Skrzyp polny – właściwości, zastosowanie. Herbata ze skrzypu polnego
Skrzyp jest rośliną znaną większości z nas. Jego działanie na włosy i paznokcie od dawna wykorzystywane jest w domowej kosmetyce. Ciekawe są pozostałe, znacznie bardziej pożądane funkcje, jak np. łagodzenie bólów korzonkowych i reumatycznych, czy opóźnianie starzenia, a nawet zapobieganie miażdżycy i ulepszanie pracy serca czy aktywności wątroby. Warto wiedzieć, jak bogate działanie ma ten surowiec, który łatwo zdobyć podczas spaceru na łące czy w lesie.
Skrzyp polny
Skrzyp jest rośliną zarodnikową z rodziny Skrzypowatych. Występuje pospolicie w całej Europie oraz w Azji Północnej, Afryce Północnej i Ameryce Północnej. W Polsce jest uznawany głównie za chwast. Jako surowiec leczniczy wykorzystuje się zielone i dobrze rozwinięte pędy, które następnie szybko się suszy w naturalnych warunkach. Zbioru najlepiej dokonywać latem. Jego skład bogaty jest w związki czynne, t.j. flawonoidy czy saponiny. Jest to również doskonałe źródło krzemu, magnezu, potasu i witaminy C. Swoją nazwę zawdzięcza dźwiękom, a dokładniej skrzypieniu, w momencie próby rozgniecenia go w dłoni. Co ciekawe okazuje się być (obok paproci i widłaków) jedną z najstarszych roślin na świecie. Jej pochodzenie datuje się na okres dewoński, czyli ok. 320–265 mln lat temu.
Właściwości skrzypu polnego
Jego właściwości znane były już wiele lat temu, m.in. w starożytności, gdzie Piliniusz opisywał go jako najskuteczniejszy lek na wszelkiego rodzaju krwawienia. Podobnie Albertus Magnus (przyrodnik i filozof z Dominikany) w XIII w. wykonał dokładnego opisu rośliny. Zioło to znacznie wzmacnia ściany naczyń krwionośnych i zapobiega łatwemu ich pękaniu. Krzemionka obecna w skrzypie wpływa korzystnie na wiele procesów metabolicznych, a także opóźnia procesy starzenia. Dodatkowo pomaga utrzymać prawidłową elastyczność naskórka, błon śluzowych oraz tkanki łącznej i kości. Co ciekawe poprawia stan włosów i paznokci. Surowiec ten, dzięki obecności flawonoidów, zwiększa ilość wydalanego moczu i razem z nim szkodliwych produktów przemiany materii. Dodatkowo związki te wykazują działanie rozkurczowe na drogi moczowe i żółciowe. Co więcej przeciwdziałają obrzękom i usprawniają pracę serca i czynność wątroby, a nawet działają odtruwająco. Skrzyp polny ma również działanie przeciwbakteryjne i przeciwzapalne. Obecne w roślinie związki krzemu hamują odkładanie tłuszczu w naczyniach krwionośnych. Są także niezwykle skuteczne w przypadku aktywności hormonalnej u seniorów. Pozytywne skutki spożycia powodują wzrost liczby czerwonych krwinek i niskiego poziomu hemoglobiny.
Zastosowanie skrzypu polnego
Skrzyp polny można stosować jako łagodny środek moczopędny oraz regulujący przemianę materii. W tym celu warto spożywać napar ze skrzypu, który przygotowuje się poprzez zalanie łyżki ziela szklanką gorącej wody. Następnie należy odstawić całość (pod przykryciem) na ok. 20 minut. Po tym czasie należy przecedzić wywar i pić w 2–3 porcjach w ciągu dnia. W przypadłościach takich jak początki kamicy moczowej, miażdżyca, choroby skórne spowodowane nagromadzeniem szkodliwych produktów przemiany materii we krwi, a także niedobór krzemu, szczególnie u osób starszych należy spożywać odwar z rośliny poprzez zalanie 2 łyżek ziela, 2 szklankami wody i gotowaniem całości przez 10 minut na niewielkim ogniu. Całość, podobnie jak wyżej, przecedzić i pić w 2–3 porcjach w ciągu dnia. Biorąc pod uwagę różnego rodzaju krwawienia, przydatna wydaje się być nalewka, którą przygotowuje się przez zalanie 50 g suszonego ziela, ¼ l spirytusu. Alkohol należy odstawić na tydzień. Po tym czasie pić 1–2 razy dziennie po 20–30 kropli na kieliszek wody. W bólach reumatycznych i korzonkowych zalecana jest kąpiel z odwarem ze skrzypu. W tym celu 100 g ziela należy zalać 3 l wody i gotować całość na małym ogniu przez 20 minut. Kolejnym krokiem jest przecedzenie całości i przelanie do wanny do połowy napełnionej wodą. Warto, by taka kąpiel trwała ok. 20 minut. Wszelkiego rodzaju wyciągi wykazują aktywność ściągającą i przeciwbakteryjną.
Herbata ze skrzypu polnego
Jest bardzo prosta w wykonaniu, a jej spożycie przynosi wiele korzyści. Wystarczy 2 łyżeczki ziela zalać w filiżance wrzącą wodą. Całość powinna się zaparzyć pod przykryciem w ciągu 15 minut. Po tym czasie płyn należy przecedzić. Warto popijać tak przyrządzoną herbatkę 3 razy w ciągu dnia. Idealnie nada się jako środek łagodzący problemy metaboliczne, wspomagający w różnego rodzaju krwawieniach, nie tylko tych wrzodowych, ale również np. miesiączkowych. Dodatkowo wykazuje działanie uspokajające i przeciwdrgawkowe. Co ciekawe zmniejsza częstotliwość występowania drgawek, a nawet wpływa na przedłużenie snu.
Podsumowując skrzyp polny to lecznicza roślina pomagająca w wielu schorzeniach zarówno tych dotyczących układu sercowo-naczyniowego, jak i pokarmowego, moczowego. Przynosi ulgę w bólach korzonkowych i reumatycznych. Skrzyp polny niezwykle skuteczny wydaje się być również w kosmetyce, gdyż jego działanie na włosy i paznokcie jest potwierdzone w wielu źródłach. Nie pozostaje nic innego jak wypróbowanie jego cennych właściwości.
Literatura:
- A. Ożarowski, W. Jaroniewski: „ Rośliny lecznicze i ich praktyczne zastosowanie.”, Instytut Wydawniczy Związków Zawodowych, Warszawa, 1987.
- A. Skarżyński: „Zioła czynią cuda.”, Agencja Wydawnicza Comes, Warszawa, 1994.
- E. Lamer-Zarawska, B. Kowal-Gierczak, J. Niedworok: „Fitoterapia i leki roślinne.”, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa, 2007.
- J. Muszyński: „Ziołolecznictwo i leki roślinne (Fitoterapia).”, Wydawnictwo Prawnicze i Naukowe, Warszawa, 1951.