Brukselka – właściwości, przepisy. Jak ugotować brukselkę, żeby nie była gorzka?
Aktualizacja: 8 kwietnia, 2024
Brukselka, czyli kapusta brukselska po raz pierwszy wyhodowana została w Brukseli 1821 roku, rozmiarem przypomina orzech włoski. Mimo jej niewielkich gabarytów wspiera układ odpornościowy oraz wykazuje działanie antynowotworowe. Powstała ze skrzyżowania jarmużu i kapusty głowiastej. Uprawiana obecnie w Europie i Stanach Zjednoczonych. W sklepach dostępna przez cały rok, jednak w najlepszym wydaniu można ją zakupić od jesieni do wczesnej wiosny.
Brukselka
Brukselka jest bogata w wiele cennych składników odżywczych. To doskonałe źródło witaminy C i K. Zawiera sporą ilość kwasu foliowego, manganu, błonnika pokarmowego, choliny, miedzi, potasu i fosforu. Oprócz wymienionych składników odżywczych, brukselka zawiera również wiele fitochemikaliów zwalczających choroby, w tym m.in. sulforafan, indole, glukozynolany i fenole, dzięki czemu wykazuje korzyści zdrowotne.
Właściwości brukselki
Zmniejsza ryzyko powstawania nowotworu
Brukselka zapewnia specjalne wsparcie trzech układów organizmu, które są ściśle związane z rozwojem raka, a także jego profilaktyką. Te trzy systemy to: system detoksykacji organizmu, jego system antyoksydacyjny i jego układ zapalny/przeciwzapalny. Przewlekła dysproporcja w każdym z tych trzech systemów może zwiększać ryzyko zachorowania na raka. Spośród wszystkich typów nowotworów, profilaktyka następujących typów raka jest najbardziej związana ze spożyciem brukselki: rak pęcherza, rak piersi, okrężnicy, płuc, rak prostaty i rak jajnika.
Wspomaga trawienie
Zawartość błonnika w brukselce sprawia, że warzywo to wspomaga układ trawienny, oprócz tego sulforafan wytworzony z brukselki pomaga chronić zdrowie wyściółki żołądka, zapobiegając nadmiernemu wzrostowi bakterii Helicobacter pylori w żołądku lub nadmiernemu przyleganiu tej bakterii do ściany żołądka.
Wzmacnia układ odpornościowy
Jedną z najbardziej imponujących cech kiełków brukselskich jest ich wysoka zawartość witaminy C. Pojedyncza filiżanka brukselki zawiera ponad 120% dziennej zalecanej ilości witaminy C. Ma to kluczowe znaczenie dla zdrowia układu odpornościowego, ponieważ pobudza ona wytwarzanie białych krwinek i działa jako przeciwutleniacz w organizmie, zmniejszając stres oksydacyjny i chroniąc przed infekcją.
Pomaga w krzepnięciu krwi
Witamina K jest jedną z najczęściej pomijanych witamin. Konieczna jest do prawidłowego krzepnięcia krwi w organizmie. Pojedyncza filiżanka brukselki zawiera ponad 240% zalecanej dziennej witaminy K, zapewniając prawidłową krzepliwość krwi, a jednocześnie chroniąc zdrowie serca i wzmacniając wytrzymałość kości.
Zmniejsza ryzyko chorób serca
Potas jest niezwykle ważnym minerałem w organizmie, ponieważ działa jako środek rozszerzający naczynia krwionośne, co oznacza, że może zmniejszyć napięcie i ciśnienie naczyń krwionośnych i tętnic, tym samym odciąża układ sercowo-naczyniowy. Może to zmniejszyć ryzyko zawału serca, udaru mózgu, miażdżycy i choroby niedokrwiennej serca.
Obniża stan zapalny
Brukselka zawiera substancje zwane glukozynolanami, które są w stanie regulować odpowiedź zapalną organizmu. Dla osób cierpiących na artretyzm (dna moczanowa), stres oksydacyjny i inne stany zapalne regularne jej spożywanie może pomóc w zmniejszeniu bólu.
Jak ugotować brukselkę, żeby nie była gorzka?
Brukselka wcale nie musi być gorzka, co już dawno odkryło wielu kucharzy. W sklepie należy szukać jasnozielonej brukselki o ciasno złożonych liściach, w takim wydaniu zawiera najwięcej składników odżywczych.
Warzywo traci naturalną goryczkę po zamrożeniu. Kupując świeżą brukselkę, można ją włożyć na noc do zamrażarki i gotować następnego dnia. Jeśli jednak chcemy ugotować świeżą brukselkę, wystarczy oprócz soli wsypać do wody odrobinę cukru i dolać troszkę mleka, ponadto gotować ją bez przykrywki.
Warzywo po ugotowaniu powinno być al dente, czyli lekko twarde, nierozgotowane. Wrzucamy warzywo do osolonego i posłodzonego wrzątku. Czas należy liczyć od ponownego zawrzenia wody. Wystarczy tylko 5 minut, by nadawała się do jedzenia.
Brukselka – przepisy
Składniki:
- 80 dag brukselki
- 15g pieczarek
- 1 łyżka masła
- 1 łyżka mąki
- 3/4 szk. jogurtu naturalnego
- sól, curry
Wykonanie:
Brukselkę umyć i ugotować do miękkości, odcedzić. Pieczarki pokroić i podsmażyć, następnie łącząc z brukselką. Jogurt wymieszać z mąką, wlać do warzyw, chwilę podgotować i doprawić do smaku. Można podawać z ryżem i mięsem.
Składniki:
- 75 dag brukselki
- olej rzepakowy 1 łyżka
- 4 usmażonych kotletów z kurczaka (bez panierki)
- 15 dag sera żółtego
- sól, pieprz
Wykonanie:
Brukselkę ugotować. Naczynie żaroodporne posmarować olejem, ułożyć część brukselki, a następnie kotlety, na nie znowu brukselkę. Posypać całość startym serem i zapiekać około 25 minut w 200’C. Można podawać z kaszą i surówką.
Składniki:
- brukselka ok 200g
- musztarda 2 łyżki
- czosnek 4 ząbki
- przyprawy (sól, pieprz)
Wykonanie:
Brukselkę pokroić na połówki, podgotować na parze al dente, przerzucić na patelnię i zarumienić. Musztardę wymieszać w 1/2 szklance wody i dodać przeciśnięte przez praskę ząbki czosnku. Zalać zarumienioną brukselkę i gotować jeszcze przez chwilę, aż płyn się wchłonie w brukselki. Można podawać z ziemniaczkami i mięsem.
Brukselka to warzywo zawierające wiele korzyści zdrowotnych, należy jednak pamiętać iż nie jest wskazana dla osób zażywających leki na krzepnięcie krwi ze względu na jej wysoką zawartość witaminy K. Ponadto podobnie jak inne warzywa kapustne jest źródłem związków o nazwie siarkocyjaniny, które należą do grupy substancji tzw. wolotwórczych, utrudniających wykorzystanie jodu z pożywienia. Dlatego osobom z niedoczynnością tarczycy nie zaleca się jej spożywania.
Literatura:
- Ambrosone CB, Tang L. Cruciferous vegetable intake and cancer prevention: role of nutrigenetics. Cancer Prev Res (Phila Pa). 2009 Apr;2(4):298-300. 2009.
- Angeloni C, Leoncini E, Malaguti M, et al. Modulation of phase II enzymes by sulforaphane: implications for its cardioprotective potential. J Agric Food Chem. 2009 Jun 24;57(12):5615-22. 2009.
- Antosiewicz J, Ziolkowski W, Kar S et al. Role of reactive oxygen intermediates in cellular responses to dietary cancer chemopreventive agents. Planta Med. 2008 Oct;74(13):1570-9. 2008.
- Maria Szustakowska-Chojnacka. 100 roślin w Twojej kuchni. PZWL
- Bhattacharya A, Tang L, Li Y, et al. Inhibition of bladder cancer development by allyl isothiocyanate. Carcinogenesis. 2010 Feb;31(2):281-6. 2010.
- Brat P, George S, Bellamy A, et al. Daily Polyphenol Intake in France from Fruit and Vegetables. J. Nutr. 136:2368-2373, September 2006. 2006.
- Bryant CS, Kumar S, Chamala S, et al. Sulforaphane induces cell cycle arrest by protecting RB-E2F-1
- Tang L, Zirpoli GR, Jayaprakash V, et al. Cruciferous vegetable intake is inversely associated with lung cancer risk among smokers: a case-control study. BMC Cancer 2010, 10:162. 2010.