Anoreksja – jadłowstręt psychiczny i anoreksja bulimiczna. Skutki anoreksji

Aktualizacja: 22 maja, 2024

Popularyzowany powszechnie trend niezdrowo szczupłej sylwetki, wręcz „kościstej” prowadzi do wzmożonego zainteresowania redukcją masy ciała. Dodatkowo nieprzyjemne uwagi na temat wyglądu ciała ze strony rodziny, znajomych czy rówieśników oraz ciężka sytuacja i przewlekły stres może doprowadzić do rozwinięcia się anoreksji, choroby przebiegłej, której leczenie przebiega długo i nie zawsze z pozytywnym skutkiem. Niestety nigdy nie ma gwarancji, że osoba taka powróciła na dobre do zdrowia, gdyż bardzo często zdarzają się nawroty schorzenia, jak również stan umysłu anorektyka/anorektyczki jest znacznie inny niż osoby zdrowej, co niekiedy nie udaje się zmienić lub wymaga to ogromnego wysiłku i oczywiście chęci ze strony pacjenta.

Anoreksja

Anoreksja, czyli z łaciny Anorexia nervosa, jest coraz częściej spotykanym problemem medycznym oraz społecznym. Czynniki wpływające na jej rozwój mają podłoże psychologiczne, ale także dość istotny wpływ wywiera trend popularyzowany przez media lansujący niezdrowo szczupłą, wręcz mówiąc kolokwialnie – „kościstą” sylwetkę. Co ciekawe nie dotyka tylko kobiet, jak powszechnie się uważa, ale także mężczyzn. Ocenia się, że w Polsce dotyka od ok. 0,8% do 1,8% populacji dziewcząt w wieku < 18. roku życia, jednak, jeżeli zakwalifikujemy tutaj osoby, u których nie stwierdzono wszystkich objawów anoreksji, jedynie niektóre z nich, liczba ta wzrasta nawet do 3,7%. Najczęściej chorują osoby w wieku 13–14 lat oraz 17–18 lat. Szacuje się, że zachorowalność po 25. roku życia maleje. Niestety umieralność w grupie pacjentów, których dotyka to schorzenie jest dość duża i wynosi ok. 10%. Dzieje się tak nie tylko w wyniku powikłań powstałych w wyniku głodzenia się, ale również poprzez śmierć samobójczą. Niezwykle ważna jest świadomość, że wyróżnia się wśród odmian anoreksji nie tylko jadłowstręt psychiczny oraz postać bulimiczną, ale także pregoreksję, a więc anoreksję ciążową. Chore kobiety wówczas niezwykle skrupulatnie kontrolują masę ciała, by ograniczyć wpływ ciąży na ich sylwetkę. Przynosi to oczywiście niezwykle tragiczne skutki dla dziecka, którego rozwój jest upośledzony w wyniku niedoborów wszelkich składników odżywczych. Pojawia się zatem znacznie zwiększone ryzyko poronienia czy przedwczesnego porodu oraz niskiej masy urodzeniowej noworodka. Ponadto często zdarzają się problemy z oddychaniem, opóźniony rozwój, wady wrodzone oraz zaburzone łaknienie.

Jadłowstręt psychiczny

Jedną z odmian anoreksji jest jadłowstręt psychiczny. Przejawia są podobne do jak utarty obraz choroby, jednak nie występują podstawowe objawy, takie jak: lęk przed otyłością czy zaburzenia miesiączkowania. Osoba taka ma świadomość swej szczupłej sylwetki, jednak nie potrafi przerwać stosowania restrykcji dietetycznych. Co ciekawe schorzenie to dotyka o wiele częściej mężczyzn niż kobiety. Zaobserwować wówczas można (u obu płci) zmniejszenie masy ciała, jednak nieco odmienne w zależności od grupy. Chłopcy mają na celu wypracowanie tzw. „męskiej sylwetki”, a więc wąskiej talii oraz bioder i szerokich ramion, natomiast u dziewcząt na piedestale stawiane jest osiągnięcie jak najniższych wskaźników masy ciała. Szacuje się, że ten typ anoreksji dotyka chłopców przed osiągnięciem dojrzałości (14–15 lat), a także młodych mężczyzn (18–19 lat). Istotny jest fakt, że o wiele częściej cierpią na nią homoseksualiści. Wśród mężczyzn popularna jest również bigoreksja, czyli tzw. „kompleks Adonisa”. Charakterystyczne jest ciągłe dążenie do idealnej sylwetki ciała poprzez niezwykle intensywną aktywność fizyczną. Inną niezwykle często spotykaną przypadłością jest ortoreksja, a więc obsesyjne skupianie się na jakości spożywanych pokarmów i tym samym eliminacja tych surowców, które sam uznaje za szkodliwe dla siebie.

Anoreksja bulimiczna

Anoreksja bulimiczna jest nietypową odmianą anoreksji. Polega to zwykle na wystąpieniu objawów bulimii u osoby, która już choruje na anoreksję, jest to niejakie połączenie obu przypadłości. W praktyce wygląda to tak, że pojawiają się naprzemiennie epizody głodzenia wraz z niekontrolowanym pochłanianiem pożywienia w ogromnych ilościach, a następnie zwracaniem poprzez wymioty lub przy użyciu środków przeczyszczających. Polega to na tym, że w okresie „wilczego głodu” pacjent/pacjentka objada się nadmiernie, natomiast kiedy stan ten minie pojawiają się ogromne wyrzuty sumienia, które skutkują włączeniem niezwykle restrykcyjnej diety redukcyjnej. Według niektórych źródeł prawdopodobnie jest to niejaka reakcja organizmu na przedłużający się okres głodzenia, lecz dokładna przyczyna nie jest znana. Zwykle przypadłość ta dotyczy dziewcząt oraz młodych kobiet, w których organizmie zachodzą zmiany hormonalne (12–15 oraz 18–21 lat). Niekiedy wynika ona z lęku przed dorosłością i niechęci do dojrzewania.

Skutki anoreksji

W wyniku przewlekłego głodzenia się związanego z chorobą dochodzi do wielu powikłań w organizmie m.in. wyniszczenia, ospałości, zaparć i jednocześnie bólów brzucha, osłabionej tolerancji na wysiłek oraz temperaturę, a także depresji. Warto zaznaczyć, że bardzo często u dziewcząt dochodzi do zatrzymania miesiączki, a u obu płci bezpłodności i tym samym, po jakimś czasie zanik układu rozrodczego. Niestety często pojawiają się zaburzenia pracy serca oraz bradykardia, hipotensja, a w konsekwencji zatrzymanie akcji serca, co prowadzi do śmierci. Jak już wspomniałam, nawet 10% chorych umiera w wyniku choroby. Ponadto zauważyć można utratę włosów oraz delikatny meszek na klatce piersiowej. Długo trwająca przypadłość wiąże się z rozwojem osteoporozy oraz miopatią (zanik mięśni). Analiza zaburzeń biochemicznych daje nam o wiele bardziej skomplikowany obraz, gdyż diagnozuje się nieprawidłowe próby czynności wątrobowej, odwodnienie (podwyższone stężenie mocznika), hipercholesterolemię, hipoglikemię, leukopenię, niedokrwistość oraz podwyższone stężenie karotenu (zażółcenie skóry). W przypadku anoreksji bulimicznej rozwijają się trwałe nadżerki szkliwa zębów i próchnica, a także pęknięcia przełyku czy żołądka. Zauważyć można powiększenie ślinianek, szczególnie przyusznych, jak również objaw Russella, a więc pojawienie się na grzbietowej powierzchni skóry dłoni modzeli. Niezwykle charakterystyczny jest spadek popędu płciowego, a także utrata zainteresowań seksualnych.

Podsumowując anoreksja jest niezwykle przebiegłą chorobą dotykających młode osoby w wieku dojrzewania, które dążą do osiągnięcia wyidealizowanej przez siebie lub w mediach sylwetki. W efekcie osoby te głodzą się lub nadmiernie objadają i następnie wymiotują w obawie o dostarczenie do organizmu kilka „nadprogramowych” kilogramów. Ma to podłoże psychiczne i nie do końca znaną etiologię. Pamiętajmy, że negatywna uwaga może dotrzeć do każdej osoby inaczej i w efekcie doprowadzić do niezwykłej krzywdy drugiego człowieka, a nawet śmierci.