Żywienie w patologi ciąży – na co uważać, czego unikać

Aktualizacja: 26 lutego, 2024

Patologia ciąży obejmuje: poronienia, przedwczesne porody, przedwczesne odklejanie się łożyska, konflikt serologiczny, ciążę przenoszoną, ale także nadciśnienie tętnicze i cukrzycę. Przyczyn patologicznych ciąż może być wiele: nieodpowiedni styl życia, przebyte choroby, wiek, otyłość lub nałogi. Chodź na niektóre z czynników nie mamy żadnego wpływu to jej ryzyko i powikłania możemy zmniejszyć prawidłową dietą.

Produkty definitywnie zakazane w czasie ciąży

Tak naprawdę każda kobieta, bez względu na to czy ciąża jest zagrożona czy nie, powinna trzymać się zasad zdrowego odżywiania. Istnieje też grupa produktów, której spożywania należy unikać, aby zapewnić maluszkowi odpowiedni rozwój, są to:

• słodzone napoje gazowane, a także te z kofeiną
• słodycze oraz produkty słodzone sztucznymi słodzikami
• orzeszki ziemne
• wędliny i wędzone ryby
• żywność przetorzona
• dania typu fast food
• sery pleśniowe
• alkohol i napoje alkoholowe

Dieta kobiet w ciąży w przypadku niedokrwistości

Jedną z najczęściej występujących dolegliwości kobiet ciężarnych w Polsce jest niedokrwistość wynikająca z niewystarczającej podaży żelaza, kwasu foliowego i witaminy B12. Aby zapewnić odpowiedni rozwój płodu i łożyska, które wykorzystuje zapasy żelaza, należy odpowiednio skomponować dietę bogatą w chude mięso wołowe, wątróbkę, mięso z indyka, ryby, a także w strączkowe i świeże, zielone warzywa.

Niedokrwistość w czasie ciąży może być również związana z zaburzeniami wchłaniania żelaza lub występowaniem ognisk zapalanych czy przewlekłych lub silnych krwawień w czasie ciąży. Bardzo ważne jest wówczas, aby wykonać kilka najważniejszych badań m. in. badanie na oznaczenie stężenia ferrytyny, czyli wskaźnika informującego o wyczerpaniu się żelaza tkankowego, na całkowitą zdolność wiązania żelaza oraz wykonać krzywą wchłaniania żelaza.

Kolejnym powodem niedokrwistości może być niedobór witaminy B12 i kwasu foliowego. Zalecana dawka kwasu foliowego to 40 mg na dobę, a witaminy B12 to 0,24 mg. Dobrymi źródłami tych składników są zielone warzywa, a także pomidory i wyżej wspomniane warzywa strączkowe. Duże ilości kwasu foliowego znajdziemy też w wątrobie, drożdżach piwnych, pszenicy oraz jajkach.

W przypadku, gdy zapewnienie odpowiedniej ilości żelaza, kwasu foliowego i witaminy B12 jest niemożliwe, należy skonsultować się z ginekologiem lub dietetykiem w celu podjęcia decyzji o suplementacji. Rekomendowane jest suplementowanie 30 mg żelaza w celu prewencji niedokrwistości przez pierwsze 8 tygodni lub przy jej zdiagnozowaniu dawka ta powinna wynosić między 60 a 120 mg.

Dieta kobiet ciężarnych w przypadku cholestazy

Cholestaza to schorzenie związane z zaburzeniami w odpływie kwasów żółciowych, występujące wyłącznie w okresie połogu. Typowym objawem jest uporczywy świąd, który może pojawiać się na skórze dłoni i stóp, ale wraz z postępem choleostazy może rozprzestrzenić się na całym ciele. Chociaż nie zagraża zdrowiu matki to może doprowadzić do przedwczesnego porodu, a u 1–4% przypadków do obumarcia płodu.

Kobieta ciężarna z objawami choleostazy powinna być hospitalizowana, a leczenie polega na podawaniu kwasu ursodeoksycholowego. Jako wspomoganie w leczeniu stosuje się dietę o dużej zawartości białka, a małej ilości tłuszczu. Jadłospis chorej powinien obfitować w produkty bogate w witaminę B, jak mięso i podroby, kasza jęczmienna oraz gryczana, ciemny chleb, orzechy, jaja, kalafior, kapusta, zielone warzywa, fasola oraz groch. Zalecana jest również suplementacja witaminą E, K oraz zwiększona podaż selenu.

Dieta kobiet ciężarnych w przypadku cukrzycy

Ciężarne narażone są na dwa rodzaje cukrzycy – przedciążową i ciężarną. Pierwsza dotyczy kobiet, u których stwierdzono cukrzycę przed zajściem w ciążę, natomiast drugi rodzaj dotyczy przyszłych matek, które nie były przygotowane na zwiększone zapotrzebowanie składników odżywczych. Objawami mogą być silne zawroty głowy, przewlekłe zmęczenie, częste oddawanie moczu, wilczy apetyt, silne pragnienie, a także nadmierny przyrost wagi. Cukrzyca może też rozwijać się bez żadnych objawów, więc bardzo ważne jest, aby wykonać odpowiednie badania, które pomogą w diagnostyce choroby. Wpływa ona na rozwijający się płód, może być przyczyną wad wrodzonych, a także przedwczesnego poronienia. Czasami przyczynia się do nadmiernego wzrostu dziecka, co powoduje komplikacje przy porodzie.

W przypadku zdiagnozowanej cukrzycy ciężarnej trzeba zastosować dietę, która pomoże zminimalizować jej skutki. Posiłki należy spożywać regularnie przynajmniej 6 razy dziennie. Węglowodany powinny stanowić 40–50% dziennego zapotrzebowania na kalorie, białko 30%, a tłuszcze ok. 20–30%. Dieta powinna być zróżnicowana i bogata w błonnik. Należy też pamiętać o powolnym spożywaniu posiłków i ich krótkim czasie obróbki termicznej.

W przypadku patologii ciąży, dieta bogata w odpowiednie składniki odżywcze i witaminy może okazać się jedynym lekarstwem. Każdy niedobór może mieć tragiczne konsekwencje. Zdrowej i zbilansowanej diety nie należy lekceważyć, to od przyszłych matek w dużej mierze zależy zdrowie i życie nienarodzonego dziecka.