Amarantus – właściwości, olej, mąka, popping, przepisy
🕣 3 min czytania
Aktualizacja: 23 stycznia, 2025
Jakie właściwości sprawiły, że amarantus został okrzyknięty “zbożem XXI wieku”? Czym wyróżnia się olej i mąka zrobione z tego produktu? W jakiej postaci i do jakich dań można go użyć? Odpowiedzi na te pytania znajdziesz w niniejszym artykule.
Amarantus (szarłat) należy do jednej z najstarszych roślin uprawnych, której walory doceniali już Majowie, Aztekowie i Inkowie. W wielu krajach odkrywa się jego dobre strony na nowo i nazywa “zbożem XXI wieku”. Charakteryzuje go wysoka zawartość białka o bardzo dobrym składzie aminokwasowym, a także nienasyconych kwasów tłuszczowych, skwalenu, błonnika, żelaza, wapnia i magnezu
Właściwości amarantusa
Szarłat przewyższa tradycyjne rośliny zbożowe zawartością składników odżywczych i wykazuje wiele zdrowotnych właściwości na organizm. Może być stosowany przy problemach z anemią, gdyż zawiera kilka razy więcej żelaza niż pszenica czy szpinak. Ponadto obniża ryzyko wystąpienia schorzeń układu krążenia, dzięki zawartości nienasyconych kwasów tłuszczowych, magnezu i wapnia. Dodatek amarantusa do codziennego jadłospisu, ze względu na duże ilości błonnika, zaleca się także osobom otyłym lub mającym problemy z zaparciami, gdyż wspomaga on metabolizm i reguluje pracę jelit. Zawartość skwalenu oraz witaminy E, A i C sprawiają, że szarłat spowalnia procesy starzenia się organizmu, wzmacnia odporność, poprawia krążenie krwi, działa antybakteryjnie i przeciwnowotworowo.
Olej z amarantusa
Amarantus charakteryzuje się wysoką zawartością lipidów. Wśród nich przeważają nienasycone kwasy tłuszczowe (około 80 %), tj. linolowy, oleinowy i linolenowy, a nasycone, tj. palmitynowy, stearynowy, arachidowy, mirystynowy, lignocerynowy, występują w niewielkiej ilości. Szarłat ceniony jest nie tylko ze względu na skład tłuszczów, ale również na składniki występujące w jego oleju.
Najważniejszym komponentem oleju z amarantusa jest skwalen (triterpenowy węglowodór). Przede wszystkim wykazuje on właściwości antyoksydacyjne i hipolipemiczne. Ponadto korzystnie wpływa na nadnercza, szpik kostny, węzły chłonne, chroni skórę przed niekorzystnym wpływem czynników zewnętrznych, a także pobudza aktywność limfocytów i makrofagów wzmacniając odporność immunologiczną organizmu. Olej z szarłatu zawiera także pochodne witaminy E, tj. tokoferole i tokotrienole Są one mocnymi przeciwutleniaczami, działają przeciwzapalnie i wpływają pozytywnie na funkcjonowanie bariery naskórka i mikrokrążenia skórnego. Ponadto olej ten jest źródłem unikatowych fitosteroli, tj. spinasterolu, δ-7-stigmasterolu oraz δ-7-ergo-sterolu, które wykazują właściwości antykancero- i antymutagenne.
Mąka z amarantusa
Mąka wytwarzana z ziaren amarantusa przewyższa inne zboża pod względem wartości odżywczej. Jej dodatek do ciast chlebowych niesie ze sobą szereg korzyści. Przede wszystkim wzbogaca je w pełnowartościowe składniki odżywcze, m.in. bogate w aminokwasy białko i błonnik. Ponadto wpływa na wzrost wodochłonności mąki, przyspiesza proces fermentacji, zwiększa objętość i przedłuża świeżość gotowego pieczywa.
Popping z amarantusa
Amarantus ekspandowany (popping) jest bardzo podobny do dmuchanego ryżu i staje się coraz bardziej popularny w naszym kraju. Można go wykorzystać do pieczenia chleba lub ciasta, jako dodatek do deserów, sałatek, jogurtów, musli, itp.
Amarantus – przepisy
Poniżej znajdziecie przykładowe przepisy z dodatkiem szarłatu:
Przepis na amarantusowy pasztet warzywny
rozwiń
Składniki:
- 100 g ziaren amarantusa,
- 200 g ciecierzycy,
- 2 marchewki,
- 1/2 cukinii,
- 4 różyczki brokuła,
- 2 jajka,
- 1 łyżka mąki,
- 3 ząbki czosnku,
- olej,
- świeża zielenina (koperek, szczypiorek, zioła).
Przygotowanie:
Warzywa, ciecierzycę i ziarna amarantusa ugotować w osobnych garnkach, ostudzić, zblendować. Następnie dodać jajka, posiekaną zieleninę, przeciśnięty przez praskę czosnek, mąkę i dobrze wymieszać łyżką. Powstałą masę przenieść do keksówki wysmarowanej olejem i piecz przez około 50 minut w temperaturze 180°C.
Przepis na kotlety z poppingiem
rozwiń
Składniki:
- 0,5 kg mięsa drobiowego,
- ¾ szklanki ekspandowanego amarantusa,
- 1 jajko,
- 4 suszone pomidory,
- sól, pieprz + ulubione przyprawy.
Przygotowanie:
Zmiel mięso razem z pomidorami, następnie dodaj jajko, olej z suszonych pomidorów, ekspandowany amarantus i dopraw do smaku. Wymieszaj wszystko bardzo dokładnie i formuj kotlety obtaczając je w oleju z susonych pomidorów. Smaż kotleciki na beztłuszczowej patelni przez około 4 minuty z każdej strony.
Przepis na deser amarantusowy z owocami
rozwiń
Składniki:
- 1 szklanka ziaren z amarantusa,
- 2 szklanki mleka,
- 2 jabłka,
- cynamon,
- ulubione owoce.
Przygotowanie:
Przepłucz amarantus kilkakrotnie pod bieżącą wodą i upraż na suchej patelni w celu pozbycia się goryczy. Następnie zalej ziarna mlekiem i gotuj pod przykryciem przez około 20 minut mieszając od czasu do czasu. Zetrzyj jabłka na grubych oczkach tarki, wymieszaj z amarantusem i cynamonem i podawaj z ulubionymi owocami.
Literatura:
Kaźmierczak A., Bolesławska I., Przysławski J., 2011. Szarłat – jego wykorzystanie w profilaktyce i leczeniu wybranych chorób cywilizacyjnych. Nowiny Lekarskie, 80, 3, s. 192 – 198
Radziewicz J., 2011. Amarantus – jego właściwości żywieniowe i zdrowotne. Wiadomości Rolnicze, 41
Ratusz K., Wirkowska M., 2006. Charakterystyka nasion i lipidów amarantusa. Rośliny oleiste – oilseed crops, t. XXVII, s. 243 – 150
Oś czasu publikacji i aktualizacji:
Aktualna wersja
12.06.2017
Autor artykułu:
