Pierwsza pomoc dla dzieci i niemowląt

Aktualizacja: 25 kwietnia, 2024

Dzieci często ulegają wypadkom. Zazwyczaj są one niegroźne, kończące się zadrapaniem czy siniakiem. Niekiedy sytuacja może być naprawdę poważna, a od znajomości podstaw pierwszej pomocy opiekuna, może zależeć dalsza przyszłość dziecka.

Pierwsza pomoc przedmedyczna (BLS) to zespół czynności ratunkowych, które wykonywane są w razie wypadku, nagłego ataku choroby czy urazu w celu ochrony życia oraz zdrowia poszkodowanego, a także mają na celu zminimalizowanie niekorzystnych następstw sytuacji zagrożenia.

Pierwsza pomoc u dzieci

Kiedy sytuacja wymaga od nas natychmiastowej reakcji, zawsze na początku musimy ocenić sytuację, zabezpieczyć ewentualne miejsce zdarzenia i upewnić się, że sami jesteśmy bezpieczni. Po dokonaniu szybkiej analizy wydarzenia i miejsca, należy sprawdzić czy nic nie zagraża dziecku czy też osobom w pobliżu.

Jeśli jest konieczna interwencja lekarska, należy wezwać pomoc, najlepiej głośno krzyknąć do kogoś w pobliżu. Następie trzeba ocenić stan dziecka: czy jest przytomne, świadome, zapytać co się wydarzyło. Należy mówić spokojnie, ale stanowczo. Kiedy dziecko nie reaguje można je lekko potrząsnąć za ramię.

Po dokonaniu oceny sytuacji i stanu dziecka, decydujemy jakie czynności podjąć, by jak najlepiej udzielić pierwszej pomocy.

Najważniejsze jest opanowanie i spokój osoby udzielającej pierwszej pomocy – choć w sytuacjach zagrażających życiu, ciężko jest zachować zimną krew.

• W przypadku krwawienia z nosa, należy posadzić dziecko, a głowę skierować na dół. Można ucisnąć skrzydełka nosa na około 10–15 minut i schłodzić kark oraz czoło malca.
• Gdy dziecko ulegnie poparzeniu, natychmiast należy to miejsce schłodzić bieżącą wodą. Jeśli ubranie przykrywa miejsce oparzenia, należy je zdjąć, ale bardzo uważnie. Gdy materiał przykleił się do skóry, nie wolno go zrywać. Należy polewać je wodą i wezwać pogotowie.
• Skaleczenie to jedno z najczęstszych wypadków wśród dzieci. Miejsce rany obłóż jałowym opatrunkiem. Jeśli rana jest rozległa, można uciskać miejsce krwawienia, bądź unieść zranioną kończynę powyżej poziomu serca, a ranę musi obejrzeć lekarz.
• Kiedy do oka wpadnie ciało obce, pomóc można przepłukując je wodą. Jeśli jednak dziecko dalej odczuwa ból w oku, najlepiej zakleić je i jechać do okulisty, gdyż ciało obce mogło się głęboko wbić w gałkę.
• Podczas picia, jedzenia, często dochodzi do zadławienia, zakrztuszenia. Pomocny w takich sytuacjach jest rękoczyn Heimlicha. Jeśli dziecko jest przytomne, należy je zachęcać do kaszlu, który może pomóc usunąć ciało obce z dróg oddechowych. Jeśli jednak kaszel nie przynosi efektów, wtedy trzeba działać szybko. Chwytamy dziecko od tyłu, pochylamy do przodu i 5 razy mocno uderzamy otwartą dłonią między łopatkami. Jeśli te czynności nie pomagają, klękamy za dzieckiem pochylając je do przodu, układamy swoje ramiona pod jego ramionami, obejmując tułów. Jedną rękę zwijamy w pięść, obejmujemy ją drugą ręką i 5 razy mocno uciskamy nadbrzusze. Uderzenia i uciski wykonujemy na przemian.
• W przypadku nagłego zatrzymania krążenia należy podjąć czynności resuscytacyjne. Po ocenie sytuacji, gdy dziecko jest nieprzytomne i nie oddycha, bezzwłocznie należy wezwać pogotowie i przystąpić do udzielenia pierwszej pomocy. Nie wolno dziecka przesuwać, ruszać – powinno pozostawać w pozycji zastanej.

Pierwsza pomoc u niemowląt

Najczęstszą sytuacją zagrażającą życiu niemowląt jest zadławienie. Dziecko zaczyna głośno i mocno kaszleć, próbując pozbyć się przedmiotu lub substancji z dróg oddechowych. Zwykle kaszel jest efektywny. Jeśli jednak niemowlę nie jest w stanie samo wykrztusić połkniętego przedmiotu, należy ułożyć dziecko na swoim udzie, brzuszkiem do nogi, by jego główka zwisała poza kolano. Posuwistym ruchem uderzać dłonią w okolicę międzyłopatkową, aż do wypadnięcia przedmiotu z dróg oddechowych.

Kiedy niemowlę jest nieprzytomne, stwierdzamy brak oddechu, należy przystąpić do czynności resuscytacyjnych.

Wiedza na temat zasad pierwszej pomocy jest bardzo ważna i potrzebna, ponieważ może uratować życie. W sytuacji zagrożenia ważne jest zachowanie spokoju i racjonalne podejście do zaistniałych okoliczności. Należy pamiętać, że wiedza jaką posiadamy i umiejętności jej zastosowania w praktyce w odniesieniu do pierwszej pomocy, zwiększa szansę na przeżycie poszkodowanego dziecka nawet dwukrotnie.