5 ważnych powodów, dlaczego nie warto chudnąć zbyt szybko
Marzeniem każdej osoby rozpoczynającej proces odchudzania jest spadek jak największej liczby kilogramów w stosunkowo krótkim czasie. Mimo że prawidłowe tempo chudnięcia pozwalające na zachowanie zdrowia po kuracji utrzymuje się w granicach 0,5-1 kg spadku masy ciała na tydzień, to oczekiwania są znacznie wyższe. Należy jednak pamiętać, że odpowiednie tempo chudnięcia jest kluczowym elementem zdrowego oraz trwałego spadku masy ciała i zmniejsza ryzyko efektu jojo po zakończeniu kuracji.
Utrata kilku kilogramów a poważne skutki uboczne:
Utrata masy mięśniowej
W trakcie diet odchudzających stosuje się redukcję kaloryczności diety, co powoduje przewagę procesów katabolicznych w organizmie. W wyniku tego organizm czerpie energię nie tylko z kwasów tłuszczowych, ale również może pozyskiwać ją z innych źródeł, np. białek mięśniowych. Podczas długotrwałych diet redukcyjnych o zbyt niskiej kaloryczności organizm czerpie energię z rozpadu białek, co może prowadzić do zredukowania masy mięśniowej w organizmie. Oprócz kaloryczności diety konieczna jest również odpowiednia podaż węglowodanów i białka, żeby uniknąć redukcji masy mięśniowej.
Spowolnienie metabolizmu
Jeśli mimo stosowania diety redukcyjnej masa ciała nie spada, to jedną z przyczyn tego stanu rzeczy może być spowolniony metabolizm. Dzieje się tak szczególnie w przypadku stosowania głodówek, których kaloryczność jest zdecydowanie zbyt mała w stosunku do zapotrzebowania organizmu. W takiej sytuacji włącza on mechanizmy adaptacyjne oraz ma możliwość dostosowania się do sytuacji, spowalniając tempo procesów życiowych. Z tego powodu mimo drastycznych redukcji diety masa ciała nie ulega zmianie. Nie zaleca się więc stosowania głodówek, a diet odchudzających umożliwiających stopniową redukcję energetyczną, pozwalającą na utrzymanie odpowiedniego tempa przemiany materii.
Niedożywienie organizmu
Diety głodówkowe często nie są dostosowane do zapotrzebowania organizmu nie tylko pod kątem energii, ale również składników odżywczych. W trakcie przedłużających się deficytów tych elementów diety dochodzi do powstawania ich niedoborów oraz konsekwencji wynikających z ich zbyt małej ilości w organizmie. W zależności od diet redukcyjnych może dochodzić do:
- anemii w wyniku niedoboru żelaza i witaminy B12,
- zaburzeń rytmu serca w wyniku niedoboru potasu i magnezu,
- osłabienia układu odpornościowego w wyniku niedoboru energii oraz składników odżywczych,
- osteoporozy w wyniku niedoborów wapnia, witaminy D, fosforu w diecie,
- osłabienia włosów, skóry i paznokci,
- uczucia przewlekłego zmęczenia.
Kamica żółciowa
Restrykcyjne diety odchudzające, ograniczające w dużym stopniu tłuszcz w diecie, mogą prowadzić do rozwoju kamicy żółciowej w pęcherzyku żółciowym. Wynika to z upośledzenia opróżniania pęcherzyka żółciowego spowodowanego zmniejszonym wydzielaniem cholecystokininy – hormonu peptydowego, który stymuluje wydzielanie żółci i soku trzustkowego. Cholecystokinina wydzielana jest pod wpływem zjedzenia posiłku zawierającego tłuszcz, co zmusza pęcherzyk żółciowy do obkurczania i wyrzutu tego składnika. W wyniku głodówek i ograniczenia tłuszczu w diecie wydzielanie hormonu jest zmniejszone, co powoduje zastój żółci w pęcherzyku i wzrost ryzyka powstania kamicy żółciowej.
Zaburzenia hormonalne
Problem ten dotyczy w szczególności młodych kobiet, które chcą schudnąć w krótkim czasie jak najwięcej kilogramów, stosując diety niedostosowane do ich potrzeb, zazwyczaj niedostarczające odpowiednich ilości energii oraz składników odżywczych. Co więcej, takiej diecie może towarzyszyć również nadmierny wysiłek fizyczny, co prowadzi do zwiększonego wydzielania prolaktyny przez przysadkę mózgową, która hamuje produkcję progesteronu i estrogenu przez jajniki. W konsekwencji takiego działania dochodzi do zaburzeń miesiączkowania, a nawet, w przypadku długotrwałego niedożywienia organizmu, do bezpłodności.
Każda dieta nieprawidłowo skomponowana i niedostosowana do potrzeb organizmu wiąże się z ryzykiem rozwoju niekorzystnych konsekwencji zdrowotnych, dlatego tak ważne jest rozsądne podejście do procesu odchudzania. Zdecydowanie stosowanie głodówek nie sprzyja zdrowiu ani smukłej sylwetce. Uważa się, że około 80% osób stosujących diety głodówkowe wraca do swojej pierwotnej masy ciała po zakończeniu kuracji.
Literatura:
- Cybulska C. i wsp., „Głodowanie z wyboru — konsekwencje zdrowotne”, Forum Zaburzeń Metabolicznych 2018, tom 9, nr 1, 1–8,
- Korab T., „Dieta w kamicy żółciowej i po resekcji pęcherzyka żółciowego”, Szpital Miejski Specjalistyczny im G. Narutowicza, Kraków.