodaj zioła i dopraw. Ponownie wymieszaj. Tak przygotowany farsz nakładaj do papryk, które włóż następnie do naczynia żaroodpornego. Wierzch posypujemy startą mozzarellą. Piekarnik nagrzej do 180 stopni. Papryki zapiekaj około 40 minut.

Przepis na leczo z kaszą orkiszową

Składniki:

• Cukinia
• Cebula
• Papryka czerwona
• 10 pomidorków koktajlowych
• Ząbek czosnku
• Łyżka ajvaru
• Łyżeczka słodkiej papryki
• Sól i pieprz do smaku
• Łyżka oleju
• 2 łyżki posiekanej natki pietruszki
• 50g kaszy orkiszowej

Przygotowanie: w rondlu rozgrzej olej, dodaj posiekaną cebulę, przesmaż całość. Dodaj zmiażdżony ząbek czosnku, pokrojoną paprykę, pomidorki i cukinię. Dopraw do smaku i duś do miękkości. Pod koniec dodaj natkę pietruszki. W międzyczasie ugotuj kaszę według powyższych zaleceń. Leczo podawać z kaszą.

Podsumowując kasza orkiszowa to zboże, które warto włączyć do codziennego menu. Poza wartościami odżywczymi ziarno to dostarcza również wielu korzyści zdrowotnych jak np. obniżenie stężenia cholesterolu LDL we krwi. Poza tym obecnie jest to produkt zdrowy, coraz bardziej popularyzowany, zatem można znaleźć rozmaite przepisy z jego wykorzystaniem nie tylko na dania wytrawne, ale także na słodko.

Literatura: 

1. M. Kania, J. Baraniak, N. Derebecka, P. Mrozikiewicz: „Ziołolecznictwo i zalecenia żywieniowe według św. Hildegardy z Bingen. Cz. I.”, Postępy Fitoterapii 2/2012.
2. E. Worobiej, M. Wocial, M. Piecyk: „Porównanie zawartości i aktywności wybranych związków przeciwutleniających w produktach z orkiszu.”, Bromat. chem. toksykol. – XLII, 2009, 3, str. 890 – 894.