bonavita
bonavita

Menu główne

  • Diety
  • BonaVita.pl
  • Artykuły
    • Diety od A do Z
      • Dieta ketogeniczna – kompletny przewodnik
      • Korzyści zdrowotne mniszka lekarskiego w Twojej diecie
      • Jak zacząć odchudzanie: wskazówki dla początkujących?
      • Jak pozbyć się tłuszczu trzewnego?
      • Dieta białkowo-tłuszczowa na redukcji – jadłospis i efekty
    • Odżywianie
      • Napój izotoniczny – czym jest?
      • Talerz zdrowego żywienia
      • Porzeczka – dlaczego warto spożywać porzeczki?
      • Ziołowe herbaty na upały
      • Korzyści zdrowotne ostrego jedzenia
    • Psychologia
      • Jak poprawić pamięć i koncentrację? 7 skutecznych sposobów
      • Miłość zmienną jest – 6 etapów rozwoju związku
      • Proste i niezawodne sposoby na radzenie sobie ze stresem
      • Zaburzenia odżywiania towarzyszące depresji
      • Stres i aspekty żywieniowe u osób pracujących
    • Sport
      • Ćwiczenia na jędrne uda i pośladki – pozbądź się cellulitu
      • Jumping fitness – zasady, efekty i przeciwwskazania
      • Siłownia dla kobiet – szczegółowy plan na początek
      • Co jeść po treningu: 6 doskonałych przepisów
      • Węglowodany przed i po treningu. Podział węglowodanów
    • Zdrowie
      • Ziemia okrzemkowa – właściwości, zastosowanie i korzyści zdrowotne
      • Czosnek może szkodzić – poznajmy skutki uboczne jego spożywania
      • Olej z czarnuszki, jego zastosowanie i cudowne właściwości. Nie uwierzysz, że…
      • Dieta w chorobie Leśniowskiego-Crohna
      • Produkty o działaniu przeciwzapalnym
  • Tabele
    • Produkty spożywcze
    • Dodatki do żwyności
    • Witaminy
  • Przepisy
  • Kontakt
Ulubione
  1. Home
  2. Artykuły
  3. Porost islandzki (cetraria islandica) – właściwości, syrop, tabletki

Porost islandzki (cetraria islandica) – właściwości, syrop, tabletki

porost islandzki właściwości
🕣 4 min czytania

Aktualizacja: 10 marca, 2025

Powszechnie zalecany przy schorzeniach górnych dróg oddechowych. Składnik mieszanek przeciwkaszlowych. Często w duecie z prawoślazem. Brak działań niepożądanych, a więc bezpieczeństwo stosowania. Zaliczany do plechowców porost islandzki z pewnością zasługuje na uwagę.

Mimo że należą do organizmów niewielkich, charakteryzują się dużym znaczeniem dla człowieka. Stanowiły pożywienie w czasach głodu, ważne źródło pokarmu dla zwierząt. Dzięki produkcji specyficznych substancji wykazują się wieloma korzystnymi właściwościami.

Porosty składają się z co najmniej dwóch składowych, z minimum jednego gatunku grzyba i jednego gatunku glonu. Rośliny te były stosowane od najdawniejszych czasów, mają różnorodne walory, użyteczne jako pokarm, leki, barwniki do tkanin, nici, papieru [1].

Mimo niewielkich rozmiarów, świetnie radzą sobie w świecie przyrody. Swoje miejsce w ekosystemach zyskują dzięki wytwarzaniu wielu substancji, które nie są obojętne również dla człowieka. „Kwasy porostowe” są charakterystycznymi metabolitami tylko dla porostów, a od dawna wykorzystywane przez człowieka [1].

SPIS TREŚCI

Toggle
  • Porost islandzki (cetraria islandica)
  • Porost islandzki – właściwości
  • Porost islandzki – syrop
  • Porost islandzki – tabletki

Porost islandzki (cetraria islandica)

Płucnica islandzka, inaczej tarczownica islandzka, porost islandzki (Cetraria islandica (L.)) jak jedna z nazw wskazuje należy do plechowców, roślin niższych, które nie mają wyspecjalizowanych organów (typowych dla roślin wyższych) [1]. W Polsce występuje 6 gatunków z rodzaju Cetraria, jest to gatunek kosmopolityczny i występuje niemal na całym świecie, w jego obrębie można wyróżnić 4 podgatunki. Porost islandzki rośnie dosyć często, w suchych borach iglastych w górach czy na niżu. Porasta zarówno ziemię, pnie drzew, skały, czy też głazy [3]. Płucnica islandzka została umieszczona na „Czerwonej liście porostów zagrożonych w Polsce”, w kategorii zagrożonych wyginięciem (V).  Za zgodą odpowiedniego organu dozwolony jest zbiór ręczny [3].

Roślina jest brunatna, momentami szaro-biała lub czerwona/czerwonobrunatna. Bez zapachu, smak określono jako ściągający, gorzki. Po wysuszeniu surowiec jest kruchy, zamienia się w szaro-biały proszek, który w wodzie pęcznieje, tworząc koloid, po zagotowaniu oraz ostudzeniu jest trwałym żelem. Silnie rozgałęziona, spłaszczona, liściokształtna. Nierównomiernie ząbkowana, brzegi podwinięte do wewnątrz [2,4].

Surowcem leczniczym jest cała plecha porostu islandzkiego, można ją kupić w aptekach bądź sklepach zielarskich. Plechę można zbierać cały rok, suszy się w temp. do 60⁰C i następnie przechowuje w światłoszczelnych opakowaniach [2].

Stosowana jest leczniczo przy problemach z górnymi drogami oddechowymi, przy niektórych schorzeniach układu pokarmowego, w stanach zapalnych skóry i oczu. Maceraty i napary są wykorzystywane w celach kosmetycznych [2].

Warto również dodać, że porost islandzki nie traci swoich właściwości pod wpływem obróbki termicznej, w przemyśle spożywczym wykorzystywane są głównie jego właściwości antybiotyczne (przy konserwowaniu żywności). Co więcej w Islandii do dziś produkuje się nalewki z płucnicy islandzkiej (przedstawiane jako napój wikingów). W latach głodu, w Szwecji i Norwegii mielono plechę płucnicy islandzkiej (zwanej również „mchem chlebowym”) i wykorzystywano do pieczenia chleba, do wyrobu kasz i kleików. Chleb z płucnicą islandzką był mniej kruchy oraz bardziej odporny na wołki zbożowe. Z rozgotowanych plech robiono również łatwostrawne galaretki [1].

Porost islandzki – właściwości

Surowiec leczniczy zawiera gorzkie kwasy porostowe (do 4%), wielocukry (do 70%), śluzy oraz sole mineralne [4].

Porost islandzki jest szeroko wykorzystywany w lecznictwie. Lichenina jest substancją w składzie podobną do celulozy, rozpuszcza się w gorącej wodzie, izolichenina, rozpuszczalną w zimnej wodzie. Dodatkowo w składzie znajduje się celuloza, hemiceluloza, śluzy.

Właściwości osłaniające dla błon śluzowych górnych dróg oddechowych są związane ze znajdującymi się w surowcu polischarydami, głównie licheniny, izolicheniny i śluzu. Chronią drogi oddechowe przed podrażnieniami, upłynniają zalegającą wydzielinę, również wyzwalają odruch wykrztuśny. Co istotne, podobny efekt osłaniający wykazują na przewód pokarmowy [5].

Istotnym elementem są kwasy porostowe, tj. kwas fumarowy, fumaroprotocetrarowy, protocetrarowy i cetrarowy i inne.  Powyższe kwasy charakteryzują się działaniem przeciwbakteryjnym i przeciwdrobnoustrojowym. Wykazano silną aktywność ekstraktów z płucnicy islandzkiej oraz metabolitów wtórnych np. kwasu protolichesterynowego działających przeciwko wielu szczepom m.in. Escherichia coli, Staphylococcus

aureus, Bacillus cereus, Bacillus subtilis, Pseudomonas aeruginosa i Listeria monocytogenes. Co więcej składowe porostu islandzkiego wykazują właściwości przeciwgrzybicze oraz przeciwwirusowe [6].

Dodatkowo, ze względu na właściwości hamujące wzrost kolonii Helicobacter pylori (in vitro), może być stosowany w stanach zapalnych żołądka, dwunastnicy, wspomagająco w leczeniu wrzodów [5,7]. Warto zaznaczyć, że w małych dawkach zwiększa wydzielanie soku żołądkowego, z kolei w dużych dawkach hamuje jego wydzielanie i powstrzymuje jego działanie na śluzówkę żołądka [5].

W surowcu znajdują się również karotenoidy, sole mineralne (jod, bor, miedź, krzem) i witaminy (B1, B12) [3].

Może być przygotowywany w postaci odwarów, naparów i maceracji. Sporządzanie 2 łyżek porostu, które zalewa się 3 szklankami ciepłej wody, (powoli gotuje bez przykrycia, przestudza i przecedza) pomaga jako środek przeciwpotny, przeciwwymiotny oraz na pobudzenie trawienia [3].

W celach kosmetycznych wykorzystuje się właściwości odtruwające, oczyszczające, nawilżające, również osłaniające, antyseptyczne, oczyszczające. Dodatkowo przeciwzapalne, przeciwłuszczycowe i przeciwtrądzikowe (hamuje/reguluje wydzielanie łoju). Również jako płukanki przy zniszczonych włosach [2].

Dla narządu wzroku, do leczenia podrażnień i przy przemęczeniu narządu. Również przy zapaleniu spojówek, nadmiernym łzawieniu i dla zmniejszenia cieni pod oczami. Okłady z odwaru stosuje się przy trudno gojących się ranach [2].

Porost islandzki – syrop

W sprzedaży dostępne są syropy zawierające gęsty wyciąg z płucnicy islandzkiej, które zawierają substancje kleiste. Wykazują działanie powlekające, ochronne i nawilżające na śluzówkę jamy ustnej i gardła. Przez producentów syrop jest szczególnie wskazany przy suchym kaszlu. Przy podawaniu preparatu istotne jest, by nie pić i nie jeść jakiś czas po zażyciu leku, żeby preparat nie został za szybko usunięty z błony śluzowej jamy ustnej i gardła [8].

Porost islandzki – tabletki

Z porostu islandzkiego wytwarza się dość popularne pastylki do ssania, które zwalczają ból gardła. Dostępnych pod różnymi nazwami handlowymi, różniących się nieco zawartością płucniny islandzkiej. Występujących samodzielne bądź z innymi składnikami (dziką różą, laktoferyną, prawoślazem). Tabletki działają powlekająco, przeciwzapalnie oraz przeciwbakteryjnie. W sprzedaży występują w różnych smakach (porzeczka, cytryna, mięta, imbir). Niektóre preparaty są bezpieczne nawet dla kobiet w ciąży i karmiących piersią.

Sprawdzi się w podrażnieniach, stanach zapalnych błon śluzowych jamy ustnej, gardła, krtani, oskrzeli. W chrypce, suchym kaszlu. Również, jeśli zdarza się nam przebywać zbyt długo w pomieszczeniach klimatyzowanych z pewnością wpłynie korzystnie na błonę śluzową jamy ustnej. Porost islandzki jest ogólnodostępny w postaci pastylek, a więc jak najbardziej do wypróbowania, kiedy będzie taka potrzeba.

Literatura:

  1. Zoniewski P.: Porosty – organizmy pożyteczne dla człowieka. R. 16. Zeszyt 38 / 1 / 2014
  2. Różański H.: Cetraria Islandica – porost islandzki; Iceland Moos http://rozanski.li/444/cetraria-islandica-porost-islandzki-iceland-moos/ [dok elektr.]
  3. Smolińska D., Tajer A., Stebel A.: Współczesne spojrzenie na właściwości lecznicze płucnicy islandzkiej Cetraria islandica (L.) Ach. Ann. Acad. Med. Siles. 2012, 66, 4, 56–63
  4. Lichen islandicus Tarczownica islandzka FP Xhttp://www.farmakognozjaonline.pl/baz_suro/baza.php?jezyk=&klasa=varia&id=89
  5. Ożarowski A. Ziołolecznictwo. Poradnik dla lekarzy. Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich, Warszawa 1982: 101–102.
  6. Nybakken L., Solhaug K.A., Bilger W., Gauslaa Y. The lichens Xanthoria elegans and Cetraria islandica maintain a high protection against UV-B radiation in Arctic habitats. Oecologia 2004; 140: 211–216.
  7. Freysdottir J., Omarsdottir S., Ingólfsdóttir K., Vikingsson A., Olafsdottir E.S. In vitro and in vivo immunomodulating eff ects of traditionally prepared extract and purifi ed compounds from Cetraria islandica. Int. Immunopharmacol. 2008; 8: 423–430

 

Opublikowano ponad miesiąc temu
Oceń artykuł
Oceń artykuł
Autor artykułu:
Alicja Bławat
Alicja Bławat , Dyplomowany dietetyk kliniczny. W praktyce zawodowej istotnym elementem jest dla niej dietoterapia zgodna z aktualnymi standardami postępowania.
Udostępnij na FB
Wyślij na e-mail
Dodaj do ulubionych
cebula właściwości działanie
warzywa

Cebula – na przeziębienie i…

Aktualizacja: 10 marca, 2025Jak najbardziej odpowiednia na przeziębienia, doceniana przez... Czytaj dalej...
czosnek niedźwiedzi

Właściwości lecznicze czosnku – na…

Czosnek to przyprawa popularna w każdej kuchni, łatwo dostępna, a także przystępna cenowo. Większość z nas wie, że nadaje się idealnie jako surowiec do przyrządzania syropu na kaszel, czy rozgrzewającego… Czytaj dalej...

Inne artykuły z tej kategorii

Catering dietetyczny w Łodzi – dlaczego warto spróbować?
Czy naprawdę ich potrzebujesz? Fakty i mity o suplementach
Uzależnienia behawioralne – jak rozpoznać problem i gdzie szukać wsparcia?
Kiedy można spać na plecach? Sprawdź!
Monohydrat kreatyny – wsparcie dla ciała i umysłu
Jak wybrać odpowiedni tonik do twarzy?
Jak działają wcierki na porost włosów?
Jak przygotować gardło na świąteczne śpiewanie kolęd i głośne rozmowy w rodzinnym gronie?
Kobieta z bólem brzucha na żółtym tle
Refluks żółciowy – objawy, leczenie, domowe sposoby
Który kraj na świecie ma najzdrowszą dietę?

Popularne tematy

owoce warzywa dzieci trening
Formularz kontaktowy


    Czy wiesz, że..

    7 faktów, które powinieneś wiedzieć o Matchy
    żywność ekologiczna wady i zalety
    Ekologiczna żywność i kosmetyki. Wady i zalety produktów ekologicznych
    Kozieradka, siemię lniane, pokrzywa na włosy
    Kozieradka, siemię lniane, pokrzywa – naturalna pielęgnacja włosów
    Sok z brzozy – naturalna aspiryna i izotonik!
    Szybka kawa z saszetki – sprawdź co pijesz!
    Inspiracje współczesnej dietetyki żywieniem człowieka pierwotnego
    Zespół Menkesa – objawy, przyczyny, leczenie i dieta

    Artykuły >Medycyna naturalna > przeziębienie

    przeziębienie Zioła na kaszel i przeziębienie Zioła na układ pokarmowy

    Nasiona pigwy cenniejsze niż cały owoc!

    Łyżki drewniane z różnymi formami czosnku.
    110
    czosnek

    Czosnek może szkodzić – poznajmy skutki uboczne jego spożywania

    Dwa kufle piwa, jasne i ciemne, z pianką.
    9
    alkohol

    Grzane piwo – na przeziębienie. Jak zrobić grzane piwo?

    przeziębienie

    Jak zapobiegać częstym problemom z gardłem?

    Miodunka – właściwości, zastosowanie, wpływ na organizm

    Sposoby na przeziębienie. Babcine metody

    ©Copyright BonaVita – Profesjonalny portal o zdrowiu, odżywianiu, dietach, odchudzaniu 2025
    • Bonavita.pl
    • Regulamin
    • Współpraca
    • Kontakt

    Wszelkie prawa autorskie zastrzeżone i prawnie chronione.
    Serwis Bonavita.pl nie prowadzi działalności leczniczej. Ma jedynie charakter edukacyjny, nie stanowi i nie zastępuje porady lekarskiej. Redakcja i wydawca serwisu nie ponoszą odpowiedzialności wynikającej z zastosowania informacji zamieszczonych w serwisie.