Grzybica układu pokarmowego – objawy, przyczyny, diagnostyka leczenie oraz dieta

Aktualizacja: 17 marca, 2021

Drożdżyca to coraz częstsze schorzenie wynikające z nieprawidłowej diety. W jaki sposób należy ją zmodyfikować, aby ustrzec się rozwoju grzybów w przewodzie pokarmowym?

Grzybica układu pokarmowego

Jest grupą chorób o podłożu infekcji oportunistycznej, czyli takiej, w której zakażenie jest spowodowane przez spadek odporności naszego organizmu. Bardzo często jesteśmy nosicielami grzybów, które mogą należeć do naszej naturalnej mikroflory. Ich uaktywnienie zaczyna się w przypadku osłabienia układu immunologicznego, czyli naszych naturalnych barier ochronnych. W takim przypadku łatwiej też o nowe zakażenie grzybami. Najczęstszymi grzybami wywołującymi te schorzenia są drożdżaki z rodzaju Candida (C.albicans, Candida tropicalis, C. krusei C. parapsilosis. Aspergillus. Niger, A.flavus)

Grzybica układu pokarmowego – objawy

Objawy zależą od narządu, w którym rozwija się choroba.

• Do objawów grzybicy przełyku należą: biały nalot na języku, dziąsłach, przełyku i gardle, ból przy przełykaniu, pęknięcia w kącikach ust, suchość w jamie ustnej i gardle, owrzodzenia, pieczenie, nieprzyjemny zapach z ust. Ból zamostkowy i okolicy przykręgosłupowej.
• Objawy grzybicy żołądka to: w obrazie endoskopowym białawe błony pokrywające obszary błony śluzowej żołądka lub tzw. wrzody grzybicze (nieco większe o typowych wrzodów, o nieregularnych brzegach z większą skłonnością do krwawień). Bóle brzucha, mdłościami i utrata masy ciała.
• Grzybica jelit charakteryzuje się zaburzeniami trawienia (zaburzenia dyspeptyczne), nudności, nieprzyjemny zapach z ust, burczenia, przelewania, gazy, zaparcia, biegunki, bóle brzucha, apetyt na słodycze.

Grzybica układu pokarmowego – przyczyny

Główną przyczyną rozwoju grzybicy jest osłabiony układ immunologiczny. W takim stanie organizm nie ma odpowiedniej ilości siły do walki z grzybami. Kolejną ważną przyczyną jest nadużywanie leków, antybiotyków, które osłabiają naszą odporność i zaburzają prawidłową florę bakteryjną jelit. Zmniejszając kwasowość żołądka w leczeniu choroby wrzodowej stwarzamy lepsze warunki dla rozwoju grzybów. Zasadniczy wpływ ma także dieta bogata w cukry proste z rafinowanych produktów, słodycze, białe pieczywo czy bardzo słodkie owoce w dużych ilościach.

Grzybica przełyku – leczenie

Grzybica z reguły atakuje najsłabszy narząd/organ. Natomiast jeżeli strzępki grzyba dostaną się do krwioobiegu mogą przemieścić się do każdego narządu. Jest to często powikłanie leczenia choroby wrzodowej lekami zmniejszającymi kwasowość żołądka. Strzępki grzybni wrastają w ścianę naczyń krwionośnych błony śluzowej przełyku i uszkadzają je. Leczenie grzybicy przełyku obejmuje leczenie ogólnoustrojowe (jak w przypadku diety przeciwgrzybiczej, wzmocnienie odporności organizmu, zastosowanie preparatów np. ziołowych przeciwgrzybiczych ewentualnie farmakoterapia) oraz miejscowe. Leczenie miejscowe ma na celu złagodzenie objawów stanu zapalnego przełyku. Macerat z nasion lnu działa ochronnie na błonę śluzową. Należy 1 łyżeczkę mielonego siemienia lnianego zalać ciepła wodą i pić dwie szklanki dziennie do ustąpienia objawów.

Grzybica żołądka – leczenie

Grzybica żołądka równie często wynika z leczenia farmakologicznego wrzodów. Ma to związek z charakterystyką drożdżaków chorobotwórczych, które są mniej wrażliwe na kwas solny żołądka niż drożdżaki naturalnie występujące w mikroflorze. Innymi czynnikami ryzyka jest cukrzyca i jej leczenie, marskość wątroby czy odżywianie pozajelitowe. Błona śluzowa żołądka może być zarówno ogniskiem pierwotnym, jak i wtórnym rozwoju grzyba. Pewne produkty uboczne fermentacji drożdżowców jak aldehyd octowy czy kwasy karboksylowe mogą brać udział w niszczeniu struktury nabłonka błony śluzowej żołądka.  Sprzyja to powstawaniu nadżerek, które są miejscem kolejnych zakażeń.

Częstość występowanie wrzodów na tle grzybiczym wynosi od 18–37% wszystkich rozpoznań.

Leczenie należy stosować jak w przypadku zakażenia ogólnego. Do leczenia miejscowego przydatne jest picie mikstury oczyszczającej składającej się z oleju, środka gojącego (sok z aloesu albo ekstrakt z pestek grejpfruta) i sok z cytryny. Olej łączy się z tłuszczem zawartym w śluzie jelitowym blokując wchłanianie w przewodzie pokarmowym, co umożliwia dotarcie reszty składników do jelit. Olej nie łączy się z wodą przez co odsłania wodniste nadżerki na działanie środka gojącego. Sok z cytryny rozpuszcza złogi w przewodzie pokarmowym. W ciągu dnia należy pić macerat z nasion lnu oraz roztwory wodne z czosnku. (4 ząbki czosnku zmiażdżyć i zalać 250 ml przegotowanej letniej wody, pozostawić na 2–3 godziny. Pić w ciągu dnia małymi porcjami). W przypadku silnych dolegliwości bólowych należy zasięgnąć porady lekarza w sprawie środków przeciwbólowych.

Grzybica jelit – leczenie

Może wynikać z grzybicy żołądka. W wyniku przedostawania się zarodników grzybów przez nadżerki do krwioobiegu. Transportowane poprzez krew są w stanie przemieścić się do jelit. Czynnikiem predysponującym do grzybicy jelit jest dysbioza – zaburzenie równowagi naturalnej mikroflory jelit. W przypadku rozwiniętej grzybicy jelit mogą wystąpić nietolerancje i alergie pokarmowe, zespół jelita drażliwego, nadwrażliwość na gluten i laktozę, problemy w trawieniu pokarmów. Leczenie wymaga zastosowania leczenia ogólnoustrojowego oraz łagodzenia objawów. Istotne jest zastosowanie diety ubogiej w węglowodany, co ograniczy rozrost grzybów. Pokarm należy dobrze przeżuwać, aby był łatwiej strawny i nie nasilał objawów.

Grzybica układu pokarmowego – diagnostyka

Po zdiagnozowaniu objawów charakterystycznych dla grzybicy można wykonać dodatkowe testy. W przypadku biegunek wskazujących na grzybice jelit warto potwierdzić obecność grzybów kolonskopowo. W obrazie powinny być widoczne białe naloty na śluzówce. W przypadku grzybic przełyku i żołądka obraz z gastroskopii powinien pokazać biały nalot na śluzówkach. Można również wykonać posiew z kału.

Grzybica układu pokarmowego – dieta

Należy wyeliminować lub znacznie zmniejszyć ilość cukrów prostych w diecie, ponieważ są one pożywką dla grzybów. Można zastosować dietę rozdzielną lub nie łączenie zbyt dużej ilości produktów w jednym posiłku np. posiłek węglowodanowy lub białkowo-tłuszczowy. Zapewni nam to lepsze trawienie i zminimalizuje objawy. Nie należy łączyć białka z węglowodanami, z wyjątkiem surowych albo gotowanych warzyw.

Starać się nie pić płynów przed jedzeniem, w trakcie i zaraz po posiłku – wypite płyny powodują rozcieńczanie soków trawiennych.

Niezbędnym elementem kuracji przeciwgrzybiczej jest wprowadzenie do diety nienasyconych kwasów tłuszczowych, gdyż należące do nich kwasy tłuszczowe omega-3 mają silne własności przeciwzapalne. Zaleca się spożywać nieoczyszczony olej z siemienia lnianego lub oliwę z oliwek z I tłoczenia na zimno 2–3 łyżki stołowe w ciągu dnia. Ważne jest zadbanie o florę jelitową suplementacją lub naturalnymi produktami kiszonymi, jednak w umiarkowanych ilościach, aby nie doprowadzić do procesów fermentacyjnych.

Powinno się także zrezygnować z produktów: przetworzonych, konserwowych, hamburgerów, coli, lodów, produktów wędzonych, z dodatkiem octu i temu podobnych promujących wzrost drożdży. Należy ograniczyć też proste węglowodany, które znajdują się w takich produktach jak pieczywo, kluski, ziemniaki. Dieta powinna zawierać zwiększoną ilość protein na niekorzyść prostych węglowodanów, dużą ilość świeżych, zielonych warzyw ogromne ilości filtrowanej wody, cytryny, oleju z oliwek.

Pokarmy zalecane podczas kuracji: ryby (najlepiej głębokowodne), świeże sałatki warzywne, organiczne ilości zbóż i owoców, banany, awokado, domowe zupy warzywne, warzywa na parze, kiwi, olej z oliwek, cytryny, ciastka ryżowe, brązowy ryż.

Podstawową zasadą utrzymania zdrowia jest odpowiednia dieta, która odgrywa kluczową rolę także w chorobach grzybiczych. Odpowiednie pokarmy są w stanie zapewnić nam ochronę przed rozwojem chorobotwórczych grzybów, a silniejsze preparaty roślinne stanowią pomoc w przypadku cięższych infekcji. Jednak nieoceniona może być pomoc lekarza, kiedy problem ten dotyczy konkretnego narządu i wymaga specjalistycznych badań.