Właściwości lecznicze goździków – na ból zęba, gardła, na pasożyty. Jak stosować goździki?

Goździki to przyprawa kojarząca się ze świątecznym aromatem i kompotem gruszkowym. Nie przywołuje raczej skojarzeń takich jak ból gardła, zęba czy nieświeży oddech. Od dziś będzie kojarzyć się jako remedium na powyższe dolegliwości.

Goździki

Goździki to popularna nazwa przyprawy – wysuszonych kwiatowych pąków, które zbierane są jeszcze przed zupełnym rozkwitnięciem. Drzewa goździkowe hodowane są przede wszystkim w Indonezji, Tanzanii, na Madagaskarze i  Sri Lance. Pierwsze pąki kwiatowe pojawiają się dopiero po 4 latach plantacji. Pérez-Jiménez  wraz ze współpracownikami, na podstawie danych z piśmiennictwa, sporządzili listę 100 najbogatszych źródeł żywnościowych polifenoli. Okazuje się, że grupę produktów najbardziej bogatą w polifenole są przyprawy. Goździki plasują się na pierwszej pozycji w tym rankingu z wynikiem 15188 mg związków polifenolowych na 100 g.  Goździki posiadają duży potencjał antyoksydacyjny – porównywalny nawet do butylowanego hydroksytoluenu (syntetycznego związku wykorzystywanego w konserwacji produktów spożywczych – BHT). Głównym komponentem bioaktywnym goździków jest eugenol.

Goździki na ból zęba

Właściwości przeciwbólowe goździków znane są już od wieków Goździki stosowane były na bóle zębów i stawów. Do dziś zresztą polecane są w uśmierzaniu bólu towarzyszącego np. próchnicy. Wystarczy bolącym zębem przygryźć goździka i odczekać na jego działanie. Można także nasączyć wacik olejkiem goździkowym i nacierać bolące miejsce. Takie działanie może być rzeczywiście skuteczne, ale tylko na chwilę. Na szczęście dzisiejsza medycyna pozwala na usunięcie przyczyny bólu , goździki mogą jednak przynieść doraźną ulgę. Potwierdzenie skuteczności tej metody znajdujemy m.in. w badaniach nad bólem przeprowadzanych na zwierzętach. Choć eksperymenty tego rodzaju mogą wydawać się okrutne, mówią wiele. Jako przykład można przytoczyć eksperyment, w którym myszom wstrzyknięto do otrzewnej olejek goździkowy. Następnie odstawiano je na rozgrzany do 55 stopni Celsjusza talerz (Eddy’s hot plate) i obserwowano wystąpienie opóźnienia reakcji na ból, tj. mierzony był czas od umieszczenia myszy na miejscu do momentu, kiedy zwierzę zaczyna lizać łapy, skakać lub w inny sposób reagować na ból. Im dłuższy czas tym silniejsze działanie przeciwbólowe substancji. Olejek goździkowy opóźnił wystąpienie reakcji z 1,2 sekundy do 6,2 sekund.

Goździki na ból gardła

Czy goździki mogą być skuteczne w leczeniu infekcji górnych dróg oddechowych? Wiele wskazuje na to, że tak. Przebadano skuteczność przeciwbakteryjną w stosunku do patogenów najczęściej wywołujących zakażenie układu oddechowego kilku olejków pochodzących z naturalnych składników. Największą efektywnością wykazały się olejki: cynamonowy, z tymianku i goździkowy. Co ciekawe olejki te działały także w stosunku do szczepów niewrażliwych na antybiotyki. Jedną z bardziej wrażliwych na działanie olejów bakterii okazała się dwoinka zapalenia płuc. Gdy dokucza ból gardła warto spróbować rozgryźć kilka goździków i żuć przez chwilę. Dzięki właściwościom przeciwbólowym dają szansę na złagodzenie nieprzyjemnych dolegliwości, a przy okazji być może zadziałają również na bakterie odpowiedzialne za stan zapalny.

Goździki na pasożyty

Eugenol posiada również właściwości przeciwpasożytnicze. Oczywiście nie oznacza to, że należy podejmować się usuwania niechcianych sublokatorów na własną rękę. W jednym z badań eksperymentalnych związek ten hamował wzrost lamblii – występującego na całym świecie pasożyta bytującego u osoby zakażonej w jelicie cienkim.

Eimeria, to rodzaj pasożytów zadomawiający się w jelitach wywołujący choroby zwane kokcydiozami. Stosunkowo często dotykają drób. W badaniach In vitro (czyli poza ustrojem) olejki z tymianku, drzewa herbacianego i goździków spowodowały zniszczenie pasożyta. To bardzo optymistyczna prognoza na przyszłość – być może naturalne składniki roślinne pomogą w walce z pasożytami tego rodzaju.

Eugenol wykazuje także działanie przeciwgrzybicze. Na przykład – okazuje się, że dodatek eugenolu do powszechnie stosowanego leku w leczeniu przerostu Candida albicans – flukonazolu – potęguje jego działanie.

Goździki w ciąży

Niestety goździki w dużych ilościach, jak również olejki goździkowe, nie powinny być stosowane u kobiet w ciąży. Pochodne eugenolu okazały się być toksyczne dla płodów szczurzych. U szczurów otrzymujących izoeugenol zaobserwowano spowolniony rozwój płodu, nieprawidłowe przybieranie na masie ciężarnych zwierząt oraz zaburzenia formowania szkieletu.

Ponad wszystkie wymienione wyżej właściwości goździki mają dodatkowe bardzo praktyczne zastosowanie. Zamiast żucia miętowej gumy z dodatkiem sztucznych słodzików warto sięgnąć właśnie po nie – żucie goździków (kilka sztuk) przez 2 minuty odświeży oddech i nada przyjemny posmak w ustach.