Karnozyna – działanie, występowanie

Na początku ubiegłego wieku rosyjski badacz Gulewicz jako pierwszy wyizolował z materiału biologicznego karnozynę, której strukturę chemiczną ustalono kilka lat później. Obecnie wiadomo, że tytułowa substancja stanowi główny i podstawowy dipeptyd wchodzący w skład mięśni człowieka i zwierząt.
Karnozyna
Z chemicznego punktu widzenia karnozyna jest dipeptydem, czyli związkiem niebiałkowym zbudowanym z dwóch aminokwasów: L-histydyny oraz β-alaniny. Druga nazwa tzw. strukturalna, wywodzi się ściśle od składowych tego związku i brzmi nieco skomplikowanie, czyli dipeptyd β-alanylo-L-histydylowy. Karnozyna występuje w organizmie człowieka, a na jej stężenie w osoczu krwi wpływa stosowana dieta. Należy ona do podstawowych dipeptydów w organizmie człowieka, jednocześnie będąc głównym niebiałkowym związkiem zawierającym w mięśniach szkieletowych azot. Stanowi ok. 0,2–0,5% masy wszystkich mięśni szkieletowych organizmu. Jednak mięśnie to nie jedyne miejsce, w którym znajduje się w ustroju człowieka karnozyna. Występuje ona w ośrodkowym układzie nerwowym ssaków, a szczególnie dużo znajduje się jej w komórkach glejowych stanowiących drugi, ilościowo składnik budujący układ nerwowy człowieka oraz w neuronach węchowych. Niestety wraz z wiekiem jej ilość w tkankach maleje.
Karnozyna – działanie
Dipeptyd β-alanylo-L-histydylowy posiada szeroki wachlarz, korzystnych z punktu widzenia zdrowia człowieka, działań biologicznych. W badaniach na hodowli komórek oraz na ludziach stwierdzono działanie antyoksydacyjne karnozyny, jednak nie tak silne jak witaminy C czy α-tokoferolu (witamina E). Wykazano natomiast działanie unieczynniające rodniki hydroksylowe oraz nadtlenkowe, tlen singletowy oraz chloraminy. Zapobiega uszkodzeniu błon komórkowych, gdyż działaniem antyoksydacyjnym chroni przed utlenianiem wchodzące w skład lipidy. Karnozyna ponadto „wymiata” szkodliwe produkty działania wolnych rodników na tkanki organizmu, które są dla komórki toksyczne, ponieważ przyłączają się do DNA, białek i lipoprotein, co zaburza ich funkcjonowanie. Stanowi potencjalny czynnik terapeutyczny wielu schorzeń, z których warto wymienić choroby neurodegeneracyjne, układu sercowo-naczyniowego oraz schorzenia metaboliczne.
W licznych publikacjach stwierdzono, że karnozyna stanowi potencjalnie terapeutyczny czynnik wielu schorzeń, na których rozwój ma wpływ stres oksydacyjny i karbonylowy. Wymienia się takie schorzenia jak zaćma starcza, powikłania cukrzycy, schorzenia neurologiczne takie jak niedokrwienny udar mózgu, choroba Alzheimera, choroba Parkinsona, autyzm oraz choroby układu sercowo-naczyniowego (m.in. miażdżyca naczyń tętniczych, zawał serca, nadciśnienie tętnicze).
Karnozynę wykorzystują również osoby uprawiające sport skierowany na rozbudowę tkanki mięśniowej, zwiększenie siły mięśni oraz wspomagająco w celach regeneracyjnych uszkodzone podczas treningu włókna mięśniowe. Ciekawą informacją, dla osób zainteresowanych tematyką odżywiania w sporcie, jest wpływ karnozyny na mięśnie szkieletowe. W jednym z badań mięśnie żaby poddano stymulacji elektrycznej w celu uzyskania zmęczenia, a następnie umieszczono w roztworze zawierającym karnozynę, która skutecznie poprawiła wytrzymałość i siłę skurczu zmęczonego mięśnia.
Na koniec warto wspomnieć, że dodanie karnozyny do starej hodowli komórkowej powodowało „odmłodzenie” komórek, które traciły starczy fenotyp. Z kolei wg badań Shao, karnozyna może wydłużać życie komórek w hodowli, poprzez mechanizm hamowania skracania telomerowych odcinków DNA.
Karnozyna – występowanie
Karnozyna występuje w mięsie zwierzęcym oraz rybim. Odżywianie się produktami bogatymi w histydynę, czyli składową związku, wpływa na zwiększenie stężenia karnozyny w płynach ustrojowych i mięśniach. Histydyna występuje obficie w tłustych rybach, serach żółtych, nasionach roślin strączkowych, czerwonym mięsie wołowym i wieprzowym oraz w mniejszej ilości w nasionach sezamu i maku orzechach arachidowych, pestkach dyni oraz migdałach. Beta-alaninę znajdziemy w produktach będących bogatym źródłem białka, czyli mięsie wołowym, wieprzowym oraz drobiowym, rybach chudych i tłustych, jajach, mleku i jego przetworach oraz nasionach roślin oleistych i roślin strączkowych.
Karnozyna jest dipeptydem niebiałkowym, który wykazuje szereg działań biologicznych na organizm człowieka. Korzystnie wpływa na zapobieganie schorzeniom, w których patogenezie wymienia się stres oksydacyjny i karbonylowy. Warto zatem zadbać o to, aby w naszej diecie nie zabrakło produktów, szczególnie roślinnych (zawierają ponadto szereg witamin i składników mineralnych oraz w przeciwieństwie do mięsa, tłuszcze nienasycone), będących źródłem histydyny i beta-alaniny, z których omawiany związek zostaje syntetyzowany.
Literatura:
Zięba R.: Karnozyna – aktywność biologiczna i perspektywy zastosowania w farmakoterapii. Wiadomości Lekarskie 2007, LX, 1-2, str. 73-79.
Bakardijev A, Bauer K. Biosynthesis, release and uptake of carnosine in primary cultures. Biochemistry 2000; 65: 779–782
Boldyrev A, Abe H, Stvolinsky S, Tyulina O. Effects of carnosine and related compounds on generation of free oxygen species: a comparative study. Comp Biochem Physiol B Biochem Mol Biol 1995; 112: 481–485.
Nagasawa T, Yonekura T, Nishizawa N, Kitts DD. In vitro and in vivo inhibition of muscle lipid and protein oxidation by carnosine. Mol Cell Biochem 2001; 225: 29–34.
Decker EA, Livisay SA, Zhou S. A re-evaluation of the antioxidant activity of purified carnosine. Biochemistry 2000; 65: 766–770.
Shao L, Li QH, Tan Z. L-carnosine reduces telomere damage and shortening rate in cultured normal fibroblasts. Biochem Biophys Res Commun 2004; 324: 931–936.

U schyłku XIX wieku „prywatyzacja” sportu zawodowego przyczyniła się do powstania nowych kierunków nauk, poświęconych wyłącznie wysiłkowi fizycznemu. Skutkiem tego było pojawienie się na rynku szerokiego zaplecza suplementów wspomagających osiągnięcia sportowców. czytaj więcej
Opinie
Napisz swoją opinię
wyłącz pisanie odpowiedziTwoja opinia jest ważna. Zarówno dla nas jak i innych osób korzystających z naszego serwisu.
Już za 20zł ! Tabela zamienników GRATIS !
BARDZO DOBRE POCHWALAM.