Przetwory z pigwy – sok, nalewka, dżem, syrop. Pigwa do herbaty

Aktualizacja: 2 stycznia, 2025

Pigwa to krzew, który jest uprawiany głównie jako roślina ozdobna, ma piękne kwiaty, a jej drobne żółte, jabłkowate owoce również prezentują się pięknie. Nie jest to roślina specjalnie kłopotliwa w uprawie, wymaga tylko sporo słońca i w miarę wilgotnej gleby.

Pigwa jest typowym jesiennym owocem, który w dalszym ciągu jest mało rozpowszechniony w naszym kraju. Z wyglądu przypomina gruszkę, jednak w przeciwieństwie do niej, ma żółtą słoneczną barwę i odmienny smak.

Nie każdy posiadając tę roślinę w ogrodzie, zdaje sobie sprawę z walorów smakowych, odżywczych i zdrowotnych jej owoców.  Owoce pigwy nie nadają się do spożywania na surowo, są zbyt twarde i kwaśne, jednak można z nich przygotować bardzo smaczne i zdrowe przetwory: dżemy, konfitury, kompoty, soki, nalewki, mogą służyć również jako przyprawa do przetworów z jabłek i gruszek (dzięki swojej kwaskowatości, wzbogacają ich smak).

Pigwa — pochodzenie

Pigwa należy do tej samej rodziny owoców, co nasze rodzime jabłka oraz gruszki. W naszych warunkach owoce dojrzewają późno, gdyż dopiero w okresie jesiennym. Obecnie i dawniej pigwę uprawiano w Turcji, Gruzji, na Bałkanach, Węgrzech oraz Półwyspie Iberyjskim, skąd dostała się do Anglii, Australii, Ameryki Łacińskiej oraz Nowej Zelandii.

Ciekawe fakty o pigwie

• Pigwa smakuje jak mieszanka jabłka i gruszki.
• Kwiaty pigwy pojawiają się wiosną, po wyrośnięciu liści. Są różowe lub białe i mają pięć płatków.
• Pigwy rzadko są spożywane na świeżo; częściej używa się ich do produkcji dżemów i galaretek.
• Pigwy doskonale nadają się do kłusowania, duszenia lub pieczenia w deserach.
• W średniowieczu pigwy były cenione i często serwowane na ważnych bankietach dla monarchów i arystokratów.
• Średnia żywotność drzewa pigwowego wynosi około 50 lat.
• Największa zanotowana pigwa na świecie ważyła 5 funtów 2 uncje i miała obwód 68 centymetrów.

Dlaczego warto robić przetwory z pigwy?

Pigwa charakteryzuje się wysoką zawartością pektyn, tzw. komórek kamiennych, dostarcza również cennych żywieniowo składników mineralnych, witamin oraz wszystkich niezbędnych organizmowi aminokwasów. 

Dobrą alternatywą do wykorzystania prozdrowotnego potencjału płynącego ze spożywania pigwy, jest przygotowywanie domowych przetworów na jej bazie lub z jej dodatkiem. Warto zauważyć, że z uwagi na wysoką zawartość pektyn (to rodzaj korzystnej, żelującej w kontakcie z wodą, frakcji błonnika pokarmowego), pigwa nie wymaga dużego dodatku żelatyny, by przygotować z niej dżem, galaretkę, marmoladę czy też konfiturę. Sprawdzi się również jako element kompotów, soków wieloowocowych w połączeniu z jabłkami i aronią oraz owoców kandyzowanych dla dzieci.

Wysoka zawartość kwasów owocowych wzmacnia trwałość przetworów z pigwy oraz dodaje ciekawej nuty smakowej.

Pigwa – właściwości odżywcze i lecznicze

Ma tym samym działanie antynowotworowe, obniża ryzyko zachorowania na choroby neurodegeneracyjne oraz działa kojąco na przewód pokarmowy.

Owoce pigwy pospolitej są bogatym źródłem makroelementów: żelaza, potasu, miedzi. Na aromat owoców pigwy składają się związki, wśród których zidentyfikowano estry, alkohole, aldehydy, ketony i terpeny.

Przetwór pigwowy stanowi również dobre źródło witaminy C, której odpowiednia podaż w codziennej diecie zostaje zgromadzona w komórkach układu odpornościowego, skąd w sytuacji infekcji zostaje uwolniona, skracając tym samym czas choroby.

Polecamy do przeczytania: Pigwa dzięki swoim właściwościom znajduje zastosowanie nie tylko w kuchni

Pigwa może również łagodzić objawy alergii, regulować ciśnienie krwi i ustabilizować poziom glukozy. Dodatkowo przyczynia się ona do obniżenia złego cholesterolu (LDL). Regularne spożywanie pigwy, w odpowiednich ilościach zmniejsza ryzyko cukrzycy, miażdżycy i nadciśnienia.

Tabela wartości odżywczych pigwy (w 100g)

Na co dobra jest pigwa?

Pigwa często jest zalecana w przypadku:

• refluksu,
• wrzodów żołądka,
• niestrawności,
• zgagi.

Zawarte w niej pektyny pozwalają szybciej usunąć toksyny z organizmu. Może skutecznie łagodzić objawy zaburzeń żołądkowych, takich jak biegunka, wymioty i wzdęcia.

Ponadto owoce pigwy wpływają pozytywnie na włosy, skóry i paznokcie. Warto więc stosować je jako składnik maseczek, balsamów i kremów. Można z nich także przygotować domową wcierkę do włosów.

Czytaj więcej: Top 10 korzyści zdrowotnych piwny

Pigwa a pigwowiec – jaka jest różnica?

Wiele osób myli pigwę z pigwowcem, podczas gdy istnieją między nimi pewne różnice. Pierwsza roślina ma pokrój krzewu lub niewielkiego drzewa, osiągającego wysokość 3-5 m. Pigwa ma białe lub bladoróżowe kwiaty i duże, owalne, ciemnozielone liście. Kwitnie pod koniec maja lub na początku czerwca. Z kolei pigwowiec to krzew dorastający do wysokości 1-2. Roślina ma różowe, pomarańczowe lub czerwone kwiaty, które pojawiają się w kwietniu-maju.

Ponadto owoce pigwy są słodkie, duże, aromatyczne i przypominają gruszki, natomiast pigwowca wyglądają jak żółte, kwaśne, twarde jabłka. Warto również zwrócić uwagę na skórkę. W przypadku pigwy jest lepiąca i nieco woskowata, a pigwowca – gładka w dotyku. Należy zaznaczyć, że obie rośliny pochodzą z rodziny różowatych (Rosaceae).

Jak jeść pigwę? Czy trzeba obierać ze skórki?

Dojrzałe owoce pigwy posiadają kwaskowaty, cierpki smak oraz są dosyć twarde, stąd nie należy ich spożywać na surowo, ale po przetworzeniu. Najwięcej przeciwutleniaczy znajduje się w skórce, dlatego nie powinniśmy jej obierać.

Zobacz również: Pigwa – odmiany, właściwości, przepisy. Jak jeść pigwę?

Z czym można łączyć pigwę w przetworach?

Pigwa doskonale współgra z innymi owocami, podkreślając ich smak i aromat. Aby stworzyć oryginalne dżemy i konfitury, warto połączyć ją z pomarańczą, dziką różą, jabłkami lub gruszkami. Oprócz tego wspaniale komponuje się z dynią, tworząc pyszny i zdrowy koktajl.

Przetwory z pigwy świetnie pasują do dań mięsnych, ciast i kanapek.

Czy owoce pigwy wspomagają odchudzanie?

Owoce są bogate w błonnik, dlatego poprawiają perystaltykę jelit i przemianę materii. Oprócz tego mogą one wspomóc proces odchudzania.

Przetwory z pigwy — przepisy

Czas zbiorów pigwy przypada na październik. Przetwory z pigwy to bez wątpienia jedne z najsmaczniejszych rarytasów, jakie możemy zaserwować naszym bliskim.

Olejek lotny, który zawierają skórka i miąższ pigwy, nadaje przetworom aromat i kwaskowaty smak. Duża zawartość pektyn sprawia, że owoce te doskonale nadają się do żelowania przetworów.

Owoce pigwy dodają przetworom lekko kwaśnego posmaku. Aby go złagodzić, rekomendujemy dodać odrobinę miodu. Aby zachować jak najwięcej właściwości odżywczych, sięgnijmy po świeże owoce. Możemy również kupić suszoną pigwę, którą warto dodać do herbaty lub zrobić z niej napar.

👨‍🍳 Przepis na sok z pigwy

Sok uzyskuje się z pigwy w wyniku miażdżenia rozdrobnionych i surowych owoców, co z powodzeniem można wykonać w domowym zaciszu. Surowcem powinny być możliwe jak najbardziej dojrzałe owoce pigwy, gdyż wówczas będą najsłodsze.

Owoce należy umyć i rozdrobnić, nie usuwając skórki, w niej bowiem, znajdują się skumulowane składniki odżywcze m.in. związki fenolowe oraz witamina C, które decydują o wartości prozdrowotnej produktu. Rozdrobnione owoce należy zmiażdżyć, a proces powtarzać do momentu uzyskania soku.

Składniki:

• 2–3 kg owoców pigwy
• 5 łyżek wody
• 1 kg cukru

Wykonanie: umyte owoce pigwy kroimy w plasterki, nie usuwając skórki, ale wyjmując pestki. W dużym garnku o grubym dnie podgrzewamy wodę z cukrem, mieszając, aby cukier się nie przypalił. Dodajemy pokrojone owoce, mieszamy, tak aby pigwa była pokryta cukrem. Doprowadzamy do zagotowania, a następnie odstawiamy do ostygnięcia. Następnego dnia całość wekujemy do słoików. Powstaje nam pyszny gęsty sok do herbaty na zimowe wieczory, bogaty w witaminę C, wspomagający odporność organizmu.

Jeśli chcesz przetrzymywać sok dłużej w lodówce, należy go wcześniej zapasteryzować, czyli zagotować w szczelnie zamkniętej szklanej butelce i odstawić do ostygnięcia. Zachęcamy do przygotowywania soku na świeżo, gdyż w wyniku pasteryzacji, dochodzi do strat związków biologicznie czynnych, których źródłem jest tytułowa pigwa.

👨‍🍳 Prosty przepis na dżem z pigwy

Co najbardziej pasuje do domowych placuszków, naleśników czy też ciasta? Odpowiedzi jest wiele, ale myślę, że wiele osób się ze mną zgodzi, że domowy owocowy dżem. Dla urozmaicenia warto wypróbować nowe owoce, do których zaliczają się dojrzewające na przestrzeni października i jesieni pigwy.

Składniki:

• 1 kg dojrzałych owoców pigwy
• Woda (do gotowania)
• 500 g cukru

Wykonanie: umyte owoce pigwy umieszczamy w garnku i zalewamy wodą, tak aby owoce były całkowicie zanurzone. Gotujemy przez około 40 minut, aż owoce będą bardzo miękkie. Następnie przecieramy owoce przez sitko, aby otrzymać gładki przecier. Przecier umieszczamy ponownie w garnku, dodajemy cukier i gotujemy przez 30 minut, stale mieszając, aby nie przypalić zawartości garnka. Gotowy dżem porcjujemy do słoików i zapasteryzujemy, aby przedłużyć jego trwałość.

👨‍🍳 Przepis na „pigwówkę” – nalewkę z pigwy

Pigwa jest owocem chętnie wykorzystywanym do produkcji alkoholi smakowych. Jednym z nich jest nalewka, którą można przygotować w domowym zaciszu. W zimne jesienne wieczory, mały kieliszek tego napoju rozgrzeje organizm i dostarczy jednocześnie sporej dawki cennych polifenoli.

Składniki:

• 0,5 kg owoców pigwy pozbawionych pestek, pokrojonych w cienkie plasterki
• 0,5 kg cukru
• 0,5 szklanki miodu
• Spirytus
• Skórka z pomarańczy, goździki

Wykonanie:

W dużym słoiku przełożyć warstwami pigwę z cukrem, zamknąć  i pozostawić na około 2 tygodnie, do całkowitego rozpuszczenia cukru. Po wyznaczonym czasie odcedzić sok, dodać miód i zagotować. Po ostygnięciu przygotowanego soku zalać go spirytusem (na litr soku około 0,5 litra spirytusu). Przyprawić goździkami i skórką otartą z pomarańczy. Przelać do butelek. Najlepiej smakuje po około 12–18 miesiącach, ale jakość tego trunku rośnie wraz z czasem.

👨‍🍳 Przepis na sok do herbaty z pigwy

Składniki:

• 2–3 kg owoców pigwy
• 5 łyżek wody
• 1 kg cukru

Wykonanie: umyte owoce pigwowca kroimy w plasterki i wyjmujemy pestki. W dużym garnku o grubym dnie podgrzewamy wodę z cukrem. Mieszamy, tak aby cukier się nie przypalił, dodajemy pokrojone owoce. Całość mieszamy, pigwa musi być pokryta cukrem. Doprowadzamy do zagotowania. Następnego dnia całość wekujemy do słoików. Powstaje nam pyszny gęsty sok do herbaty na zimowe wieczory, bogaty w witaminę C, wspomagają odporność organizmu.

👨‍🍳 Pigwa do herbaty — przepis na zimę

Pigwa może być określana jako polska cytryna, gdyż w połączeniu z herbatą tworzy bardzo ciekawe smakowo połączenie. Ze świeżych owoców pigwowych można przygotować syrop do herbaty, którego dodatek do napoju umili przyjemne chwile w rodzinnym gronie lub z książką pod kołdrą.

Do przygotowania syropu potrzebna będzie oczywiście dojrzała pigwa oraz cukier i wyparzony słoik. Na ok. 1 kg owoców potrzeba ok. 300 g cukru. Owoce należy ponownie dokładnie umyć i pokroić na większe części i pozbawić je gorzkiego gniazda nasiennego. Następnie kroimy cząstki w cienkie plasterki lub słupki, które naprzemiennie i warstwowo umieszczamy w słoiku przesypując warstwą cukru. Należy zaczekać aż owoce pod wpływem cukru puszczą sok. Po tym powinien być już gotowy do dodania do gorącej herbaty. Pamiętaj, aby nie wlewać soku do bardzo gorącego napoju, ponieważ zawarta w syropie witamina C ulegnie wówczas zniszczeniu.

Poczytaj także o syropie z pigwy!

Aromatyczna nalewka, słodki syrop do herbaty, owocowy dżem czy też świeży sok pigwowy, to tylko niektóre przetwory, które polecam spróbować wykonać w domu w okresie jesienno-zimowym, kiedy pogoda na dworze nie dopisuje, a my najchętniej schowalibyśmy się pod ciepłym kocem i zasnęli z nadzieją obudzenia się na wiosnę.