Dieta osób niepełnosprawnych ruchowo

Aktualizacja: 7 maja, 2024

Niepełnosprawność ruchowa może wiązać się z upośledzeniem funkcjonowania różnych układów – nerwowego, kostno-stawowego, mięśniowego, naczyniowego. Niezależnie od przyczyny rzutuje na codzienną aktywność fizyczną, a tym samym na zapotrzebowanie na składniki odżywcze.

Dieta a niepełnosprawność ruchowa

Niepełnosprawność ruchowa to termin obejmujący swoim znaczeniem wiele schorzeń. Osoby dotknięte tym problemem to niejednolita grupa. W większości przypadków utrudnienie poruszania się pociąga za sobą mniejszy wydatek energetyczny, co z kolei zmniejsza zapotrzebowanie kaloryczne organizmu. W związku z powyższym podstawową różnicą w diecie osób z ograniczonymi możliwościami ruchu w porównaniu do diety osób zdrowych jest niższa jej kaloryczność. Zapotrzebowanie energetyczne jest jednak zawsze elementem zindywidualizowanym. Pomimo niepełnosprawności ruchowej można prowadzić przecież aktywne życie, uprawiać sport i tym samym zwiększać całkowitą przemianę materii.  

Dieta osób niepełnosprawnych – zasady

W zależności od rodzaju niepełnosprawności i stopnia, w jakim ogranicza ona codzienną aktywność, do obliczenia całkowitej przemiany materii używamy różnych współczynników aktywności fizycznej. Będą one niższe w porównaniu do tych stosowanych u zdrowych osób w tym samym wieku. Szczególnie ważna jest dbałość o równowagę energetyczną, aby uniknąć niekontrolowanego przyrostu masy ciała. Dieta osób niepełnosprawnych ruchowo powinna być komponowana według tych samych zaleceń opracowanych przez IŻŻ dedykowanym dla populacji polskiej.

• Każdego dnia należy spożywać jak najwięcej warzyw, czyli produktów o najwyższej zawartości składników mineralnych i witamin, dostarczających jednocześnie najmniej kalorii. Proporcje powinny wynosić: ¾ warzywa, ¼ owoce.
• Najwięcej kalorii należy dostarczać w postaci węglowodanów. Najlepszym ich źródłem są: pełnoziarniste pieczywo, makarony z mąki z pełnego przemiału, grube kasze, brązowy ryż.
• Niezwykle cenne są przetwory mleczne, szczególnie fermentowane. Są źródłem białka, wapnia, a także korzystnych bakterii. Codziennie powinno dostarczać się co najmniej 2 porcje tych produktów (2 szklanki).
• Mięso, zwłaszcza czerwone należy zastąpić rybą, roślinami strączkowymi – co najmniej 4 razy w tygodniu.
• Tłuszcze zwierzęce najlepiej zastępować tłuszczami roślinnymi.
• Nigdy nie należy zapominać o właściwym nawodnieniu, czyli minimum 1,5 l wody na dobę.
• Cukier należy ograniczyć do minimum.

Przy niskiej aktywności ruchowej warto wykorzystać pewne triki pozwalające na proste zmniejszenie kaloryczności diety:

• Do zagęszczania zup czy sosów, zamiast śmietany zastosuj gęsty jogurt naturalny. Przyprawy potrafią zdziałać cuda. Odpowiednio doprawiona potrawa, nawet z pozoru nie bardzo atrakcyjna może stać się dziełem kulinarnej sztuki.
• Miej przy sobie porcję suszonych lub świeżych owoców czy orzechów, aby uniknąć pokusy sięgnięcia po słodycze.
• Jedz powoli. Staranne przeżuwanie kęsów wydłuży czas konsumpcji, a uczucie sytości nastąpi wcześniej niż sięgniesz po dokładkę.
• Zaplanuj posiłki tak, aby ostatni miał miejsce na 3 godziny przed snem i nie był on przesycony węglowodanami.
• Słodzone napoje zamień na wodę z naturalnymi dodatkami – plastrem pomarańczy, limonki czy miętą (w sezonie np. napój arbuzowy).
• Gotowe produkty, takie jak np. gotowy mix płatków śniadaniowych zamień na samodzielnie skomponowane musli.

Dieta osób niepełnosprawnych – produkty zalecane i zakazane

Dieta osób niepełnosprawnych – efekty

Przestrzeganie zasad zdrowego odżywiania zawsze przynosi korzystne efekty. Począwszy od poprawy kondycji skóry i włosów, a skończywszy na zmniejszeniu ryzyka wystąpienia wielu chorób, w tym nowotworów, cukrzycy czy miażdżycy. Właściwa dieta to jeden z najskuteczniejszych elementów profilaktyki.