Witamina F – występowanie, niedobór

16 18 20

Witaminy oraz składniki mineralne są liczną grupą składników odżywczych, które zarówno w organizmie człowieka, jak i w produktach spożywczych występują w niewielkiej ilości. Należą jednak do niezbędnych składników pokarmowych, co oznacza, że muszą zostać dostarczone do organizmu wraz z pożywieniem. Wykazują one ogromne znaczenie dla prawidłowego rozwoju i funkcjonowania organizmu, a niedobór czy nadmiar któregokolwiek z nich może skutkować zaburzeniami stanu zdrowia [1]. Dotyczy to również witaminy F. Przyjrzyjmy się jej nieco bliżej.

Witamina F

Witaminą F nazywamy wielonienasycone kwasy tłuszczowe n-3 i n-6, a dokładniej kwas a-linolenowy (ALA) oraz kwas linolowy (LA). Należą one do niezbędnych kwasów tłuszczowych, które muszą zostać dostarczone do naszego organizmu wraz z pożywieniem. Człowiek bowiem nie potrafi ich samodzielnie syntetyzować [2]. Spowodowane jest to brakiem pewnych enzymów, które są zdolne do wprowadzania wiązań podwójnych w pozycjach n-3 oraz n-6.

Warto wspomnieć, że oba omawiane kwasy tłuszczowe w organizmie człowieka występują na zasadzie kompetencyjnego antagonizmu. Oznacza to, iż metabolity tych kwasów wykazują względem siebie działanie przeciwstawne. Metabolity kwasów n-6 co do zasady wykazują działanie prozapalne. Z kolei metabolity kwasu ALA hamują agregację płytek krwi oraz działają przeciwzapalnie. Zarówno kwas ALA, jak i LA są jednak niezbędne dla prawidłowego działania naszego organizmu [3].

Witamina F – występowanie

Zgodnie z zaleceniami International Society for the Study of Fatty Acids and Lipids ilość dostarczanej dziennie energii pochodzącej ze spożycia kwasu linolowego powinna stanowić 2 %, natomiast w przypadku kwasu a-linolenowego powinno to stanowić 0,7 % [4].

Znaczną ilość witaminy F znaleźć możemy w produktach roślinnych. Dużo kwasu linolowego zawierają oleje jadalne, takie jak:

  • kukurydziany
  • słonecznikowy
  • sojowy
  • rzepakowy bezerukowy.

Z kolei kwas a-linolenowy powszechnie występuje w błonach chloroplastów roślin, a w mniejszej ilościach również w nasionach. Liściaste warzywa zawierają kwas ALA w ilościach 40-60% ogólnej zawartości kwasów tłuszczowych. Jednakże musimy pamiętać, iż zawartość tłuszczu w tych roślinach jest bardzo mała, dlatego nie mają one istotnego znaczenia w żywieniu jako źródło witaminy F [5].

Witamina F – niedobór

Na podstawie badań klinicznych na osobach dorosłych i dzieciach, a także badań przeprowadzonych na zwierzętach zaobserwowano, iż niedobór niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych prowadzi do:

  • zahamowania wzrostu
  • powstawania zmian skórnych (np. skóra sucha, łuszcząca się, odbarwiona)
  • niedoboru płytek krwi
  • zmniejszonego wydzielania gruczołów łojowych
  • zwiększenia spożycia wody
  • upośledzenia czynności fizjologicznych serca, wątroby, nerek, jak również innych narządów i tkanek
  • podniesienia ciśnienia krwi
  • bezpłodności
  • osłabienia odporności – zwiększenia podatności na infekcje.

Warto pamiętać, że nie tylko niedobór witaminy F w pożywieniu niekorzystnie wpływa na zdrowie. Również nadmierne spożywanie NNKT może przynieść negatywne skutki dla organizmu [6].

Witamina F, czyli inaczej kwasy a-linolenowy oraz linolowy, należy do niezbędnych składników pokarmowych. Oba te kwasy tłuszczowe muszą zostać do organizmu dostarczone wraz z pożywieniem, ponieważ nie jest on w stanie ich samodzielne wyprodukować. Witamina F jest niezwykle ważnym elementem zdrowej diety. Pełni bowiem w organizmie człowieka wiele istotnych funkcji. Znaleźć ją możemy w olejach roślinnych, nasionach oraz zielonych liściach. Znaczny niedobór niezbędnych kwasów tłuszczowych prowadzi do poważnych problemów zdrowotnych.

Literatura:

  1. Witaminy i składniki mineralne jako suplementy diety, Anna Brzozowska, Wojciech Roszkowski, Barbara Pietruszka, Joanna Kałuża, Żywność. Nauka. Technologia. Jakość, 2005, 4 (45) Supl., 5 – 16, [dostęp on-line http://www.pttz.org/zyw/wyd/czas/2005,%204(45)%20Supl/01_Brzozowska.pdf]
  2. Wielonienasycone kwasy tłuszczowe czynnikiem poprawy stanu zdrowia człowieka, Konrad Achremowicz, Katarzyna Szary-Sworst, Żywność. Nauka. Technologia. Jakość, 2005, 3 (44), 23-35, [dostęp on-line http://wydawnictwo.pttz.org/wp-content/uploads/pelne_zeszyty/full_2005344.pdf#page=23]
  3. Rola kwasów tłuszczowych omega-3 i omega-6 w organizmie człowieka, Ewa Materac, Zbigniew Marczyński, Kazimiera Henryka Bodek, Bromat. Chem. Toksykol.- XLVI, 2013, 2, str. 225- 233, [dostęp on-line http://www.ptfarm.pl/pub/File/Bromatologia/2013/2/BR%202-2013%20-%20s.%20225-233.pdf]
  4. Rola i znaczenie kwasów tłuszczowych omega-3, Katarzyna Marciniak-Łukasiak, Żywność. Nauka. Technologia. Jakość, 2011, 6 (79), 24 – 35
  5. Żywienie człowieka Podstawy nauki o żywieniu, redakcja naukowa Jan Gawęcki, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2012, 187
  6. Dietetyka żywienie zdrowego i chorego człowieka, Helena Ciborowska, Anna Rudnicka, PZWL, Wydanie IV rozszerzone i uaktualnione, 73-74
Kup dietę online – od dietetyka
Opublikowano ponad miesiąc temu
Oceń artykuł
Witamina F – występowanie, niedobór - 5.0/5. Oddano 2 głosy.
Autor artykułu:
, Dyplomowany dietetyk, trener personalny i instruktor form body&mind.