Witamina E w diecie dziecka – najlepsze źródła, suplementacja

Aktualizacja: 2 stycznia, 2025

Witamina E często nazywana witaminą młodości słynie z silnych właściwości antyutleniających, które cenią dojrzałe kobiety oraz sportowcy. Jaką rolę tokoferol odgrywa w diecie dziecka i jakie produkty spożywcze stanowią jego bogate źródło?

Witamina E

Terminem witaminy E określa się, aż osiem związków o różnej budowie, z których najbardziej aktywną biologicznie formą jest alfa-tokoferol. Witamina E należy do grupy witamin rozpuszczalnych w tłuszczach, który umożliwia wchłonięcie do organizmu  dostarczonej witaminy z pożywieniem. Na naszą korzyść, źródeł witaminy E należy doszukiwać się właśnie w produktach wysokotłuszczowych takich jak roślinne oleje, pestki i orzechy oraz w warzywach, do których najczęściej dodajemy olejów w formie dressingu.

Rolą alfa tokoferolu jest również wpływ na przekształcanie różnych substancji zawartych w pożywieniu. W produktach mlecznych zawarte są niewielkie ilości alfa-tokoferolu, który jest odtwarzany z użyciem koenzymu Q10. Alfa-tokoferol z kolei wpływa na odtwarzanie beta-karotenu, prekursora do wytworzenia ważnej witaminy dla zachowania prawidłowych funkcji oczu – retinolu, witaminy A. Witamina E jest ponadto ważnym składnikiem w diecie ponieważ zapobiega wytwarzaniu toksycznych reaktywnych form tlenu m.in. z niezbędnych wielonienasyconych kwasów tłuszczowych omega-3 i omega-6.

Jak wyżej wspomniałam, witamina E pełni rolę silnego przeciwutleniacza, który chroni organizm przed działaniem wolnych rodników wytwarzanych ze składników żywności lub dostarczanych do organizmu, zapobiegając chorobom degeneracyjnym m.in. miażdżycy, nowotworom oraz procesom starzenia się komórek. Witaminę E cenią z tych powodów szczególnie kobiety, osoby starsze oraz bardzo aktywne fizycznie. W przypadku dzieci warto pamiętać, aby znalazła się w odpowiednich ilościach szczególnie u małych sportowców oraz u dzieci chorych na mukowiscydozę, gdyż aktywność fizyczna (w tym kaszel) nasila stres oksydacyjny, w wyniku którego powstają wolne rodniki w organizmie. W badaniach przeprowadzonych w 2007 r. na dzieciach chorych na mukowiscydozę, po podawaniu preparatów wzbogaconych o witaminę A i E, zaobserwowano złagodzenie objawów choroby.

Alfa-tokoferol pełni również istotną rolę w funkcjonowaniu erytrocytów, hamując ich przedwczesną hemolizę i zapobiegając anemii hemolitycznej. Zapobiega agregacji płytek krwi, uczestniczy w wytwarzaniu czynników krzepliwości krwi oraz wpływa na prawidłową przepuszczalność błon komórkowych, dzięki czemu do każdej komórki zostają dostarczane substancje odżywcze i tlen z krwi oraz odbierane zbędne metabolity. Alfa-tokoferol wpływa na prawidłową płodność u kobiet i mężczyzn, wpływa na podtrzymanie ciąży u kobiet oraz zapobiega przedwczesnym porodom. Ponadto reguluje pracę gruczołów wewnątrzwydzielniczych m.in. trzustki, wątroby, przysadki mózgowej.

Witamina E w diecie dziecka

Zgodnie z normami Instytutu Żywności i Żywienia, zapotrzebowanie na poziomie AI (wystarczające spożycie) na witaminę E w codziennej racji pokarmowej u dzieci w zależności od wieku przedstawia się następująco:

• Niemowlęta –5 miesięcy – 4 mg równoważnika alfa-tokoferolu*,
• Niemowlęta 5–12 miesięcy – 5 mg równoważnika alfa-tokoferolu,
• Dzieci w wieku 1–3 lat – 6 mg równoważnika alfa-tokoferolu,
• Dzieci w wieku 4–6 lat – 6 mg równoważnika alfa-tokoferolu,
• Dzieci w wieku 7–9 lat – 7 mg równoważnika alfa-tokoferolu.

* równoważnik alfa-tokoferolu to jednostka służąca do określenia ilości witaminy E, biorąc pod uwagę różną aktywność poszczególnych tokoferoli wchodzących w skład witaminy E. Najbardziej aktywną formą jest alfa-tokoferol, do którego porównuje się pozostałe związki.

Źródła witaminy E

Tabela 1 zawartość witaminy E w mg na 100 g produktu jadalnego. Na podstawie „Dietetyka. Żywienie człowieka zdrowego i chorego.” Ciborowska H, Rudnicka A.

Witaminy E – suplementy dla dzieci

Z racjonalną, pełnowartościową dietą jesteś w stanie zapewnić dziecku odpowiednią porcję witaminy E w żywności, jednocześnie ciężko jest spożyć jej nadmierną ilość, która może być szkodliwa dla zdrowia. W jaki sposób wypełnić zapotrzebowanie na witaminę E? Przykładowo w ciągu dnia podając maluchowi do obiadu surówkę z łyżką oleju rzepakowego (2,6 mg wit. E), na deser kubeczek jogurtu naturalnego z 20 g suszonych moreli (0,6 mg) oraz łyżką nasion słonecznika (10 g – 2,7 mg wit. E) wypełnisz całe zapotrzebowanie na ten składnik diety! Zatem dla zdrowego dziecka nie należy stosować dodatkowych preparatów zawierających witaminę E. Warto w tym momencie zwrócić uwagę na suplementy diety adresowane do dzieci poniżej 2. roku życia, a nawet niemowląt, gdyż ich przeznaczenie umożliwia stosowanie u osób dorosłych.

Krasnowska i Sikora po analizie piśmiennictwa w swojej pracy zwracają uwagę na niebezpieczeństwo stosowania jednocześnie witaminy E i leków przeciwkrzepliwych, gdyż takie połączenie może zwiększać ryzyko krwawień. W przypadku dzieci przyjmujących leki zapobiegające tworzeniu się zakrzepów i jednoczesnych niedoborach witaminy, skonsultuj się z doświadczonym lekarzem.

Witamina E pełni w organizmie rozwijającego się dziecka liczne funkcje regulujące pracę organizmu. Pamiętaj, aby w diecie Twojej pociechy uwzględnić produkty bogate w alfa-tokoferol, szczególnie przetwory z nasion słonecznika czy też pszenicy.