Rodzynki – rodzaje, właściwości. Rodzynki a odchudzanie. Czy rodzynki są zdrowe?

Aktualizacja: 9 kwietnia, 2024

Rodzynki, czyli suszone winogrona cieszą się dużą popularnością na świecie. Winogrona zarówno świeże, jak i suszone spożywane są od tysięcy lat. Szacuje się, że dzikie winogrona odkryte zostały na południu dzisiejszej Francji już około 35 tysięcy lat temu. To właśnie wtedy i tam powstały pierwsze rodzynki – owoce, które opadły na ziemię i pod wpływem temperatury i nasłonecznienia uległy wysuszeniu [1]. Również wtedy zaobserwowano większą trwałość ususzonych owoców i zaczęto spożywać je w czasie podróży.

Rodzynki – rodzaje

Rozróżnia się kilka rodzajów rodzynek. Do tej pory powstało wiele ich odmian, jednak z oczywistych względów do produkcji rodzynek powszechnie używa się tych bezpestkowych i właśnie jednym z kryteriów podziału jest obecność pestek. Około 95% produkowanych rodzynek to odmiana winogron „Thompson seedless”.

Kolejne rozróżnienie dotyczy miejsca produkcji – największym producentem na świecie są Stany Zjednoczone Ameryki. Około 90% amerykańskiej produkcji odbywa się w Kalifornii, dlatego tak dużą popularnością cieszą się rodzynki kalifornijskie. Innymi istotnymi producentami są Turcja i Chiny.

Innym kryterium rozróżniającym rodzynki jest metoda ich produkcji, a raczej metoda suszenia. Metoda zbliżona do pierwotnej – suszenie na słońcu – trwa 2–3 tygodnie, owoce są rozwieszane lub układane na poziomo ułożonych matrycach. Szybsza metoda – mechaniczna – polega na zanużeniu winogron na kilkadziesiąt sekund w prawie wrzącej wodzie i suszenie około doby w tunelach dehydratacyjnych. Specyficzna struktura miąższu winogrona sprawia, że suszenie nie wymaga tak dużej kontroli i dokładności, jak suszenie takich owoców jak banany, truskawki czy mango. W celu zapobiegania powstawaniu zbyt ciemnej barwy na skutek aktywności enzymów stosowane są dodatki dwutlenku siarki.

Rodzynki – właściwości

Jedną z istotnych właściwości rodzynek jest ich wysoka stabilność mikrobiologiczna i odporność na uszkodzenia mechaniczne i utratę smaku. Dzięki wysuszeniu i utracie znacznej ilości wody zajmują też mniej miejsca w czasie transportu i przechowywania, a dzięki niskiej cenie i charakterystycznemu smakowi stanowią dodatek do wielu rodzajów dań.
Oprócz właściwości kulinarnych i logistycznych skład rodzynek może wykazywać również pewne właściwości prozdrowotne. Poza wysoką zawartością cukrów prostych (około 70 g) i błonnika (około 7 g) rodzynki zawierają również pewną ilość potasu, wapnia, żelaza oraz witaminy B6, a także związków chemicznych o charakterze antyoksydantów.

Rodzynki a odchudzanie

Każdy produkt poddany suszeniu ulega „zagęszczeniu” kalorycznemu – w przypadku przetwórstwa winogron w celu produkcji rodzynek wartość kaloryczna porcji o masie 100 g wzrasta około 3-krotnie. Jako, że rodzynki składają się niemal z samych węglowodanów – 70% – to zawartości kilokalorii w 100g produktu wynosi około 280. Wskazywać to może na niezbyt dobre zastosowanie w dietach odchudzających.

Mimo wysokiej zawartości cukrów, rodzynki stosowane w niewielkich porcjach mogą mieć swój pozytywny wpływ na redukcję masy ciała. Suszone winogrona zawierają również błonnik i podobnie jak w przypadku innych suszonych owoców, ich spożycie związane jest z obserwowanym niższym wskaźnikiem BMI, lepszym stosunkiem obwodu pasa do bioder, a także stabilniejszym poziomem glukozy we krwi [2]. Niektóre publikacje naukowe mówią, że spożywanie rodzynek w formie popołudniowej przekąski przez dzieci, może znacząco wpłynąć na ograniczenie nadmiernego apetytu na wysokoprzetworzone i wysokokaloryczne pokarmy [3,4].

Czy rodzynki są zdrowe?

Rodzynki z pewnością mogą być uznawane jako zdrowa przekąska, z pewnością jednak nie powinny stanowić podstawy diety czy nawet posiłku. Podobnie jak w przypadku prawie każdego produktu spożywczego zalecany jest umiar. Dodatek rodzynek do diety może ją wzbogacić o błonnik, składniki mineralne i witaminy, a także antyutleniacze. Pośród tych ostatnich najbardziej obficie w rodzynkach występuje kwercetyna, kamferol, a także kwas fenolowy. Skład taki może przyczyniać się do pewnych efektów prozdrowotnych suszonych winogron. Mimo że niektóre związki chemiczne są wrażliwe na procesy suszenia, to spożycie rodzynek związane jest ze stabilizacją poziomu cukru we krwi, obniżonym ryzykiem wystąpienia choroby układu sercowo-naczyniowego, a także obniżonym ciśnieniem tętniczym [5].

Rodzynki – mimo że nie każdemu smakują – każdemu mogą przynieść pewne korzyści po włączeniu do diety. Należy jednak pamiętać, że powinny stanowić jedynie niewielki dodatek do diety, ponieważ wysokie spożycie cukrów prostych i dwutlenku siarki może mieć niekorzystne efekty zdrowotne. Spożywając rodzynki w rozsądnej ilości można liczyć na wzbogacenie diety w błonnik i antyoksydanty.