bonavita
bonavita

Menu główne

  • Diety
  • BonaVita.pl
  • Artykuły
    • Diety od A do Z
      • Dieta ketogeniczna – kompletny przewodnik
      • Korzyści zdrowotne mniszka lekarskiego w Twojej diecie
      • Jak zacząć odchudzanie: wskazówki dla początkujących?
      • Jak pozbyć się tłuszczu trzewnego?
      • Dieta białkowo-tłuszczowa na redukcji – jadłospis i efekty
    • Odżywianie
      • Napój izotoniczny – czym jest?
      • Talerz zdrowego żywienia
      • Porzeczka – dlaczego warto spożywać porzeczki?
      • Ziołowe herbaty na upały
      • Korzyści zdrowotne ostrego jedzenia
    • Psychologia
      • Jak poprawić pamięć i koncentrację? 7 skutecznych sposobów
      • Miłość zmienną jest – 6 etapów rozwoju związku
      • Proste i niezawodne sposoby na radzenie sobie ze stresem
      • Zaburzenia odżywiania towarzyszące depresji
      • Stres i aspekty żywieniowe u osób pracujących
    • Sport
      • Ćwiczenia na jędrne uda i pośladki – pozbądź się cellulitu
      • Jumping fitness – zasady, efekty i przeciwwskazania
      • Siłownia dla kobiet – szczegółowy plan na początek
      • Co jeść po treningu: 6 doskonałych przepisów
      • Węglowodany przed i po treningu. Podział węglowodanów
    • Zdrowie
      • Ziemia okrzemkowa – właściwości, zastosowanie i korzyści zdrowotne
      • Czosnek może szkodzić – poznajmy skutki uboczne jego spożywania
      • Olej z czarnuszki, jego zastosowanie i cudowne właściwości. Nie uwierzysz, że…
      • Dieta w chorobie Leśniowskiego-Crohna
      • Produkty o działaniu przeciwzapalnym
  • Tabele
    • Produkty spożywcze
    • Dodatki do żwyności
    • Witaminy
  • Przepisy
  • Kontakt
Ulubione
  1. Home
  2. Artykuły
  3. Fenyloalanina – działanie i występowanie

Fenyloalanina – działanie i występowanie

fenyloalanina właśiwości działania źródła
🕣 3 min czytania

Aktualizacja: 7 marca, 2025

Aminokwasy stanowią grupę związków niezwykle istotnych biologicznie, wchodzą bowiem w skład białek, bez których funkcjonowanie organizmu byłoby wręcz niemożliwe. Część z nich nasz organizm jest w stanie wytworzyć samodzielnie (endogennie), część zaś w celu uzupełnienia pełnej puli ustrojowej musi być dostarczana wraz z pożywieniem. Jednym z takich aminokwasów jest fenyloalanina, wokół której krąży wiele, często sprzecznych teorii. W dzisiejszym artykule postanowiliśmy opisać dla państwa funkcję, jaką pełni w ustroju oraz źródła w diecie, z których możemy ją pozyskać. Zapraszamy do lektury!

SPIS TREŚCI

Toggle
  • Fenyloalanina
  • Fenyloalanina – działanie
  • Fenyloalanina – występowanie

Fenyloalanina

Fenyloalanina zaliczana jest do grupy aminokwasów aromatycznych, a więc takich, których budowę przestrzenną cechuje obecność sześciowęglowego pierścienia aromatycznego. Mimo iż bardzo niewielki procent wolnej fenyloalaniny powstaje w wyniku rozpadu białek ustrojowych, to jak już wspomniano, dla człowieka aminokwas ten jest egzogenny, co oznacza, że musi być dostarczany do organizmu z dietą codzienną. Fakt ten jest istotny i ma wręcz decydujące znaczenie dla osób chorych na fenyloketonurię, umożliwia bowiem regulację stężenia fenyloalaniny w organizmie przez dobór odpowiednich produktów spożywczych. W warunkach fizjologicznych blisko 75% wchłoniętej do krwiobiegu fenyloalaniny ulega w komórkach wątroby przekształceniu (proces ten nazywa się hydroksylacją) do tyrozyny. Proces hydroksylacji wywiera decydujące znaczenie dla utrzymania stałego poziomu tego aminokwasu w ustroju. Produkt końcowy hydroksylacji – tyrozyna jest wykorzystywana przez organizm do tworzenia amin biogennych jak noradrenalina czy adrenalina, bierze udział w syntezie serotoniny, a także hormonów tarczycy (tyroksyny, trójjodotyroniny), bez których prawidłowe funkcjonowanie organizmu byłoby zwyczajnie niemożliwe.

Fenyloalanina – działanie

Fenyloalanina wraz z innymi aminokwasami jest składnikiem budulcowym większości białek organizmu. Uczestniczy w syntezie neuroprzekaźników – dopaminy, serotoniny, noradrenaliny, adrenaliny, a także substancji barwnikowych w skórze (melanin). Doustna podaż L-fenyloalaniny połączona z ekspozycją na promieniowanie świetlne UVA zdaje się być skuteczną metodą terapii bielactwa nabytego zarówno u dzieci, jak i osób dorosłych. Niektóre badania sugerują, że organizmy pacjentów ze stwierdzonym syndromem nadpobudliwości (ADHD) cechują się niższą zawartością aminokwasów m.in. fenyloalaniny, dlatego sądzono, że podaż doustna może stanowić skuteczny element terapii. Niestety nie wykazano pozytywnego efektu suplementacji na złagodzenie objawów chorobowych.

Niektóre źródła donoszą, że suplementacja D-fenyloalaniną przyczynia się do redukcji objawów bólowych. Istnieje również ograniczona ilość badań klinicznych przeprowadzonych w latach 70. i 80., które sugerują, że L-fenyloalanina może być efektywna w leczeniu depresji. W celu potwierdzenia tej tezy wymagana jest dalsza diagnostyka, z uwzględnieniem aktualnego stanu wiedzy. Choć fenyloalaninie przypisywano również właściwości wspomagające redukcję uczucia głodu u osób otyłych, wczesne badania kliniczne skutecznie obaliły tę tezę. Prócz właściwości potencjalnie prozdrowotnych/pożądanych, na zawartość fenyloalaniny powinny zwracać uwagę osoby chore na rzadką chorobę genetyczną – fenyloketonurię. Nadmiar skumulowanego aminokwasu w krwiobiegu u tych osób może mieć wpływ na uszkodzenie ośrodkowego układu nerwowego, szczególnie w okresie rozwojowym. Niezbędna jest zatem wczesna diagnostyka.

Fenyloalanina – występowanie

Źródła pokarmowe fenyloalaniny są dosyć obszerne. Aminokwas ten znajduje się niemal w każdym produkcie spożywczym naturalnego pochodzenia. Różnica polega na zawartości fenyloalaniny w odniesieniu do 100 g produktu. W większych ilościach możemy ją znaleźć m.in. w:

  • mięsie: wołowina – 810 mg, szynka z piersi kurczaka – 777 mg,
  • rybach: łosoś – 785 mg, tuńczyk – 887 mg,
  • nabiale: ser twarogowy chudy – 906 mg, ser brie – 1028 mg
  • warzywach: fasola biała – 1232 mg, groch 1172 mg, soczewica czerwona – 1380 mg.
  • owocach suszonych: banany – 171 mg, morele – 150 mg

Fenyloalanina bywa także częstym składnikiem wielu odżywek dla sportowców.

Literatura:

  1. Mazur A., Jarochowicz S.: Fenyloketonuria – choroba metaboliczna uwarunkowana genetycznie. Przeg. Med. Uni. Rzesz. Rzeszów, 2007
  2. Drywień M.E., Dźwigała J., Staszewska-Skurczyńska M., Znaczenie aminokwasów rozgałęzionych w żywieniu człowieka oraz profilaktyce i przebiegu niektórych chorób, „Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu” 2013, 19(3), 379–384
  3. Bańkowski E., Biochemia, Wrocław 2014
  4. Lim M.Y., O’Neale Roach J., Brzozowski T., Metabolizm i żywienie, Wrocław 2012, 104
  5. Beckmann, H., Strauss, M. A., and Ludolph, E. Dl-phenylalanine in depressed patients: an open study. J.Neural Transm. 1977;41(2-3):123-134.
  6. Fischer, E., Heller, B., Nachon, M., and Spatz, H. Therapy of depression by phenylalanine. Preliminary note. Arzneimittelforschung. 1975;25(1):132
  7. Rucklidge, J. J., Johnstone, J., and Kaplan, B. J. Nutrient supplementation approaches in the treatment of ADHD. Expert.Rev.Neurother. 2009;9(4):461-476
  8. Gianfaldoni S. et.all.: Unconventional Treatments for Vitiligo: Are They (Un) Satisfactory. Maced J Med Sci. 2018 Jan 25; 6(1): 170–175
  9. Russell AL., McCarty MF.: DL-phenylalanine markedly potentiates opiate analgesia – an example of nutrient/pharmaceutical up-regulation of the endogenous analgesia system. Med Hypotheses. 2000 Oct;55(4):283-8
  10. Kunachowicz H., Nadolna I., Iwanow K., Przygoda B.: Tabele składu i wartości odżywczej żywności. PZWL. Warszawa, 2017
Opublikowano ponad miesiąc temu
Oceń artykuł
Oceń artykuł
Autor artykułu:
dietetyk kliniczny Tomasz Chudziński
dietetyk kliniczny Tomasz Chudziński , Dyplomowany dietetyk. Członek Polskiego Towarzystwa Dietetyki, ekspert żywieniowy programu „Smaczny temat”. Współzałożyciel poradni dietetycznej "Medycyna żywienia".
Udostępnij na FB
Wyślij na e-mail
Dodaj do ulubionych
Dieta dziecka z fenyloketonurą

Zalecenia żywieniowe dla dzieci z…

Statystycznie jedno na 7000–8000 urodzonych dzieci, choruje na fenyloketonurię, którą odziedziczyło po obojgu rodzicach. Choroba zostaje zdiagnozowana bardzo szybko po narodzinach, gdyż już w trzeciej dobie i jest równoznaczna z… Czytaj dalej...
tyroksyna działanie właściwości zastosowanie opinie dawkowanie
Suplementy diety

Tyrozyna – działanie, dawkowanie, opinie

Nie budzi wątpliwości fakt, że organizm do prawidłowego i harmonijnego rozwoju potrzebuje składników energetycznych, budulcowych oraz regulujących, dostarczanych wraz z prawidłowo skomponowaną i zbilansowaną dietą. Jednym z takich składników o… Czytaj dalej...

Inne artykuły z tej kategorii

Catering dietetyczny w Łodzi – dlaczego warto spróbować?
Czy naprawdę ich potrzebujesz? Fakty i mity o suplementach
Uzależnienia behawioralne – jak rozpoznać problem i gdzie szukać wsparcia?
Kiedy można spać na plecach? Sprawdź!
Monohydrat kreatyny – wsparcie dla ciała i umysłu
Jak wybrać odpowiedni tonik do twarzy?
Jak działają wcierki na porost włosów?
Jak przygotować gardło na świąteczne śpiewanie kolęd i głośne rozmowy w rodzinnym gronie?
Kobieta z bólem brzucha na żółtym tle
Refluks żółciowy – objawy, leczenie, domowe sposoby
Który kraj na świecie ma najzdrowszą dietę?

Popularne tematy

owoce warzywa Zdrowie dzieci trening
Formularz kontaktowy


    Czy wiesz, że..

    7 faktów, które powinieneś wiedzieć o Matchy
    żywność ekologiczna wady i zalety
    Ekologiczna żywność i kosmetyki. Wady i zalety produktów ekologicznych
    Kozieradka, siemię lniane, pokrzywa na włosy
    Kozieradka, siemię lniane, pokrzywa – naturalna pielęgnacja włosów
    Sok z brzozy – naturalna aspiryna i izotonik!
    Szybka kawa z saszetki – sprawdź co pijesz!
    Inspiracje współczesnej dietetyki żywieniem człowieka pierwotnego
    Zespół Menkesa – objawy, przyczyny, leczenie i dieta

    Artykuły >Witaminy i suplementy

    Dieta dla sportowców
    Organizacja żywności w lodówce, pojemniki.
    Dieta dla sportowców

    Gdańsk: dieta pudełkowa dla sportowców przygotowujących się do maratonu – sprawdź, jak osiągnąć swoje cele!

    Hantle, suplementy i shaker na drewnianym tle.
    Suplementy diety

    Kreatyna – najchętniej stosowany suplement diety wśród osób aktywnych fizycznie

    1

    Co jeść przed bieganiem?

    Co to jest pirogronian? Czy warto stosować suplementy z pirogronianem?

    Nadmiar białka w diecie – objawy i skutki

    Dieta dla sportowców

    Co jeść przed treningiem?

    ©Copyright BonaVita – Profesjonalny portal o zdrowiu, odżywianiu, dietach, odchudzaniu 2025
    • Bonavita.pl
    • Regulamin
    • Współpraca
    • Kontakt

    Wszelkie prawa autorskie zastrzeżone i prawnie chronione.
    Serwis Bonavita.pl nie prowadzi działalności leczniczej. Ma jedynie charakter edukacyjny, nie stanowi i nie zastępuje porady lekarskiej. Redakcja i wydawca serwisu nie ponoszą odpowiedzialności wynikającej z zastosowania informacji zamieszczonych w serwisie.