Cholina (witamina B4) – działanie, preparaty, występowanie

Cholina, nazywana witaminą B4, uważana jest za substancję “witaminopodobną”. Posiada istotne znaczenie biologiczne i jest niezbędna do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Jakie właściwości wykazuje? Które produkty są jej najlepszym źródłem?
Cholina (witamina B4)
Cholina, czyli N,N,N-trimetyloaminoetanol, należy do lipotropowych substancji biorących udział w transporcie i przetwarzaniu cząstek tłuszczu. Ponadto wchodzi w skład niektórych fosfolipidów, a zwłaszcza lecytyny (fosfatydylocholiny) i sfingomieliny. Jest prekursorem betainy, niezbędnej do prawidłowego działania kłębuszków nerkowych. Ilość choliny potrzebna do odpowiedniego funkcjonowania organizmu człowieka, w tym systemu nerwowego, mózgu i metabolizmu wątroby, wynosi od 0,5 do 4,0 g dziennie.
Działanie choliny
Cholina wchodzi w skład osłonek mielinowych włókien nerwowych i jako składowa lecytyny bierze udział w pobudzaniu układu nerwowego, wzmacnia koncentrację, refleks, zdolność postrzegania i zapamiętywania, polepsza wydolność psychofizyczną, łagodzi stany depresyjne. W badaniach pojawiają się informacje, że dieta obfitująca w źródła dobrze przyswajalnej choliny może zmniejszać ryzyko pojawienia się demencji, otępienia typowego dla choroby Alzheimera oraz zwiększać wydajność umysłową. Dzieje się tak dlatego, że prekursory neurotransmiterów obecne w żywności mogą prowadzić do wzrostu poziomu neurotransmiterów w mózgu.
Cholina przyczynia się również do prawidłowego transportu składników oraz funkcjonowania wszystkich komórek organizmu. Jest szczególnie istotna w diecie kobiet w ciąży i karmiących, ponieważ wpływa na prenatalny i noworodkowy rozwój centralnego układu nerwowego. Ogranicza ryzyko wystąpienia wrodzonych wad układu nerwowego, redukuje uszkodzenia DNA chroniąc przed nadprodukcją wolnych rodników, poprawia ukrwienie łożyska oraz transport tlenu i składników odżywczych do rozwijającego się płodu oraz minimalizuje ryzyko pojawienia się stanu przedrzucawkowego. Dowody naukowe potwierdzają korzystny wpływ zwiększonej podaży choliny u kobiet spodziewających się potomstwa.
Fosfatydylocholina bierze udział w przemianie tłuszczów oraz wzmaga metaboliczne funkcje wątroby. Oprócz choliny zawiera ona także wielonienasycone kwasy tłuszczowe, które wiążą się z cholesterolem i usprawniają jego transport oraz usuwanie z ustroju. Dzięki temu niweluje ryzyko pojawienia się schorzeń sercowo-naczyniowych. Niedobór choliny może skutkować gromadzeniem się lipidów w wątrobie prowadząc do niealkoholowego stłuszczenia wątroby (NAFLD – nonalcoholic fatty liver disease), obumierania hepatocytów oraz uszkodzenia mięśni.
Cholina – występowanie
Za najbogatsze źródła choliny są uważane żółtka jaj, mleko oraz wątroba. Spożycie jednego jajka dostarcza 280 mg choliny (w postaci fosfatydylocholiny), co podnosi poziom do 25–50 % jej rekomendowanego dziennego spożycia. W żywności związek ten występuje w postaci wolnej oraz zestryfikowanej (np. sfingomielina, lizyna).
W związku z wysoką zawartością choliny, która jest prekursorem acetylocholiny i niezbędnych kwasów tłuszczowych, fosfolipidy wyizolowane z żółtka jaj mogą stanowić dobrą alternatywę dla swoich roślinnych odpowiedników.
Cholina – preparaty
Na rynku dostępnych jest wiele preparatów choliny, która może występować samodzielnie lub stanowić jeden z komponentów mieszanki. Ze względu na jej działanie przyspieszające przemianę materii, można ją spotkać w suplementach wspomagających odchudzanie, a także poprawiających pamięć i funkcjonowanie umysłu w związku z właściwościami pobudzającymi układ nerwowy. Osobną grupę stanowią środki dla kobiet w ciąży, ale należy pamiętać, że w tym okresie samodzielne przyjmowanie suplementów nie jest wskazane i ważna jest konsultacja ze specjalistą.
Podsumowując, cholina to składnik warunkujący odpowiednie funkcjonowanie organizmu, a zwłaszcza układu nerwowego. Jest ważna na każdym etapie życia, dlatego warto dbać, by codzienna dieta była bogata w produkty będące jej źródłem.
Literatura:
- Bartus R.T., Dean R.L., Beer B., Lippa A.S., 1982. The cholinergic hypothesis of geriatric memory dysfunction. Science, 216, 408 – 414
- Drews K., 2015. Aktywne wspomaganie szlaku folianów – epigenetyczny wpływ choliny i witaminy B12 na rozwój ciąży. Ginekol Pol, 86, 940 – 946
- Gryszczyńska A., 2009. Witaminy z grupy B – naturalne źródła, rola w organizmie, skutki awitaminozy. Postępy Fitoterapii, 4, 229 – 238
- Kijowski J., Leśnierowski G., Cegielska-Radziejewska R., 2013. Jaja cennym źródłem składników bioaktywnych. Żywność. Nauka. Technologia. Jakość, 5, 90, 29 – 41
- Kudelska W., 2009. Wybrana substancje chemiczne stosowane w preparatach odchudzających. Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie, XIII, 9 – 15
- Leszczyńska T., Pisulewski P.M., 2004. Wpływ wybranych składników żywności na aktywność psychofizyczną człowieka. Żywność. Nauka. Technologia, Jakość, 1, 38, 12 – 24
- Siepka E., Bobak Ł., Gładkowski W., 2015. Charakterystyka aktywności biologicznej fosfolipidów żółtka. Żywność. Nauka. Technologia. Jakość, 2, 99, 15 – 28
- Syguda A., 2010. Sole deanolu i jego estry. Przemysł Chemiczny, 89, 11, 1523 – 1527
Nie ulega wątpliwości, że kluczowa dla zdrowia człowieka jest odpowiednia podaż witamin wraz z codzienną dietą. O jednych witaminach mówi się więcej, inne cieszą się mniejszym zainteresowaniem, jednak nie znaczy to, że są mniej istotne dla funkcjonowania organizmu. Doskonałym przykładem jest witamina B3, której odpowiednia podaż ma fundamentalne znaczenie w kształtowaniu i zachowaniu zdrowia. czytaj więcej
O prawoskrętnej witaminie C, której przypisana została lewoskrętność. Dlaczego nie warto przepłacać za kwas l-askorbinowy? czytaj więcej
Opinie
wyłącz pisanie odpowiedziTwoja opinia jest ważna. Zarówno dla nas jak i innych osób korzystających z naszego serwisu.
Już za 20zł ! Tabela zamienników GRATIS !