Osteoporoza – profilaktyka, leczenie naturalne, dieta. Badanie na osteoporozę

Aktualizacja: 10 marca, 2025

Osteoporoza jest przypadłością znaną przez wszystkich, będąca często bohaterką spotów reklamowych dotyczących suplementów diety. Na pytanie czym właściwie jest ta choroba oraz jak jej zapobiegać i jak leczyć odpowiadam w artykule. Zapraszam do lektury!

Osteoporoza

Osteoporoza jest metaboliczną chorobą kości, która w klasycznym pojęciu dotyczy wszystkich kości układu kostnego. Typową cechą choroby jest zmniejszenie ilości tkanki kostnej, a więc ich masy oraz gęstości. W efekcie znacząco zmniejsza się ich wytrzymałość przez co znacznie łatwiej dochodzi do złamań, właściwie bez żadnego wysiłku. Często zdumieni pacjenci zdają relację ze złamania powstałego w wyniku zwykłego ruchu czy szybszego poruszenia się. Okazuje się, że znacznie częściej dotyka kobiet niż mężczyzn. Stosunek ten wynosi 1:4. Do niedawna sądziło się, że jest to przypadłość dotykająca jedynie kobiet, dziś wiemy, że cierpią na nią również mężczyźni, jednak znacznie rzadziej. Pojawia się zwykle po okresie dojrzewania, u kobiet powyżej 45–50 roku życia, natomiast u mężczyzn po ukończeniu 55–60 roku życia. W tym czasie zachwiana zostaje równowaga pomiędzy budowaniem nowej, a usuwaniem starej tkanki kostnej, gdyż tej drugiej pojawia się znacznie mniej, w efekcie staje się ona bardzo cienka i gąbczasta.

Profilaktyka osteoporozy

W profilaktyce osteoporozy niezwykle ważny jest tryb życia. Ludzie, szczególnie narażeni na osteoporozę w wyniku stosowania niektórych leków czy czynników genetycznych, powinni dbać o aktywność fizyczną, która utrzymuje prawidłowe funkcjonowanie układu kostnego. Co ciekawe osteoblasty, a więc komórki tworzące kość częściowo aktywowane są poprzez nacisk, a najbardziej skuteczne okazuje się podskakiwanie, zatem jest to najlepsze ćwiczenie pozwalające uniknąć wystąpienia choroby. Dodatkowo należy szczególnie zadbać o prawidłową podaż wapnia, witaminy D oraz białka. Wapń jest niezbędny, gdyż to właśnie on jest składnikiem kości. Witamina D konieczna jest w celu utrzymania prawidłowego stężenia poprzedniego pierwiastka, gdyż niedobór witaminy D powoduje hamowanie przyswajania wapnia w organizmie. Warto także zadbać o nie łączenie produktów bogatych w wapń z tymi zawierającymi składniki upośledzające jego wchłanianie, np. szczawiany występujące w szpinaku i innych warzywach, czy fityniany, występujące w ziarnach zbóż.

Białko, podobnie jak witamina D ma duży wpływ na zaburzenia gospodarki wapniowej. Stosowanie diety niskobiałkowej prowadzi do ograniczenia wchłaniania wapnia, a więc w przyszłości wystąpienia osteoporozy. W celu eliminacji ryzyka osteoporozy warto zrezygnować z palenia tytoniu oraz picia alkoholu.

Jak wygląda badanie na osteoporozę?

Objawy osteoporozy zwykle są niezauważalne, aby potwierdzić jej wystąpienie należy wykonać badania gęstości mineralnej kości (BMD) w badaniu densytometrycznym. Wykonywane jest ono za pomocą specjalistycznego aparatu rentgenowskiego. Podczas badania pacjent leży na stole, kiedy sprawdzana jest gęstość kości odcinka lędźwiowego kręgosłupa, bliższego odcinka kości udowej, czy też całego kośćca, natomiast siedzi, kiedy diagnostyka dotyka kości przedramienia. Czas trwania jest bardzo krótki, gdyż zajmuje ok. 15 minut. Co ważne nie wymaga ono specjalnego przygotowania pacjenta, a wykonywane jest poprzez naświetlanie promieniami X wybranej okolicy szkieletu. Otrzymane wyniki są bardzo dokładne i podawane z użyciem wskaźnika T. Dla osteoporozy wynosi on > 2,5 odchylenia standardowego, natomiast o normalnej gęstości kości świadczy wynik < 1. Wartości pomiędzy 1 a 2,5 świadczą o wystąpieniu osteopenii, a więc osłabienia kości poprzedzającego osteoporozę.

Osteoporoza – leczenie naturalne

Leczenie naturalne osteoporozy obejmuje m.in. zwiększenie aktywności fizycznej. Bardzo dobrze sprawuje się delikatne podskakiwanie w miejscu czy też popularny w ostatnich czasach nordic walking, oczywiście w mało zaawansowanej chorobie, kiedy jest to możliwe i nie wywoła złamań. Dodatkowo istotna jest gimnastyka. Obowiązki dnia codziennego, a więc sprzątanie czy gotowanie oraz ciężka praca jest wysiłkiem zbyt obciążającym układ kostny i w efekcie może doprowadzić do bolesnych złamań. Najlepsza w tym celu będzie joga, która delikatnie rozwija tkankę kostną nie powodując uszkodzeń. Bardzo ważna jest również dieta, która wymaga kilku modyfikacji.

Osteoporoza – dieta

W przypadku diety niezwykle ważna jest prawidłowa podaż wapnia oraz witaminy D, a także białka. Warto zatem uwzględnić w racji pokarmowej produkty nabiałowe, szczególnie mleko, żółty ser, twaróg oraz jogurty. Co ciekawe w wapń bogate są różne warzywa i owoce m.in. figi czy jarmuż. Zdecydowanie ograniczyć należy spożycie lub co najmniej łączenie w jednym posiłku produktów bogatych w wapń i tych, które jego wchłanianie utrudniają, czyli szczaw, rabarbar, szpinak, botwinka, herbata i kawa.

Podobnie duża ilość razowego pieczywa dostarcza znacznej ilości fitynianów, które działają na tej samej zasadzie co ww. produkty. Dobrym pomysłem będzie zmniejszenie ilości mięsa i wędlin w diecie. Co prawda zawierają one dość dużą ilość białka, jednak tym samym fosforu, którego nadmiar wywołuje zaburzenia wchłaniania wapnia. Modyfikacji ulec musi spożycie soli, do maksymalnie 6 g w ciągu dnia, ze względu na to, iż pobudza ona wydalanie wapnia z moczem, co zwiększa jego utratę z kości i sprawia, że stają się bardziej kruche. Usunięciu z diety winny być poddane te surowce, które zawierają dużą ilość nienasyconych kwasów tłuszczowych, a więc tych pochodzenia zwierzęcego. Zwiększają one zawartość cytokin, co wpływa niekorzystnie na stan i strukturę kości.

Podsumowując osteoporoza to choroba coraz powszechniejsza wśród osób starszych, ale również coraz częściej pojawiająca się u coraz młodszych osób. Profilaktyka choroby nie jest skomplikowana, wystarczy zadbać o choć niewielki wysiłek fizyczny i jednocześnie stosować pełnowartościową dietę z pewnymi zasadami by uniknąć nieprzyjemnych i niezwykle bolesnych skutków wynikających z choroby. Pamiętajmy, że o wiele lepiej i łatwiej jest zapobiegać wystąpieniu choroby niż ją leczyć.