Zespół policystycznych jajników. Objawy i przyczyny choroby

Aktualizacja: 19 kwietnia, 2024

Jeśli twoja miesiączka jest nieregularna, zauważyłaś zmiany w swoim cyklu, pojawił się na twojej twarzy trądzik, masz problemy z nadmiernym owłosieniem ciała oraz przybyło ci parę kilogramów – to może być zespół policystycznych jajników. Zatem nie zwlekaj i udaj się do lekarza.

Przyczyną wszystkich dolegliwości w PCOS są zaburzenia hormonalne, które dezorganizują prawidłową pracę organizmu. Co ważne, choroba jest uwarunkowana genetycznie, zatem warto dowiedzieć się, czy w damskiej części rodziny (mama, babcia) cierpiał ktoś na to schorzenie.

Zespół policystycznych jajników

Zespół wielotorbielowatych jajników (łac. Syndroma ovariorum policysticum, ang. Polycystic Ovary Syndrome – PCOS) – jest zaburzeniem endokrynnym, które dotyka 10–15% kobiet w okresie rozrodczym. Występuje wśród wszystkich ras i narodowości, jest najczęstszym zaburzeniem hormonalnym u kobiet w wieku reprodukcyjnym, a także najczęstszą przyczyną niepłodności. Objawy oraz stopień ich nasilenia w każdym przypadku są różne. Przyczyny zespołu nie są do końca znane, ale wiadomo, że związana z cukrzycą insulinooporność (często wtórna do otyłości) jest powiązana z PCOS, wykazując bardzo silną korelację.

W rodzinie aż 50% matek i sióstr może być dotkniętych PCOS. Cechą charakterystyczną schorzenia jest destrukcja tkanki jajnika wywołana niedojrzałymi pęcherzykami Graffa, których rozwój został zatrzymany przed uwolnieniem komórki jajowej. W chorym jajniku nie dochodzi do powstania ciałka żółtego, a w miejscu zaniku licznych pęcherzyków tworzą się torbiele widoczne w badaniu USG.

Zespół policystycznych jajników – przyczyny

Przyczyna pojawienia się choroby nie jest do końca poznana. W prawidłowo funkcjonujących jajnikach dojrzewają pęcherzyki, z których zostaje wybrany jeden (dominujący). W procesie owulacji zostanie z niego uwolniona gotowa do zapłodnienia, komórka jajowa. Natomiast pozostałe pęcherzyki zanikają. W zespole policystycznych jajników brak jest takiego pęcherzyka dominującego, przez co nie spełnia on swojej funkcji. Pozostałe pęcherzyki nie zanikają, ale pozostają w jajniku, produkując w nadmiarze androgeny (męskie hormony płciowe) oraz progesteron. W takim wypadku może też występować nadmiar estrogenów powstających z przemiany androgenów.

Udowodniono zwiększoną częstość występowania tego zespołu wśród krewnych kobiet z PCOS, a więc dużą rolę przypisuje się udziale czynników dziedzicznych w powstawaniu zespołu.

Zespół policystycznych jajników – objawy

PCOS charakteryzuje się zaburzeniami miesiączkowania, które objawiają się nieregularnym cyklem, zanikiem miesiączki bądź skąpym krwawieniem. W przebiegu choroby dochodzi do zaburzeń hormonalnych, które objawiają się niską produkcją FSH, ale za to wysokim stężeniem LH i androgenów, co przyczynia się do dysregulacji cykli owulacyjnych. Efektem takich zmian i zaburzeń hormonalnych jest nadmierna produkcja męskich hormonów płciowych i związane z tym objawy. Zmiany w gospodarce hormonalnej dotyczą również podniesionego poziomu insuliny oraz insulinooporności.

Objawy, jakie wywołują powyższe zaburzenia to:

• bardzo rzadkie i nieregularne cykle miesiączkowe oraz brak krwawienia miesiączkowego. Czasem może się pojawić bardzo obfite krwawienie, które natychmiast należy skonsultować z ginekologiem, gdyż może świadczyć o rozwoju raka endometrium, który nierzadko pojawia się u kobiet cierpiących na PCOS,
• niepłodność, która wynika z braku owulacji,
• maskulinizacja, która jest wynikiem podwyższonego poziomu męskich hormonów płciowych,
• łojotok, trądzik i problemy z cerą,
• nadmierne owłosienie ciała,
• łysienie androgeniczne,
• bóle w okolicach miednicy,
• otyłość centralna,
• nasilone objawy zespołu przedmiesiączkowego (zmiany nastroju, bóle pleców, ból brzucha, wzdęcia),
• pojawiające się ciemne plamki na skórze,

Zespół policystycznych jajników to choroba, która zaburza gospodarkę hormonalną. Nie tylko powoduje, związane z zaburzeniami poziomu hormonów, efekty wizualne, jak łysienie androgeniczne, nadmierne owłosienie ciała czy trądzik, ale także powoduje nieprawidłowości w cyklach miesiączkowych, prowadząc do problemów z zajściem w ciążę. Występuje najczęściej wśród kobiety w wieku rozrodczym.