Zakupoholizm – obsesyjne nabywanie przedmiotów

Konsumpcjonizm jest cechą współczesnego społeczeństwa i może prowadzić do zakupoholizmu – groźnego uzależnienia od nabywania nowych przedmiotów i ulegania sugestiom reklamowym czy promocyjnym.

Zakupoholizm – czym jest?

Zakupoholzim polega na obsesyjnej chęci nabywania wciąż nowych rzeczy, uleganiu promocjom, namowom, reklamom czy sugestiom i chwytom marketingowym. Zakup nowej rzeczy pozwala odczuć euforię oraz wypełnić niepokój związany z długo niepodejmowanymi działaniami dążącymi do nabycia kolejnych produktów.

Ta przypadłość dotyka coraz większej ilości osób ze względu na swoje stymulujące działanie na psychikę. Nabywanie nowych rzeczy pozwala odczuwać subiektywną poprawę samopoczucia, przypływ endorfin, a także poczucie satysfakcji, które jednak szybko znikają. Zazwyczaj zakupy są sposobem na złe samopoczucie, nudę czy reakcją na nagły przypływ finansowy, a podczas nich przybywa mnóstwo niepotrzebnych rzeczy, wziętych pod wpływem chwili, bez wcześniejszego planowania oraz zastanowienia.

Zazwyczaj osoby notorycznie nabywające nowe rzeczy nie są długo usatysfakcjonowane z zakupu, co stwarza pewnego rodzaju błędne koło stymulowania nastroju, który nigdy nie jest zaspokojony na długo.

Zakupoholizm – przyczyny

Osoba ulegająca nałogowi zakupów odczuwa ciągłą potrzebę wymiany elementów swojej garderoby, sprzętów domowych, drobiazgów czy produktów żywnościowych. Zazwyczaj związane jest to z bardzo dużą podatnością na reklamy, które obecnie zalewają nas na każdym kroku.

Podatność na zakupoholizm może być również związana z chęcią imponowania innym, poprzez bycie „na fali” nowości, posiadanie najmodniejszych i najnowocześniejszych sprzętów, które wskazują niejako na pozycję w społeczeństwie, zamożność i sytuację finansową danej osoby.

Ciągła potrzeba kupowania coraz to nowszych rzeczy może być uwarunkowana zaburzeniami w sferze psychiki, związanymi, jak każde uzależnienie, z potrzebą stymulacji oraz zmiany określonego nastroju i zastąpienia go przeciwstawnym odczuciem. Przykładowo może to być chęć zmiany odczuwanego smutku na radość lub znudzenia na rozbawienie. Najczęściej jednak zakupy są sposobem na poprawienie sobie nastroju, który jednak szybko powraca do swojego poprzedniego stanu. Może dojść także do pogłębienia złego nastroju w chwili, gdy osoba uświadomi sobie, dlaczego zachowała się w ten sposób. Zakupoholicy często odczuwają wyrzuty sumienia z powodu wydanych pieniędzy lub nabycia niepotrzebnych przedmiotów, zdarza się również, że szybko je zwracają, jeśli tylko mają taką możliwość. Zakupy rzadko bywają przemyślane, przez co są oni podatni na wszelkie sugestie, propozycje czy promocje, zazwyczaj nawet nie wiedząc w jakim celu kupują konkretną rzecz.

Zakupy mogą również wypełniać pustkę, jaką stwarza niewykorzystany i niezaplanowany czas. Zakupione produkty są zazwyczaj szybko odkładane w kąt z racji swojej bezużyteczności lub nieprzydatności. Często kupowane są rzeczy, które już są w posiadaniu, czego przyczyną może być chęć zaspokojenia nurtującej potrzeby kupowania.

Zakupoholizm może również przejawiać się w postaci obsesyjnego myślenia o zakupach, przeznaczania na nie każdej wolnej chwili, czy wręcz przeglądania codziennie nowych ofert, by być na bieżąco z nowościami. Dłuższy okres nie nabywania nowych przedmiotów wywołuje frustrację, drażliwość, smutek czy nawet depresję, co jest szczególnie niebezpieczne i szkodliwe dla otoczenia osoby, której dotyka ten problem.

Zakupoholizm – leczenie

Jak w przypadku większości uzależnień, warto na początku uświadomić sobie swój problem i zmotywować się do zmiany nawyków i przyzwyczajeń. Przydatna w większości przypadków może być rozmowa z kimś bliskim, kto spokojnie przedstawi obawy i konsekwencje takiego postępowania oraz potwierdzi, że nasze zachowanie odbiega od normy.

Dobrym rozwiązaniem jest również sięgnięcie głębiej do przyczyn podatności na zakupoholizm. Z jednej strony jest on sposobem na notoryczne poprawianie sobie nastroju, z drugiej jednak nie prowadzi do jego poprawienia na dłużej, a czasem wręcz pogłębia negatywne emocje. Warto zwrócić uwagę na źródło negatywnych nastrojów i próbować odnaleźć rozwiązania na rozwijające się problemy, a nie tylko maskować je za pomocą zakupów.

Jeśli te sposoby nie pomogą, można skorzystać również z pomocy psychoterapeuty, który z pewnością postara się znaleźć odpowiednie wyjście z sytuacji, dzięki rozmowie i terapii wyprowadzi z nieodpowiednich nawyków.

Oczywiście nie każde zakupy należy traktować jako problem i „chorobę”, warto jednak zwrócić uwagę by dokonywać kupna nowego przedmiotu w momencie, gdy faktycznie go potrzebujemy, a wybór poprzedzić rozważeniem jego wad i zalet. Takie racjonalne postępowanie ustrzeże nas przed kupowaniem pod wpływem chwili. Zakupoholizm jest ściśle związany z potrzebą poprawy nastroju i to właśnie od niego najbardziej zależne są dokonywane wybory.

Zakupoholizm dotyka wielu osób, częściej młodych, więc dobrze wziąć pod uwagę fakt, iż nie jesteśmy sami z tym problemem. Nie można jednak pozostawić go samemu sobie, gdyż notoryczne poddawanie się obsesyjnemu kupowaniu wciąż nowych rzeczy może doprowadzić nie tylko do zubożenia zasobów finansowych, ale przede wszystkim do zaburzeń nastroju, osobowości, a w gorszych przypadkach negatywnie oddziaływać na otoczenie, prowadząc do odizolowania od znajomych i rodziny.