Cholesterol nie-HDL – co oznacza i jakie są jego normy?

Aktualizacja: 28 lutego, 2024

Podczas rutynowych badań zleconych przez lekarza bądź też wykonywanych na własną rękę wymagane jest sprawdzenie stężenia cholesterolu. Większość z nas zdaje sobie sprawę o istnieniu jego frakcji HDL oraz LDL, jednak niedawno pojawił się nowy parametr zwany cholesterolem Nie-HDL. Przeczytaj artykuł i dowiedz się więcej o kolejnym oznaczeniu w lipidogramie!

Nie HDL

Parametr Nie-HDL wyliczany jest z różnicy stężeń cholesterolu całkowitego oraz HDL. Ukazuje on poziom wszelkich cząsteczek lipidów aterogennych, a więc aktywnych w procesie budowy blaszki miażdżycowej. Zawiera on w sobie m.in. frakcję:

• LDL,
• VLDL,
• Remnanty VLDL,
• Lipoproteiny o pośredniej gęstości,
• Lipoproteiny (a).

Dodatkowo uwzględnia przypadki podwyższonego stężenia trójglicerydów, jak również stanowi zasadniczo równoważną wartość prognostyczną ze stężeniem apolipoproteiny B. Zgodnie z najnowszymi zaleceniami badanie to nie wymaga specjalnego przygotowania, jedynie przy dodatkowym badaniu stężenia trójglicerydów najlepiej być na czczo. Znajduje on zastosowanie zwłaszcza wśród osób zagrożonych ryzykiem miażdżycy, u których poziom frakcji LDL znajduje się w normie. Jego oznaczanie zostało zlecone przez Polskie Towarzystwo Lipidologiczne, Kardiologiczne oraz Kolegium Lekarzy Rodzinnych w Polsce w 2016 roku.

Cholesterol nie-HDL – normy

Istotny jest fakt, że indywidualne i docelowe stężenie tegoż parametru winien oceniać lekarz. Jednak przyjmuje się, iż powinien on wynosić:

• < 145 mg/dl [< 3,8 mmol/l] – u osób zdrowych oraz nie narażonych genetycznie na dyslipidemię,
• < 130 mg/dl [< 3,3 mmol/l] – u osób obciążonych jednym z poniższych czynników:
  • ciężkie nadciśnienie tętnicze,
  • cukrzyca typu I lub II, bez dodatkowego uszkodzenia narządów,
  • rodzinna dyspilidemia.
• < 100 mg/dl [< 2,6 mmol/l] – u osób z rozpoznaną:
  • chorobą sercowo-naczyniową, 
  • cukrzycą t. I lub II z np. mikroalbuminurią,
  • ciężką chorobą nerek.

Pamiętać należy, iż jego stężenie, podobnie jak frakcji LDL, może ulec tymczasowemu obniżeniu w efekcie przebycia:

• ostrej infekcji,
• zawału,
• urazu.

Wysoki cholesterol nie-HDL

Wysoki poziom cholesterolu nie-HDL bezpośrednio powiązany jest z wysokim prawdopodobieństwem wystąpienia schorzeń sercowo-naczyniowych, a także wskazywać może na już występujące patologie w organizmie. Oczywiście znacznie większe znaczenie w rozwoju tych chorób może mieć m.in. dieta, nieprawidłowy tryb życia, palenie tytoniu czy stres oraz nadciśnienie. Zwiększone wartości owego parametru zauważyć można u kobiet w ciąży. Z tego względu jego pomiar dokonywać należy u osób relatywnie zdrowych lub też co najmniej 6 tygodni po przebytej chorobie czy też porodzie.

Podsumowując cholesterol nie-HDL okazuje się być niezwykle pomocnym parametrem w diagnozowaniu i minimalizowaniu ryzyka rozwoju schorzeń sercowo-naczyniowych. Jego oznaczanie zalecane jest przez czołowe organizacje od 2016 roku u każdej osoby po 40. roku życia. Wykonanie badania nie jest drogie ani czasochłonne, gdyż polega na wyliczeniu różnicy cholesterolu całkowitego i HDL, zatem oznaczyć można owy wskaźnik bezproblemowo na podstawie wyników lipidogramu.