Dieta przy zakażeniu Clostridium difficile, leczenie ziołami

Aktualizacja: 29 kwietnia, 2024

Clostridium difficile, to beztlenowe, gram-dodatnie laseczki wykazujące nie tylko zdolności do przetrwalnikowania, a także do ruchu. Po raz pierwszy z działaniem chorobotwórczym zostały powiązane w 1977 roku i również w tym okresie zaczęły się intensywnie rozprzestrzeniać.

Obserwowane od dekad w Europie i Ameryce Północnej przypadki Zakażeń Clostridium difficile (CDI) w ostatnich latach przybrały na częstotliwości. W historii rzadko obserwowano jego występowanie w Azji, jednak patogen ten może szybko się rozprzestrzenić również i tam. Szacuje się, że w niektórych regionach Stanów Zjednoczonych liczebność CDI przekracza już liczbę zakażeń gronkowcem złocistym (Staphylococcus aureus). Istotne znaczenie ma obecnie profilaktyka, a także poszukiwania metod na walkę z tym nieprzyjemnym w skutkach – a czasami nawet śmiertelnym zakażeniem.

Clostridium difficile – objawy zakażenia

Spektrum objawowe zakażenia C. difficile jest bardzo szerokie – od łagodnej biegunki i mdłości, po poważne zaburzenia pracy i struktury jelit, ostre rozdęcie okrężnicy, niedrożność i/lub perforację jelit, czy rzekomobłoniaste zapalenie jelit.

Czynnikami sprzyjającymi rozwojowi zakażenia są m.in. zaawansowany wiek, długi czas hospitalizacji, a także stosowanie niektórych antybiotyków. CDI diagnozowane jest na podstawie rozpoznania obecności w biegunkowym stolcu toksyny A (enterotoksyny) oraz B (cytotoksyny) [1]. Toksyny te wykazują aktywność wobec cytoszkieletu komórek i mogą mieć wpływ na przekazywanie kluczowych sygnałów wewnątrz- i międzykomórkowych. Ciężki stan zakażenia objawia się hipoalbuminemią (<3g/dL) i leukocytozą przekraczającą 15000 komórek/mm³.

Bardzo ważna jest prewencja – rygorystyczne dbanie o higienę w miejscach bardziej narażonych na rozprzestrzenianie się zakażenia (np. szpitale) – poprzez dokładne mycie rąk przy użyciu mydła. Zapobieganie CDI i jej objawom może również odbywać się poprzez stosowanie probiotyków, które są powiązane z obniżeniem ryzyka wystąpienia zakażenia [2].

Clostridium difficile – dieta

Dieta w przypadku CDI wymaga kilku modyfikacji. Na pewno należy zrezygnować ze spożywania wszelkich produktów o wysokim stopniu przetworzenia i ciężkostrawnych. Ponadto powinno ograniczyć się podaż produktów „wzdymających” takich jak kapusta, cebula czy fasola. Niewskazane jest również spożycie pikantnych przypraw, które mogą dodatkowo podrażniać przewód pokarmowy.

Oprócz modyfikacji polegających na eliminacji, poleca się zadbać o stan mikroflory jelitowej poprzez podaż fermentowanych przetworów mlecznych, takich jak jogurt naturalny, czy kefir oraz podaż kiszonych przetworów warzywnych, takich jak kapusta, czy ogórki.

Ponadto dieta powinna być łatwostrawna, a posiłki powinny być spożywane każdego dnia o podobnych porach i w spokojnym otoczeniu. Zalecane jest spożywanie pokarmów o umiarkowanej temperaturze (ani za zimnych, ani zbyt ciepłych) oraz dokładne ich przeżuwanie, nie należy dopuszczać do przejedzenia, ani do zbyt długich przerw między posiłkami.

Clostridium difficile – leczenie ziołami

Rzadko stosuje się specyficzne zioła w leczeniu CDI – ze względu na powagę sytuacji zdrowotnej osoby zakażonej stosuje się bardziej „dosadne” środki, takie jak antybiotyki: wankomycynę, czy tańszy i niemal tak samo skuteczny metronidazol. Ten sposób ma jednak swoje istotne ograniczenia – nie zalecany jest dzieciom i kobietom w ciąży oraz wpływa jedynie na liczebność komórek C. difficile, a nie na inhibicję tworzenia przetrwalników i toksyn.

Większa ilość badań wskazywała na zastosowanie probiotyków, aniżeli ziół w radzeniu sobie ze skutkami zakażenia C. difficile. Dowody naukowe sugerują, że probiotyki są zarówno bezpieczne, jak i skuteczne w zapobieganiu biegunce związanej z CDI. Bakterie, takie jak Bifidobacterium i Lactobacillus mogą hamować adhezję toksyn C. difficile do komórek nabłonka okrężnicy gospodarza i mogą działać jako stymulator odpowiedzi odpornościowej. Ponadto mogą wykazywać bezpośrednią aktywność przeciwdrobnoustrojową poprzez wydzielanie bakteriocyn i innych naturalnych peptydów przeciwdrobnoustrojowych [3].

Tematyka mikroflory jelitowej jest jednym z najintensywniej badanych obszarów dotyczących zdrowia człowieka. Jej stan wpływa zarówno na prawidłowy przebieg procesów trawienia, jak i na zdrowie psychiczne człowieka. Poważne zaburzenia mikroflory m.in. poprzez skażenia patogennymi bakteriami, takimi jak C. difficile stanowią istotny problem zdrowia publicznego w XXI wieku. Cały czas podkreśla się rolę prowadzenia dalszych badań w tym kierunku.