Zapalenie pęcherza – przyczyny, objawy, zioła, domowe sposoby

Aktualizacja: 15 kwietnia, 2024

Pęcherz moczowy jest strukturą mieszczącą się w obrębie miednicy mniejszej. Jego zadaniem jest magazynowanie moczu, który spływa do niego moczowodami z nerek. Następnie mocz wydalany jest na zewnątrz poprzez cewkę moczową[1]. W prawidłowych warunkach mocz znajdujący się w pęcherzu moczowym jest jałowy. Obecność drobnoustrojów w drogach moczowych może jednak powodować powstanie zakażenia[2].

Zapalenie pęcherza moczowego

Zapalenie pęcherza moczowego należy do zakażeń dolnego odcinka układu moczowego. W większości przypadków spowodowane jest zakażeniami bakteryjnymi. Z klinicznego punktu widzenia, zapalenia pęcherza dzielimy na ostre oraz przewlekłe[3].

Przyczyny zapalenia pęcherza moczowego

W większości przypadków za powstanie stanu zapalnego odpowiedzialne są bakterie Escherichia coli. Wchodzą one w skład fizjologicznej flory bakteryjnej jelita grubego człowieka. Kiedy jednak przedostaną się do układu moczowego, powodują jego zakażenie [4]. Budowa anatomiczna kobiecego ciała sprawia, że to u nich częściej pojawiają się schorzenia pęcherza. Panie mają krótszą cewkę moczową, co powoduje, że drobnoustrojom łatwiej jest dostać się do środka, gdzie mogą powodować stany zapalne [5].

Zapaleniu pęcherza sprzyjają stany chorobowe, w których występuje zaleganie moczu w pęcherzu (np. przerost gruczołu krokowego). Również brak higieny osobistej oraz zabiegi obejmujące okolice cewki moczowej zwiększają ryzyko powstania stanu zapalnego.

Do czynników ryzyka rozwoju schorzenia należą także cukrzyca, hospitalizacje, cewnik w pęcherzu moczowym, terapia preparatami osłabiającymi odpowiedź układu immunologicznego, a także ciąża oraz połóg [6].

Objawy zapalenia pęcherza

Po czym możemy poznać, że doszło do zapalenia w pęcherzu moczowym? Do głównych objawów zapalenia pęcherza należą:

• bolesne, częste parcie na mocz połączone z oddawaniem niewielkiej ilości moczu
• dyskomfort podczas oddawania moczu,
• uczucie pieczenia,
• ból w okolicy podbrzusza,
• zapaleniu towarzyszyć może również gorączka[7].

Zioła na zapalenie pęcherza

Medycyna naturalna dysponuje bogatym wyborem ziół o działaniu moczopędnym oraz oczyszczającym układ  moczowy. Dodatkowo wykazują one często właściwości przeciwzapalne.

Zioła moczopędne, czyli zwiększające ilość wydalanego moczu, przyczyniają się do poprawy funkcjonowania organizmu. Wraz z moczem usuwane są szkodliwe i zbędne produkty przemiany materii.

Przyjrzyjmy się najważniejszym ziołom, które dzięki swoim właściwościom wspierają prawidłową pracę pęcherza moczowego.

Napar ze skrzypu polnego. Zioło to już od wieków uznawane jest jako środek odtruwający oraz moczopędny. Dzięki zawartości flawonoidów, saponiny, fenolokwasów i fitosteroli znajduje szerokie zastosowanie w leczeniu m.in. schorzeń układu moczowego. Napar ze skrzypu polnego doskonale sprawdza się w przypadku zapalenia pęcherza.

Działanie moczopędne wykazuje również ziele rdestu plamistego.

Tradycyjnym środkiem stosowanym przy problemach z układem moczowym jest pokrzywa. Napary i soki z pokrzywy hamują wchłanianie zwrotne mocznika oraz chlorku sodu w  kanalikach nerkowych. Dzięki temu zwiększa się ich wydalanie wraz z moczem. Dodatkowo pokrzywa wykazuje działanie immunostymulujące, czyli wspomagające pracę układu odpornościowego.

W przypadku zapalenia pęcherza moczowego wsparciem może być również wyciąg z pączków brzozowych. Wykazuje on bowiem działanie moczopędne, przeciwobrzękowe, przeciwzapalne, odtruwające oraz oczyszczające drogi moczowe. Preparaty z pączków  brzozowych zwiększają wydalanie szkodliwych produktów przemiany materii wraz z potem i moczem.

W produkcji preparatów moczopędnych znajduje zastosowanie także ekstrakt z korzenia pietruszki. Wykazuje on dodatkowo działanie odkażające drogi moczowe [8].

Domowe sposoby na zapalenie pęcherza

Badanie przeprowadzone w 2013 r. na University of Texas Southwestern Medical Center w Dallas wykazało, że długotrwałe przyjmowanie niewielkich ilości płynów może być ważnym czynnikiem w patogenezie zakażeń dróg moczowych – jest to tylko jeden z wielu powodów, dla których należy zapewnić organizmowi prawidłowe nawodnienie. Należy starać się pić co najmniej 1,5 l wody dziennie, powoli, małymi łykami. Częste oddawanie moczu, kiedy pojawia się potrzeba, sprawia, że ​​bakterie nie rosną w moczu, który pozostaje w pęcherzu. Ważne jest również, aby oddać mocz wkrótce po stosunku płciowym, aby wypłukać bakterie, które mogły dostać się do cewki moczowej. Badania wykazały, że trzymanie moczu przez długi czas umożliwia namnażanie się bakterii w obrębie dróg moczowych, co prowadzi do zakażenia dróg moczowych. Kobiety powinny przecierać się od przodu do tyłu, szczególnie po wypróżnieniu. Dzięki temu bakterie nie dostaną się do cewki moczowej. Ważne jest również noszenie luźnych ubrań i bielizny, wówczas powietrze utrzymuje cewkę moczową w stanie suchym. Noszenie obcisłych dżinsów lub materiałów takich jak nylon może być problematyczne, ponieważ wilgoć może zostać uwięziona, umożliwiając rozwój bakterii.

W kwestii zwiększenia odporności na bakterie jednym z najbardziej obiecujących środków są probiotyki. Badania opublikowane w Indian Journal of Urology wyjaśniają, że prawidłowa flora bakteryjna ma kluczowe znaczenie dla zapobiegania nadmiernemu rozwojowi mikroorganizmów, które prowadzą do choroby. Stosowanie antybiotyków niszczy korzystną florę bakteryjną, a patogenne bakterie są selektywnie zdolne do zarastania powierzchni wewnętrznych i zewnętrznych. Probiotyki wspomagają normalną florę organizmu człowieka, która służy jako linia obrony. Jedzenie sfermentowanej żywności pomaga również przywrócić naturalną florę organizmu i rekolonizować pęcherz pomocnymi bakteriami. Polecane produkty to kefir, jogurt probiotyczny czy kiszona kapusta.

Wśród domowych sposobów walki z zapaleniem pęcherza wymienia się przykładanie termoforu z gorącą wodą do brzucha, noszenie ciepłej bielizny [9].

Warto sięgnąć również po żurawinę. Ten niepozorny, niewielki owoc posiada mnóstwo właściwości prozdrowotnych. Od wieków stosuje się żurawinę w profilaktyce i leczeniu chorób pęcherza moczowego. Hamuje ona przyleganie bakterii Escherichia coli do ścian komórkowych dróg moczowych, ograniczając jednocześnie ich namnażanie. Co więcej, w badaniach klinicznych wykazano, iż spożywanie żurawiny znacząco wpływa na zmniejszenie nawrotów zapaleń pęcherza. Szczególnie popularne są preparaty połączenia żurawiny z witaminą C, która dodatkowo wpływa na zakwaszenie moczu tworząc mniej sprzyjające bakteriom środowisko [10].

Wśród zaleceń ogólnych dla pacjentów z zapaleniem pęcherza moczowego wymienia się również odpoczynek, który ma wspomóc powrót chorego do pełnego zdrowia [11].

Nasiadówki na zapalenie pęcherza

Ciepła, długa kąpiel jest jak najbardziej polecana podczas zapalenia pęcherza. Aby jednak była bardziej efektywna, należy ją przygotować z dodatkiem ziół leczniczych, takich jak rumianek, kora dębowa, miazga cebuli, szałwia czy nagietek. Zioła należy zalać szklanką wrzątku, zostawić do zaparzenia na kilka minut, a następnie przecedzić i wlać do dużej miski lub wanny z ciepłą wodą. Tzw. nasiadówki należy powtarzać 3–4 razy dziennie, przez około 10 minut, a po ich zakończeniu nałożyć ciepłe ubrania i wejść do łóżka. Zioła działają łagodząco i przeciwzapalnie, a w połączeniu z ciepłą wodą przynoszą ulgę.

Nie powinniśmy bagatelizować zakażeń układu moczowego. Istotne jest likwidowanie pojawiających się stanów zapalnych dolnego odcinka dróg moczowych tak, aby nie dopuścić do powstawania przewlekłych stanów zapalnych. Warto w pierwszej kolejności skorzystać z domowych sposobów łagodzenia zapalenia czy z bogatej oferty ziół. Niemniej jednak wskazana jest również konsultacja z lekarzem. Prawidłowe leczenie zapobiega bowiem nawrotom choroby w przyszłości [12].