Produkty kokosowe – kokos, mleczko, olej, tłuszcz, woda

Aktualizacja: 8 kwietnia, 2024

Według starożytnego języka Indii palma kokosowa to „drzewo, które zaspokaja wszystkie potrzeby życia”, natomiast w języku malajskim „drzewo o tysiącu zastosowań”. Produkty kokosowe charakteryzują się ciekawym tropikalnym smakiem oraz wyjątkowym aromatem, a owoc palmy kokosowej jest jednocześnie bogaty w niezbędne dla zachowania zdrowia składniki odżywcze. Bez względu na to czy wybierzesz surowy owoc w łupinie lub obrany, kokosowe mleczko, olej w słoiku lub tłuszcz kokosowy w kostce, czy też wodę kokosową, przetwory z niego wytworzone dostarczają podobnych wartości odżywczych jednak w zmienionych proporcjach, co sam orzech kokosowy.

Kokos

Kokos jest owocem palmy kokosowej, która pochodzi z południowo-wschodniej Azji lub z północno-zachodniej Ameryki Południowej. Orzech kokosowy składa się z twardej brązowej łupiny, która od wewnętrznej strony pokryta jest grubą warstwą białego, twardego miąższu, a wewnątrz kryje płynną wodę kokosową. Orzech kokosowy należy do produktów bogatych w energię oraz cenne wartości odżywcze, które przedstawiają się następująco:

Orzech kokosowy świetnie sprawdzi się dla osób chorych na cukrzycę typu 1 i 2, ze względu na niską zawartość węglowodanów oraz bogactwo regulującego nie tylko perystaltykę jelit, ale i stężenie glukozy we krwi, błonnika pokarmowego. Polecam go również osobom z nadciśnieniem tętniczym krwi, ze względu na bogactwo potasu (ok. 350 mg), który wpływa na obniżenie wartości ciśnienia tętniczego. W kokosie znajduje się również cynk, którego ilość pokrywa zapotrzebowanie w ok. 10% dla dorosłego człowieka, a pierwiastek ten wpływa na płodność mężczyzn, stan skóry, łaknienie oraz wchłanianie witaminy A.

Mleczko kokosowe

Mleczko kokosowe dostępne jest najczęściej w metalowej puszce i jest charakterystycznym elementem tradycyjnej kuchni tajskiej oraz azjatyckiej. Gęste w konsystencji, aksamitnie białe i aromatycznie kokosowe mleczko, jako produkt roślinny nie zawiera cholesterolu ani laktozy. Stanowi odpowiedni produkt w diecie dla wegan oraz wegetarian, jak i osób z alergią na białka mleka krowiego lub nietolerancją laktozy.

Olej kokosowy

Olej kokosowy przeżywa ostatnio swoje „pięć minut”. W przeciwieństwie do innych olejów roślinnych np. rzepakowego czy słonecznikowego, posiada stałą konsystencję i białą barwę, którą zmienia dopiero w temperaturze minimum 25 st. C przybierając postać przezroczystego płynnego tłuszczu. Dostępny jest w sklepach w słoiku lub w formie kostki, w wersji rafinowanej oraz nierafinowanej. Oleje rafinowane zawierają mniejszą ilość cennych składników odżywczych względem nierafinowanych, ponieważ utraciły je w procesie oczyszczania. Są natomiast lepsze do obróbki termicznej, niż oleje nierafinowane. Olej kokosowy nierafinowany stanowi bogate źródło antyoksydantów, które zapobiegają zapaleniom organizmu.

Olej kokosowy składa się w 98% ze średniołańcuchowych kwasów tłuszczowych (MCFA), które z łatwością zostają przekształcone w naszym przewodzie pokarmowym i szybko dostarczają cennej do funkcjonowania energii. Szybkie wykorzystanie przez organizm człowieka tłuszczu kokosowego sprawia, że tłuszcz  nie gromadzi się w organizmie w postaci zapasowej tkanki tłuszczowej, toteż nie sprzyja rozwojowi nadwagi i otyłości.  Głównym przedstawicielem MCFA jest kwas laurynowy, który przyczynia się do poprawy odporności, gdyż w organizmie przekształca się w monolaurynę, związek o właściwościach przeciwwirusowych, przeciwbakteryjnym oraz przeciwpierwotniakowym. Drugim cennym kwasem tłuszczowym występującym w tłuszczu kokosowym jest kwas kaprylowy, który określany jest jako naturalny antybiotyk. Olej kokosowy jest ponadto łatwostrawny i polecany osobom z chorobami wątroby, ze zbyt wysokim poziomem cholesterolu frakcji LDL oraz chorobami trzustki i sportowcom. Zawiera witaminy z grupy B, takie jak tiamina, ryboflawina, niacyna, pirydoksyna, które są niezbędne do prawidłowego metabolizmu węglowodanów, białek oraz tłuszczów i pracy układu nerwowego. Dostarcza witaminy C oraz E, czyli znanych antyutleniaczy, które niwelują wolne rodniki wytworzone w procesach metabolicznych. W oleju kokosowym znajduje się również kwas foliowy, znany również jako witamina B9, ważna w diecie dziewcząt oraz  kobiet planujących ciążę, gdyż wpływa na prawidłowy rozwój cewy nerwowej u płodu. Nie brak w kokosowym tłuszczu pierwiastków śladowych takich jak wapń, żelazo, fosfor, cynk oraz potasu, jednak znajdują się one w mało znaczących ilościach. Warto dodać, że mimo bogatej zawartości w składniki odżywcze, olej kokosowy składa się z tłuszczów nasyconych, które nie powinny dostarczać więcej niż 10% całodobowego zapotrzebowania na energię.

Woda kokosowa

Wodą kokosową określamy słodki i aromatyczny płyn ukryty wewnątrz orzecha kokosowego. Można się do niej dostać robiąc niewielkie otwory w łupinie orzecha i umieszczając w nim słomkę. Woda kokosowa stanowi źródło niewielkiej ilości glukozy oraz aminokwasów egzogennych (lizyny, histydyny, fenyloalaniny oraz tryptofanu), potasu oraz wapnia, jak i kompleksu witamin z grupy B: B1, B2, B3, B5, B6 i witaminy C. Woda kokosowa jest uważana za idealny płyn nawadniający, który warto wprowadzić do swojej diety w ciepłe upalne dni, gdyż nawodni nasz organizm znacznie lepiej niż zwykła woda mineralna. Ponadto polecam ją jako alternatywę dla napojów izotonicznych, które osoby aktywne fizycznie zabierają na trening.  Naturalnie zawarte cukry oraz składniki mineralne uzupełnią po części  niedobory powstałe w wyniku aktywności fizycznej. Wysoka zawartość potasu przy niskiej podaż sodu, pozwala polecić ten produkt osobom z wysokim ciśnieniem krwi, a niska zawartość naturalnych cukrów sprawia, że jest to dobry produkt dla osób z cukrzycą typ 1 i 2, oraz dzieci.

Wszystkie produkty na bazie kokosa są źródłem korzystnych dla zdrowia kwasów tłuszczowych oraz węglowodanów i błonnika pokarmowego. Dostarczają ponadto składników mineralnych takich jak potas, wapń, żelazo oraz cynk, witamin z grupy B i witaminy C. Polecam je dla każdego ze względu na skład bogaty w korzystne dla zdrowia elementy, a w szczególności dla osób na dietach wegańskiej, wegetariańskiej, bezglutenowej, bezlaktozowej, cukrzycowej oraz osób z nadciśnieniem tętniczym , sportowcom i dzieciom.