Salicylany – kosmetyki, olejek salicylowy. Spirytus salicylowy na trądzik

Aktualizacja: 10 marca, 2025

Salicylany to powszechnie stosowane leki bez recepty oraz składniki różnych kosmetyków. W zależności od formy chemicznej, pochodne salicylanów znajdziemy w lekach przeciwbólowych, obniżających gorączkę oraz w kosmetykach przeciwsłonecznych, przeznaczonych do pielęgnacji cery trądzikowej oraz w kosmetykach oczyszczających i dezynfekujących skórę.

Salicylany

Salicylany np. kwas salicylowy są pozyskiwane z kory wierzby oraz owoców maliny i na szeroką skalę wykorzystywane w ziołolecznictwie oraz kosmetyce. Kwas acetylosalicylowy ma działanie obniżające gorączkę, słabe działanie przeciwbólowe. Hamuje ostre stany zapalne oraz agregację płytek krwi, co wykorzystuje się w leczeniu choroby niedokrwiennej serca. Salicylany występują w formie tabletek oraz maści.

Kosmetyki z kwasem salicylowym

Kwas salicylowy stosowany na zewnętrzne partie ciała wykazuje działanie antybakteryjne, lekko ściągające, przeciwgrzybicze i złuszczające. Kosmetyki z dodatkiem kwasu salicylowego to m.in. kremy, serum, żele do mycia twarzy oraz kosmetologiczne do zabiegów, chusteczki do demakijażu, kwasy oczyszczające, szampony do skóry łojotokowej i z łupieżem. Wymienione preparaty zawierające kwas salicylowy są przeznaczone do zmywania, oczyszczania i odświeżania skóry twarzy, szyi, dekoltu, pleców oraz pielęgnacji skóry głowy. Zalecane są wyłącznie do pielęgnacji cery tłustej, łojotokowej oraz ze skłonnościami do powstawania grudek, wyprysków oraz trądziku. Nie powinny być stosowane przez osoby o skórze wrażliwej, skłonnej do podrażnień, naczynkowej, suchej i przesuszonej, gdyż mogą uszkodzić delikatną skórę.

Lecznicze działanie kwasu salicylowego polega na tym, że stosowany o odpowiednim stężeniu odblokowuje zatkane pory oraz zapobiega tworzeniu się nowych zaskórników i nieestetycznych zmian. Dużą popularnością cieszą się żele z kwasem salicylowym o stężeniu 10–20%, które wykorzystuje się najczęściej do zabiegów kosmetycznych mających na celu złuszczenie naskórka i wspomaganie regeneracji skóry. Na rynku kosmetycznym można spotkać również chusteczki nawilżane do demakijażu, które sprawdzą się do szybkiego oczyszczenia skóry twarzy dla kobiet z cerą problematyczną podczas wyjazdów oraz podróży. Warto pamiętać, że z kosmetykami zawierającymi kwas salicylowy nie należy przesadzać, gdyż stosowane w nadmiarze mogą przyczyniać się do wysuszenia skóry wrażliwej.

Przyjmuje się zasadę, że im wyższe stężenie kwasu salicylowego w produktach, tym silniejsze działanie złuszczające.  Dlatego na rynku można znaleźć preparaty przeznaczone do pielęgnacji skóry stóp oraz pięt, których zadaniem jest złuszczenie grubej warstwy skóry, która pojawia się na stopach.

W kosmetykach spotkamy nie tylko kwas salicylowy, ale i jego pochodne pełniące odmienne funkcje. Salicylan benzylu jest substancją dodawaną do kosmetyków, która pełni funkcję środka zapachowego w preparatach. Niestety zaliczana jest do substancji o działaniu alergicznym, dlatego osoby mające skórę wrażliwą i podatną na zaczerwieniania powinny przeanalizować skład kupowanego produktu pod kątem występowania w nim salicylanu benzylu. Inna pochodna kwasu salicylowego, salicylan oktylu charakteryzuje się niewysokim współczynnikiem absorpcji promieniowania ultrafioletowego, jest jednocześnie stabilny, dlatego można spotkać go w towarzystwie innych filtrów w kosmetykach chroniących przed promieniowaniem UV.  Nie wykazuje on działania podrażniającego, ani uczulającego, dlatego kosmetyki z jego dodatkiem są bezpieczne w stosowaniu.

Olejek salicylowy

Olejek salicylowy to 5% roztwór kwasu salicylowego najczęściej w olejku rycynowym lub rzepakowym. Posiada właściwości antybakteryjne, przeciwgrzybicze i keratolityczne, czyli pomaga w usuwaniu nadmiaru naskórka ze skóry głowy oraz jego zgrubień na stopach lub łokciach, jednocześnie nawilżając powierzchnię skóry poddawanej zabiegowi złuszczania. Polecany jest szczególnie do pielęgnacji skóry ze skłonnościami do łupieżu, osobom z  łojotokowym zapaleniem skóry oraz leczniczo w zapaleniach grzybiczych skóry. Olejek powinien być aplikowany bezpośrednio na skórę, w ilości zalecanej przez producenta. Stosując olejek na skórę głowy lepiej zaczynać od mniejszej ilości. Stosując większą porcję, problematyczne może okazać się zmycie olejku szczególnie z dłuższych włosów. Jakie są efekty stosowania olejku salicylowego na skórę głowy? Włosy stają się mocniejsze, silniejsze i bardziej błyszczące. Skóra głowy swędzi znacznie mniej, a ilość łusek na skórze powinna zmniejszać się z każdym kolejnym stosowaniem. Początkowo olejek należy stosować często, natomiast gdy problem łupieżu lub łojotoku zostanie opanowany, wówczas należy stosować go doraźnie.

Spirytus salicylowy na trądzik

Spirytus salicylowy jest powszechnym preparatem odkażającym, który znajduje się w każdej domowej apteczce. To 2-procentowy, wodno-alkoholowy roztwór kwasu salicylowego o działaniu antybakteryjnym, odkażającym i lekko ściągającym. Producenci kosmetyków przeznaczonych do pielęgnacji cery trądzikowej najczęściej stosują kwas salicylowy, głównie z uwagi na jego działanie keratolityczne (wspomaga odnowę naskórka) i działanie przeciwzapalne. Rzeźnik i wsp. dokonali przeglądu kosmetyków antytrądzikowych dostępnych w aptekach i stwierdzili, że kwas salicylowy był obecny w 34% badanych preparatów. Dodawanie kwasu salicylowego do kosmetyków ma sens, gdyż jego ilość w produkcie jest przemyślana i odpowiednie skomponowana ze składem. Przecieranie skóry twarzy spirytusem salicylowym nie jest najlepszym pomysłem. Dlaczego? Spirytus salicylowy to 2% alkoholowo-wodny roztwór, a powszechnie wiadomo, że alkohol powoduje wysuszenie skóry. W przypadku skóry tłustej wysuszenie powoduje nadmierną mobilizację gruczołów łojowych, które zaczynają produkować zwiększoną ilość sebum. Nadmiar sebum stanowi dobre siedlisko dla bakterii, ponadto zatyka pory, co w połączeniu wywołuje nowe wypryski i zmiany skórne.

Obecne czasy dają nam duże możliwości, dzięki którym możemy korzystać z rozmaitych produktów kosmetycznych. Kwas salicylowy posiadający działanie antyseptyczne, odkażające oraz keratolitycze sprawdza się pomocniczo w leczeniu skóry tłustej i trądzikowej, natomiast olejek jest niezastąpionym preparatem dla osób z łojotokowym zapaleniem skóry oraz łojotokowym zapaleniem skóry głowy.