Panga

Aktualizacja: 11 kwietnia, 2024

Pewnie nie raz, nie dwa usłyszałeś, że panga jest niezdrowa i należy jej unikać. Czy faktycznie tak jest? 

Co to za ryba?

Inna nazwa pangi to sum rekini. Należy do ryb słodkowodnych, naturalnie żyjących w Mekongu. Jest hodowana przemysłowo w stawach i eksportowana do innych krajów, najczęściej w postaci mrożonych filetów. Jest to również bardzo estetyczna ryba akwariowa. Potrzebuje jednak dużego zbiornika, bo dorosłe sumy rekinie mogą osiągnąć 130 cm długości i prawie 50 kg wagi.

Panga – czym się żywi?

Sumy rekinie nie są wymagające. Nie bez powodu ich mięso jest tanie i łatwo dostępne. Pangi są wszystkożerne i zjedzą prawie wszystko, co się im poda. Ryby trzymane w akwarium można karmić sałatą, szpinakiem lub zwykłą karmą dla rybek (także żywym pokarmem) [1].

W konsumpcyjnej hodowli pangi są karmione otrębami ryżowymi i soją z niewielkim dodatkiem małych ryb [2].

Czy panga jest zdrowa?

W ostatnich latach panga stała się mocno kontrowersyjnym produktem spożywczym. Na pozór wydaje się dobrą propozycją na piątkowy obiad. Jest niskokaloryczna, zawiera dużo białka, a jej smak i zapach są tak delikatne, że nawet największy niejadek będzie zadowolony. Co więc jest nie tak z pangą, która jeszcze kilka lat temu królowała na polskich stołach?

Niepokój budzi sposób, w jaki jest hodowana. Nie jest to bowiem ryba żyjąca wolno, jak mintaj czy tuńczyk. Pangę hoduje się w zbiornikach zasilanych wodą z Mekongu – jednej z najbardziej zanieczyszczonych rzek świata. Ryba dobrze znosi takie warunki i dobrze przyrasta na masie. Brak szczególnych wymagań (jak np. w przypadku łososia) powoduje, że cena za kilogram pangi jest niska. Jednocześnie zniechęca to konsumentów do kupowania akurat tej ryby. Zanieczyszczenia, w tym metale ciężkie, odkładają się w mięsie pangi i niekiedy przekraczają dopuszczalne normy. Najczęściej jednak nie są to duże nadwyżki. 

Czy istnieją jakieś fakty, które przemawiałyby na korzyść pangi? Okazuje się, że tak. Okres chowu tej ryby jest stosunkowo krótki. Wynosi bowiem od 6 do 9 miesięcy. Krótki czas ekspozycji na zanieczyszczenia to również mniej metali ciężkich w rybie. Można więc uznać, że okazjonalne jedzenie pangi nie stwarza dużego zagrożenia [3]. Nie zapominajmy, że ryba ta wciąż jest dopuszczona do sprzedaży na terenie Unii Europejskiej, zatem można założyć, że jest to względnie bezpieczny produkt. 

W kwestii zanieczyszczenia sytuacja ponoć uległa w ostatnim czasie zmianie i producenci pangi są zobowiązani do przestrzegania norm narzuconych przez sieci handlowe. Oznacza to regularne kontrole, czy w mięsie ryb nie przekroczono dopuszczalnego stężenia antybiotyków i innych ksenobiotyków [2, 4].

Zawartość rtęci

Według badań z 2010 roku, przeprowadzonych przez Morski Instytut Rybacki w Gdyni, panga zawiera znacznie mniej rtęci niż np. ryba maślana czy płoć. W kilogramie mięsa pangi znajduje się według przytoczonych danych około 10 μg rtęci. W rybie maślanej zawartość rtęci przekracza 300 μg/kg [5]. 

Sum rekini, którego filety można dostać w markecie, nie jest rybą dziko żyjącą. Nie jest też gatunkiem typowo drapieżnym, a także nie ma okazji żyć wystarczająco długo, aby skumulować w sobie więcej rtęci. Dużo większym problemem są inne zanieczyszczenia obecne w Mekongu. Mięso pangi zawiera bowiem sporo kadmu [3]. 

Powody, dla których nie należy spożywać pangi 

Panga nie jest może najgorszą rybą na świecie, jednak dla bezpieczeństwa lepiej jej unikać i zamiast niej wybrać dorsza lub łososia. Warto zwrócić na to uwagę szczególnie w przypadku diety małych dzieci i osób z chorobami wątroby i nerek, bo tam odkładają się metale ciężkie w organizmie człowieka. 

Mimo dużej zawartości białka panga nie ma tego, za co tak cenimy ryby i ich przetwory: dużych ilości kwasów EPA i DHA. Są one niezbędne dla prawidłowej pracy układu nerwowego i jego regeneracji. Mimo że ludzki organizm może je wyprodukować z roślinnych kwasów omega-3, dużo efektywniejsze jest dostarczenie EPA i DHA z dietą. To również powód, aby pangę zastąpić łososiem, makrelą lub śledziem. 

Sum rekini, inaczej panga, nie cieszy się dużą popularnością na polskim rynku, mimo że jeszcze kilka lat temu wypierał karpia ze świątecznego stołu. Zjedzenie go od czasu do czasu nie będzie bardzo szkodliwe dla zdrowia, jednak w mięsie pangi jest mało kwasów tłuszczowych omega-3.