Krwawnik – działanie, zastosowanie, skutki uboczne. Herbata z krwawnika

Aktualizacja: 8 maja, 2024

Powszechnie występująca roślina, pozornie określana jako chwast. Bardzo ceniona przez Greków, Rzymian. Uprawiana przez benedyktynów i dominikanów. Nazywana „lekiem na wszystkie choroby”. Krwawnik pospolity ułatwia gojenie ran, ma działanie spazmolityczne i przeciwzapalne, spełnia również szereg innych funkcji, o których warto wiedzieć.

Nazwa rośliny pochodzi aż spod antycznej Troi. Legendarny Achilles, bohater wojny trojańskiej okładał krwawiącą ranę zielem z krwawnika. Krwawnik pospolity (Archillea millefolium) jest znany i ceniony od pokoleń. O leczniczych właściwościach soku z surowca wspominano już w I w. p.n.e. W swoich ogrodach uprawiali go Benedyktyni. Św. Hildegarda pisała o jego cennym działaniu przeciwkrwotocznym. W Herbarzu Polskim z 1959 roku zalecano okłady z krwawnika przeciwko ropie i stanom zapalnym. Przy schorzeniach układu pokarmowego, zaburzeniach wątroby, w kobiecych dolegliwościach, czy nawet przy występujących bólach migrenowych. Używany zarówno zewnętrznie, jak i wewnętrznie przynosi wiele korzystnych działań.

Krwawnik

Krwawnik (Archillea millefolium), roślina pospolicie występująca na polskich łąkach, poboczach, miedzach, zaroślach. Surowiec leczniczy stanowi ziele krwawnika (Herod Millefolii) oraz kwiat krwawnika (FIos Millefolii). Różnorodne związki zawarte w zielu krwawnika sprawiają, że ma wielokierunkowe działanie. Dla wykorzystania w celach leczniczych zbiera się ziele lub kwiat krwawnika w czasie kwitnienia. Następnie surowce suszy się w odpowiednich warunkach w temperaturze max 40⁰. Jakość krwawnika jest oceniana na podstawie zawartości olejku eterycznego oraz garbników. W aptekach i sklepach zielarskich dostępne są suszone kwiaty, ziele, sok z ziela krwawnika, także maść krwawnikowa. Cennym składnikiem ziela krwawnika jest olejek eteryczny. Jego największa ilość znajduje się w roślinie na początku kwitnienia, później zawartość maleje. Stanowi składnik wielu mieszanek ziołowych [1,2].

Jeszcze nie tak dawno wykorzystywano go w kulinariach jako przyprawę, we współczesnej kuchni nieco zapomniany. Lekko gorzkawe liście krwawnika z pewnością dodałyby smaku wielu sałatkom [3].

Badając populację krwawnika pospolitego na stanowiskach na terenie środkowowschodniej Polski zauważono, że występowały istotne różnice pomiędzy zawartością związków aktywnych. Zatem, by być pewnym odpowiedniej zawartości olejku eterycznego i garbników należy pozyskać standaryzowany surowiec z odpowiednich upraw [1].

Krwawnik działanie

Surowiec zawiera w około 3% garbniki, kwas askorbinowy, gorzki glikoalkaloid cyjanogenny (achilleina), kwas: mrówkowy, octowy, izowalerianowy, kapronowy, salicylowy, laktony seskwiterpenowe, śluzy, żywice, betonicyn oraz viburnt. W liściach fitochinon, metylobetainę. Olejek eteryczny, który jest zawarty w surowcu składa się z azulenu, cyneolu, pinenu, tujonu, borneolu oraz seskwiterpenów. Azuleny są barwnikami roślinnymi, które posiadają niebieską lub fioletową barwę, wykazują działanie przeciwzapalne. Olejek eteryczny będzie wpływał na zmniejszenie bólu, który jest spowodowany stanem skurczowym jelit [2].

Cholina, związki flawonoidowe, substancje gorzkie, garbniki oraz sole mineralne, w szczególności cynk, mają wpływ na zmniejszenie stanów zapalnych skóry [4].

Składniki zawarte w krwawniku wykazują działanie żółciopędne, stymulują produkcję żółci przez wątrobę. Dodatkowo pobudza wydzielanie soku żołądkowego, trzustkowego, jelitowego. Autorzy wskazują również działanie rozkurczowe, moczopędne, przeciwkrwotoczne, odkażające. Wyciąg z krwawnika również wydaje się być przydatny przy chorobach i przeziębieniach, ponieważ ma działanie wykrztuśne, napotne, przeciwgorączkowe. Ziele krwawnika będzie wpływać także na obniżenie ciśnienia [2].  

U kobiet wyciąg z ziela krwawnika będzie wpływał na regulację cyklu miesięcznego i łagodzenie objawów. Autorzy wskazują również na korzystne działanie przy bólach migrenowych [2].

Krwawnik zastosowanie

Na pewno warto zaopatrzyć się w wyciąg z krwawnika przy występowaniu dolegliwości trawiennych takich jak: wzdęcia, odbijanie, przelewanie w jelitach. Przy występujących bólach brzucha, gdy występuje uczucie „pełności w brzuchu” [5].

Ziele krwawnika można stosować pomocniczo przy chorobach żołądka, jelit, nieznacznych krwawieniach, przy występujących skurczach mięśni gładkich, w nawykowych zaparciach [2,5].

Warto zaznaczyć, że wyciąg z krwawnika jest polecany szczególnie dla kobiet. Przy obfitych, bolesnych i nieregularnych krwawieniach miesiączkowych. Przy zapaleniu przydatków, czy też podczas okresu po- i przekwitania [5,6].

Gdy występuje wyczerpanie nerwowe, bezsenność. Przy występujących problemach z narządem wzroku, tj. stany ropne i zapalne gałki ocznej, także spojówek. Przy łzawieniu, światłowstręcie [2,5].

Kwiaty krwawnika można stosować jako płukanki w schorzeniach jamy ustnej i gardła. Przy zapaleniu zatok bocznych nosa można stosować kwiaty do przemywania tych okolic. Dodatkowo przy upławach i świądzie sromu można stosować irygacje oraz kompresy. Zastosowań jest jednak więcej. Okłady w owrzodzeniu żylakowym nóg, pęknięciach skóry, otarciach naskórka, drobnych skaleczeniach [2,5].

Wyciąg z kwiatów również wykorzystywany jest doustnie w nieżytach i stanach skurczowych jelit, czy występujących zaburzeniach trawiennych [3].

Odwar lub napar można stosować jako okład leczniczy przy schorzeniach skórnych, oprócz wspomnianego już działania przeciwzapalnego wykazuje również właściwości łagodzące i tonizujące. Dodatkowo można zastosować maseczkę, która będzie wykazywać działanie oczyszczające, przeciwłojotokowe, przeciwzapalne, wybielające. Wyciąg z krwawnika jest również wskazany przy kuracjach stosowanych przy wypadaniu włosów, także przy występującym łupieżu oraz łojotokowym zapaleniu skóry. Napar można zastosować dezynfekująco, co więcej jego działanie bakteriostatyczne sprawia, że jest wykorzystywany w płynach do higieny intymnej [4].

W połączeniu z zielem przywrotnika, kwiatu rumianku oraz kwiatów lipy stanowi niezwykle relaksującą i regenerującą dla skóry kąpiel. Przywraca skórze elastyczność, ujednolica koloryt i działa kojąco [7].

Krwawnik herbata

Napar wykonuje się z 2 łyżek ziela lub 3 łyżek kwiatów. Należy zalać 2 szklankami wrzącej wody. Następnie odstawić na 20 min i przecedzić. Napar pić 3–4 razy dziennie po 200 ml. Gorąca herbata z krwawnika będzie działać wspomagająco przy problemach z migreną, regulować procesy trawienne, menstruacje, usprawniać pracę wątroby, czy też relaksować [2].  

Ziele krwawnika skutki uboczne

Należy zachować ostrożność przy stosowaniu ziela z krwawnika. Przeciwwskazaniem do stosowania jest nadwrażliwość na krwawnik. U osób uczulonych na krwawnik może wystąpić wysypka, zaczerwienienie skóry. Przy takich objawach należy jak najszybciej zaprzestać stosowania i w razie potrzeby skontaktować się ze specjalistą. Nie jest zalecane by podawać go dzieciom poniżej 12. roku życia, kobietom w ciąży i karmiącym, ponieważ nie ma jeszcze badań na temat bezpieczeństwa jego stosowania. Dodatkowo należy wspomnieć, że krwawnik nie powinien być spożywany w dużej ilości ze względu na zawarty w nim tujon. Może działać toksycznie, powodować bóle głowy i nadwrażliwość na światło [2,7].

Krwawnik pospolity to ważna roślina lecznicza. Wyciąg z ziela krwawnika ma szerokie spektrum działania, m.in. przeciwkrwotoczne, odkażające, rozkurczowe, moczopędne, żółciopędne, przeciwzapalne czy przeciwartretyczne. Jako środek ściągający może być stosowany w nieżytach przewodu pokarmowego. Jako roślina spożywcza poprawia smak niektórych dań. Stosowany by złagodzić stan zapalny lub pozbyć się uciążliwego trądziku. Kąpiel z zielem pomaga kobietom w zaburzeniach funkcjonowania narządów rodnych. Należy pamiętać tylko, że dobroczynne działanie okaże się być korzystne dla organizmu przy zastosowaniu odpowiednich, dozwolonych ilości.