Anyż – właściwości, na zmarszczki. Olej z anyżu, herbata, anyżówka

Aktualizacja: 8 kwietnia, 2024

Biedrzeniec anyż (anyż, anyżek) to jedna z najstarszych roślin uprawnych pochodząca z basenu Morza Śródziemnego. Anyż ceniony jest nie tylko za swój niesamowity aromat nadający smaku wielu potrawom, ale również za właściwości lecznicze, które wykorzystywane są w leczeniu chorób układu oddechowego czy pokarmowego.

Anyż

Biedrzeniec anyż jest to roślina jednoroczna z rodziny selerowatych uprawiana głównie w Azji Mniejszej i Egipcie. Uważa się, że anyż pierwotnie pochodził z krajów basenu Morza Śródziemnego, a do Polski został przywieziony dopiero w średniowieczu przez Benedyktynów. Uprawy anyżu w naszym kraju są jednak rzadkością. Jednym z największych jego producentów jest Hiszpania, Turcja, Meksyk oraz Argentyna. Najbardziej znana i ceniona za swoje niezwykłe właściwości jest odmiana pochodząca z Hiszpanii. Anyż to roślina o prosto wzniesionej łodydze sięgającej wysokością do 60 cm. Szczyt pędu tworzy swoiste baldachy, które pokryte są białymi kwiatami. Owoce anyżu charakteryzują się zielonoszarym kolorem i pokryte są drobnymi włoskami. Nasiona anyżu wysiewa się do gruntu w kwietniu, natomiast zbiory owoców odbywają się pod koniec sierpnia. Do wytwarzania przypraw wykorzystuje się owoce oraz nasiona rośliny. Nasiona anyżu bardzo szybko tracą aromat, dlatego zaleca się aby przechowywać je w szczelnie zamkniętym pojemniku bez dostępu do światła. Biedrzeniec anyż ma szerokie zastosowanie nie tylko w pieczeniu ciast, słodkości czy jako dodatek do chleba żytniego, ale również w profilaktyce i leczeniu chorób [1].

Właściwości anyżu

Surowcami leczniczymi rośliny są nasiona oraz olejek. Stosowane są one na podobne dolegliwości. Przede wszystkim anyż wraz z tymiankiem, bluszczem i prawoślazem wykorzystywany jest do produkcji ekstraktu o działaniu wykrztuśnym i spazmolitycznym. Taki zestaw ziół stosuje się w leczeniu przewlekłego kaszlu, który jest konsekwencją przeziębienia lub nawet zapalenia dróg oddechowych. Szacuje się, że stosowanie tego syropu w 90% może wyleczyć dolegliwości układu oddechowego [2].

Poniżej znajduje się przepis na mieszankę ziołową skuteczną w leczeniu kaszlu suchego i astmatycznego:

Mieszanka ziołowa przeciwkaszlowa

• anyż 20 g
• algi morskie 20 g
• prawoślaz 20 g
• szałwia 20 g
• chmiel szyszka 20 g
• pokrzywa 20 g

Mieszankę należy stosować do ustąpienia objawów kaszlu, jeśli jednak kaszel utrzymuje się dłużej niż 2 miesiące należy zmienić zioła na inne podobnie działające.

Anyż oczywiście nie tylko skutecznie leczy kaszel, ale również stosowany jest w celu łagodzenia objawów anginy oraz nieżytu oskrzeli. Ponadto pobudza wydzielanie soków żołądkowych, dlatego często stosowany jest w celu poprawy pracy przewodu pokarmowego w zaburzeniach trawienia oraz nerwicach. Wykorzystywany jest również jako ziołowe lekarstwo na wzdęcia, zagazowanie jelit, kolki jelitowe oraz stany skurczowe. Nie mniej ważne są właściwości mlekopędne anyżu, dzięki którym doceniany jest przez położne oraz matki borykające się z brakiem pokarmu. Anyż nie tylko doskonale pobudza laktację, ale również łagodzi kolki jelitowe u niemowląt. Nie powinno się jednak spożywać anyżu będąc w ciąży z wyjątkiem małej ilości rośliny wykorzystywanych jako przyprawa do gotowania [3].

Anyż na zmarszczki

Anyż to nie tylko przyprawa o intensywnym aromacie, ale również produkt wykorzystywany w kosmetyce i medycynie estetycznej. Związane jest to z zawartością kwasu anyżowego w ziarnach rośliny, który wykazuje działanie konserwujące. Cechuje się on bardzo wysoką aktywnością mikrobiologiczną uniemożliwiającą rozwój infekcji na tle grzybiczym. Z tego powodu nie tylko zapobiega powstawaniu wyprysków na skórze, ale dodatkowo działa liftingująco i wygładzająco na skórę zapobiegając powstawaniu zmarszczek. Jak więc przygotować tak skuteczny preparat nie wychodząc z domu? Nic prostszego! Wystarczy zagotować wodę wraz z 4 łyżkami nasion anyżu, następnie pozostawić do ostygnięcia i wlać do butelki po toniku lub demakijażu. Odstawić na 2 tygodnie. W celu pielęgnacji skóry należy nasączyć wacik kosmetyczny wyciągiem z anyżu i dwa razy dziennie przemywać miejsca powstawania zmian skórnych [4].

Olej z anyżu

Z owoców anyżu otrzymuje się olejek anyżowy, którego głównym składnikiem jest trans-anetol. Poza wymienionym wcześniej działaniem sekretolitycznym wykazuje także działanie spazmolityczne oraz łagodzące kaszel spazmatyczny. Olejek anyżowy ma również właściwości przeciwgrzybicze. Ze względu na swoje właściwości wykrztuśne i poprawiające trawienie cieszy się popularnością nie tylko w Polsce, ale i na świecie. Używany jest głównie do wypieku ciast i pierników, którym nadaje niepowtarzalnego aromatu. Co ważne działa pobudzająco na układ nerwowy, dlatego często stosowany jest jako swoisty energetyk. Wystarczy kilka ziaren rośliny dodanych do porannej białej kawy lub mleka by poczuć przypływ energii oraz pobudzenie. Ze względu na działanie poprawiające pracę przewodu pokarmowego i trawienie olejek wykorzystywany jest jako dodatek do ciężkostrawnych dań mięsnych [6].

Herbata z anyżu

Dużą popularnością cieszą się również napary z anyżu. Wystarczy łyżkę sproszkowanych owoców anyżu zalać wrzątkiem i gotować przez 10 minut, aby uzyskać napar będący doskonałym lekarstwem na dolegliwości żołądkowe czy wzdęcia. Wystarczy spożyć pół szklanki napoju trzy razy dziennie, aby uzyskać zadowalający efekt. W podobny sposób uzyskuje się herbatę z anyżu polecaną kobietom zmagającym się z niewystarczającą ilością pokarmu w piersiach. Ponadto napar wykorzystuje się również w leczeniu kolek jelitowych oraz kaszlu u dzieci i niemowląt. Wystarczy dodać do gotowania anyżu rumianek i podawać 2 łyżeczki gotowej substancji do herbaty co 2 godziny [5].

Anyżówka

Wzmianki o uprawach anyżu w Polsce pojawiały się już na przełomie XV i XVI wieku, kiedy stosowano go głównie jako składnik gorzałek. Do dnia dzisiejszego olejek anyżowy stosuje się do aromatyzowania wódek i nalewek tj. likier bułgarski Mastika, francuski Anisett czy turecki Koki. W naszym kraju popularna anyżówka to aromatyzowany olejkiem słodki likier niskoprocentowy, którego objętość alkoholu nie przekracza zazwyczaj 25%. Jest on bezbarwny, o intensywnym smaku i zapachu przypominającym popularny grecki trunek Ouzo. Co ciekawe smak anyżku bardzo przypadł do gustu mieszkańcom Skandynawii, którzy dodają go nie tylko do alkoholi, ale również do ciastek, czekoladek oraz cukierków. Nalewkę z anyżu można zrobić samodzielnie. Poniżej jeden z przepisów na ten niezwykle aromatyczny trunek.

Nie ma wątpliwości, że biedrzeniec anyż to jedna z bardziej wyjątkowych roślin, która charakteryzuje się szerokim zastosowaniem przyprawowym, ale również wykazuje właściwości lecznicze przede wszystkim w dolegliwościach ze strony układu oddechowego i pokarmowego.